Logo Województwa Małopolskiego

Prezydent RP podpisał nowelizację, która wprowadza ułatwienia dla beneficjentów programów parasolowych dotyczących fotowoltaiki realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, co pomoże samorządom w zakończeniu i rozliczeniu się z unijnych dofinansowań.

Nowelizacja dodaje do ustawy o odnawialnych źródłach energii przepis, który przewiduje, że osoba (prosument energii odnawialnej), która do 31 marca 2022 r. zawrze umowę na zakup, montaż czy dofinansowanie mikroinstalacji OZE z samorządem, który realizuje projekt parasolowy - dofinansowany z Regionalnego Programu Operacyjnego, a także do końca grudnia 2023 r. złoży prawidłowy wniosek o przyłączenie mikroinstalacji, będzie mogła być rozliczana na dotychczasowych zasadach, czyli w systemie opustowym.

Prosument będzie jedynie obowiązany do złożenia pisemnego oświadczenia sprzedawcy, że zawarł umowę na zakup, montaż lub dofinansowanie mikroinstalacji z jednostką samorządu terytorialnego lub innym uprawnionym podmiotem, który realizuje program parasolowy, oraz że umowa ta nie została rozwiązana na dzień złożenia oświadczenia.

Inicjatywa odpowiada na zastrzeżenia samorządów, które podnosiły, że zmiana systemu rozliczeń prosumentów z opustowego na net-billing spowoduje, iż beneficjenci programów parasolowych będą masowo z nich rezygnować. To - jak wskazywały samorządy - mogłoby prowadzić do konieczności zwrotu znacznych środków europejskich, które były przeznaczone na takie projekty.

Ustawa ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia z wyjątkiem art. 2, który wejdzie w życie z dniem 1 kwietnia 2022 r.

Według wyliczeń resortu klimatu i środowiska projekty parasolowe prowadzi ponad 800 gmin, a dzięki nim powstanie ok. 92 tys. nowych instalacji fotowoltaicznych. Na koniec 2021 r. w Polsce przekroczono liczbę 850 tys. prosumentów, a w samym 2021 r. przybyło ich 400 tys.

Ze wsparcia finansowego skorzystają właściciele tylko nowych budynków mieszkalnych o podwyższonym standardzie energetycznym. Dofinansowanie będzie dotyczyć powietrznych, wodnych i gruntowych pomp ciepła, wykorzystywanych albo do samego ogrzewania domu, albo w połączeniu z jednoczesnym zapewnianiem ciepłej wody użytkowej. Obowiązywać ma zasada: najpierw inwestycja – potem wypłata.

Kto może liczyć na dotację z NFOŚiGW? Beneficjantami będą mogły być osoby fizyczne – właściciele bądź współwłaściciele jednorodzinnych domów, ale – tutaj ważne zastrzeżenie – jedynie nowych. Przez nowy budynek mieszkalny w programie „Moje Ciepło” rozumie się taki, w przypadku którego (w dniu ubiegania się o dofinansowanie z NFOŚiGW) nie złożono zawiadomienia o zakończeniu budowy albo nie złożono wniosku o wydanie pozwolenia na użytkowanie domu. Może to być również nowy jednorodzinny budynek mieszkalny, w odniesieniu do którego złożono już zawiadomienie o zakończeniu budowy lub wniosek o pozwolenie na użytkowanie – pod warunkiem jednak, że nie nastąpiło to wcześniej niż 1 stycznia 2021 r.

Potencjalni wnioskodawcy pod uwagę muszą wziąć jeszcze jedną kwestię formalną – warunkiem otrzymania dotacji na pompę ciepła jest uzyskanie podwyższonego standardu energetycznego budynku.

Funduszy wystarczy dla pokaźnej grupy wnioskodawców, gdyż budżet programu „Moje Ciepło”, zasilany z Funduszu Modernizacyjnego, wynosi 600 mln zł. Więcej na stronie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Maksymalne kwoty dotacji to 60 000,00 zł - w przypadku gdy przedsięwzięcie nie będzie obejmowało mikroinstalacji fotowoltaiczne oraz 69 000,00 zł - w przypadku gdy przedsięwzięcie będzie obejmowało uruchomienie mikroinstalacji fotowoltaicznej.

Kto może się strać o dofinansowanie?

Osoby fizyczne, które są właścicielami lub współwłaścicielami budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub wydzielonego w budynku jednorodzinnym lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą, a przeciętny miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego nie przekracza kwoty 1 260,00 zł/os w przypadku jednosobowego gospodarstwa domowego oraz 900,00 zł/os w przypadku wieloosobowego gospodarstwa domowego.

O dotację z programu mogą też starać się osoby, które mają ustalone prawo do otrzymywania zasiłku stałego, zasiłku okresowego, zasiłku rodzinnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego.

Najważniejsze zmiany w porównaniu do poprzednich edycji Programu Czyste Powietrze:

• w ramach III Części Programu liczbę transz rozliczeń i wypłat dotacji zwiększono do pięciu (z trzech obowiązujących w pozostałych częściach)
• najwyższy poziom dofinansowania nie będzie dostępny w ścieżce bankowej, czyli Kredycie Czyste Powietrze dostępnym w przypadku I i II Części Programu
• uwzględnienie możliwości finansowania z „Czystego Powietrza”, gdy dofinansowanie łączy się z gminnymi programami parasolowymi, w których wnioskodawca nie staje się właścicielem kotła do zakończenia okresu trwałości, a także umożliwianie dłuższej realizacji projektu, gdy opóźnienie rozliczenia wynika z przesunięcia terminu przyłączenia gazu przez operatora.

Dodatkowo wśród istotnych zmian znalazły się:

• dopuszczenie kotłów dwupaliwowych zgazowujących drewno i spalających pellet drzewny, jako zgodnych z celami programu „Czyste Powietrze” 
• doprecyzowanie wymagań dla przewodów kominowych w przypadku kotłów na paliwo stałe, ze względów bezpieczeństwa

Zachęcamy do zapoznania się z opublikowanymi dokumentami dostępnymi na stronie Programu Czyste Powietrze

17 grudnia 2021 r. Sejm przyjął ustawę o dodatku osłonowym. Jest to kluczowy element rządowej Tarczy Antyinflacyjnej, który ma zniwelować rosnące ceny energii, gazu i żywności. Wsparcie obejmie blisko 7 mln gospodarstw domowych, co stanowi prawie połowę wszystkich gospodarstw w naszym kraju. Na ten cel przeznaczymy bezprecedensową kwotę ponad 4 mld zł. Dodatek osłonowy stanowi kluczowy element rządowej tarczy antyinflacyjnej, który ma zniwelować rosnące ceny energii, gazu i żywności.

Zgodnie z zaproponowanymi przepisami będzie on przysługiwał gospodarstwu domowemu, którego przeciętne miesięczne dochody nie przekraczają 2100 zł w gospodarstwie jednoosobowym albo 1500 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym.

Wysokości dopłat w ramach dodatku osłonowego w skali roku

Jednoosobowe gospodarstwo domowe otrzyma 400/500 zł* przy założeniu że jej dochód nie przekroczy 2100 złotych; gospodarstwo 2-3 osobowe otrzyma 600/750 zł* przy założeniu, że dochód nie przekroczy 1500 złotych miesięcznie na osobę; gospodarstwo 4-5 osobowe otrzyma 850 zł/1062,50 zł* przy założeniu, że dochód nie przekroczy 1500 złotych miesięcznie na osobę; gospodarstwo 6 i więcej osobowe otrzyma 1150 zł/ 1437,50 zł* przy założeniu, że dochód nie przekroczy 1500 złotych miesięcznie na osobę.

Zasada złotówka za złotówkę

W przypadku dodatku osłonowego obowiązywać będzie tzw. zasada złotówka za złotówkę. Oznacza to, że dodatek ten będzie przyznawany nawet po przekroczeniu kryterium dochodowego, a kwota dodatku będzie pomniejszana o kwotę tego przekroczenia. Minimalna kwota wypłacanych dodatków osłonowych będzie wynosić 20 zł.

Wniosek

Aby otrzymać dodatek osłonowy złóż wniosek do 31 stycznia lub do 31 października 2022 roku. Wypłata dodatków zostanie realizowana w 2022 r. w 2 równych ratach, tj. do 31 marca i do 2 grudnia. Ci, którzy nie złożą wniosku w do końca stycznia, nadal będą mogli ubiegać się wsparcie. Wówczas muszą złożyć wniosek do 31 października 2022 r. W tym przypadku wyplata 100% dodatku zostanie zrealizowana do 2 grudnia 2022 r.

Dodatek osłonowy będzie wypłacany przez gminy, które otrzymają dotacje z budżetu państwa.

Aby jak najwięcej osób dowiedziało się o możliwości ubiegania się o dodatek osłonowy, na sprzedawców energii elektrycznej i gazu ziemnego zostanie nałożony obowiązek informacyjny dot. prawa odbiorcy w gospodarstwie domowym o ubieganie się o dodatek.

W ramach proponowanych regulacji na czas wypłaty dodatku osłonowego tj. na cały 2022 rok zawiesza się wypłatę dodatków energetycznych.

Czeki trafiły do Bochni, Nowego Wiśnicza i Gnojnika. Cel jest jeden – zmniejszyć emisję zanieczyszczeń do atmosfery, a w efekcie poprawić jakość powietrza w tych miejscowościach. A jest z czym walczyć. W Małopolsce ponad 98% mieszkańców oddycha powietrzem, w którym nawet 10-krotnie są przekroczone dopuszczalne poziomy rakotwórczego benzo(a)pirenu. Ponad 4 tys. osób rocznie umiera na choroby związane z zanieczyszczeniem powietrza, a koszty leczenia tych osób i ich nieobecności w pracy szacuje się na blisko 3 mld zł rocznie.

Gmina Miasto Bochnia dostała ponad 2 mln zł dofinansowania na wymianę kotłów węglowych starej generacji. Dzięki temu ponad 150 "kopciuchów" zostanie zastąpionych nowoczesnymi kotłami na paliwo gazowe.

Gmina Nowy Wiśnicz realizowała dotychczas dwa projekty unijne, których zadaniem była wymiana starych kotłów. W sumie wymienione zostały 134 kotły niespełniające norm ekologicznych. Łączne dofinansowanie udzielone Gminie Nowy Wiśnicz wyniosło ponad 1,8 mln. Teraz za ponad 2 mln zł Gmina planuje wymianę kolejnych 150 „kopciuchów”.

Trzecia odsłona walki z „kopciuchami” rozpocznie się także w Gminie Gnojnik. Na wymianę starych pieców węglowych gmina dostała 2,6 mln zł unijnego wsparcia. Planuje się za to wymienić 150 starych kotłów węglowych na nowoczesne kotły zasilane gazem. Przeprowadzona zostanie także termomodernizacja 19 budynków mieszkalnych.

Więcej na https://www.malopolska.pl/aktualnosci/

Rok 2021 stał pod znakiem wdrażania Programu Ochrony Powietrza oraz realizacji już dwóch ( co wyjątkowe w skali europejskiej) programów unijnych. Kolejne punkty obsługi Programu Czyste Powietrze, ekodoradca w każdej gminie, szersza informacja o jakości powietrza czy sprawniejsze kontrole palenisk – to tylko niektóre wymierne efekty regulacji wprowadzonych w październiku 2020 roku Programem Ochrony Powietrza dla Małopolski. Do końca roku działania antysmogowe w postaci m.in. wymiany nieefektywnych źródeł grzewczych podjęło w naszym regionie 180 gmin, które w ten sposób bezpośrednio wpłynęły na ograniczenie emisji zanieczyszczeń i poprawiły jakość życia mieszkańców.

W 2021 roku przybyło gminnych ekodoradców. W październiku odbywały się szkolenia dla pracowników gmin, policji oraz straży miejskich i gminnych z terenu województwa małopolskiego z zakresu kontroli palenisk domowych. Mówiono o podstawach prawnych kontroli, uprawnieniach przysługujących kontrolującym, ale również o tym, jak prawidło pobierać próbki z palenisk.

Niektóre gminy wykazały się w minionym roku dodatkową inicjatywą i wprowadziły na swoim terenie lokalne uchwały antysmogowe. Regulacje przyjęły w 2021 Niepołomice, Oświęcim, Krzeszowice, Skawina, Rabka Zdrój, Czarny Dunajec i Nowy Targ.

Więcej o działaniach EkoMałopolski na www.malopolska.pl/aktualnosci

W rozmowie podsumowującej wspólne przedsięwzięcie Radia Kraków i Polskiego Alarmu Smogowego, któremu patronowało Województwo Małopolskie, wzięli udział gospodarze Nowego Targu - Grzegorz Watycha, Piwnicznej- Zdroju - Dariusz Chorożuk, Krynicy Zdroju - Piotr Ryba, wójt Czarnego Dunajca Marcin Ratułowski oraz Stanisław Molik - zastępca wójta Czernichowa. Gośćmi redaktora Jacka Bańki byli również prezes WFOŚ Kazimierz Koprowski, Piotr Łyczko - zastępca dyrektora Departamentu Środowiska UMWM oraz prezes Polskiego Alarmu Smogowego Andrzej Guła.

Podczas całego okresu prowadzenia pomiarów, norma dobowa stężenia pyłu PM10 (50 µg /m3) została przekroczona jeden raz w Czernichowie (14 listopada), sześć razy w Nowym Targu – 25, 26, 27 i 28 listopada oraz 3 i 5 grudnia, dwa razy ( 14 i 15 grudnia) w Piwnicznej - Zdroju. Zaobserwowano przy tym duże wahania dobowe w stężeniach pyłu PM10. Najwyższe notowano popołudniami i nocą, co jest ściśle związane z wykorzystywaniem paliw stałych do ogrzewania domów. Świadczy to również o występowaniu w miejscowościach podhalańskich lokalnych źródeł zanieczyszczeń.

Pomiary wykonywano od 12 listopada do 20 grudnia, przy stosunkowo dobrej pogodzie i wysokiej temperaturze powietrza, stąd uzyskano wyniki lepsze od zakładanych. Dyrektor Piotr Łyczko zwrócił jednak uwagę, że powinniśmy być przygotowani na to, że pogoda nie zawsze będzie nam sprzyjać. Ograniczenie źródeł emisji powinno spowodować, że będziemy mogli oddychać czystym powietrzem nawet w okresach bezwietrznych i mroźnych. Skala problemu jest nadal znacząca i powinniśmy skupić się na tym, żeby najbliższe dwanaście miesięcy do wejścia w życie uchwały antysmogowej dla Małopolski wykorzystać jak najlepiej.

Wyniki pomiarów pokazały, że przed mieszkańcami i samorządami stoi spore wyzwanie i pilna potrzeba odpowiedzi na pytanie, jak przyspieszyć proces wymiany bezklasowych pieców. Wśród gości panowało przekonanie, że aby zdążyć z wymianą kopciuchów, potrzebna jest duża determinacja ze strony gmin i samych mieszkańców.

Jesteśmy umiarkowanymi optymistami. Korki od szampana nie strzelają. Wiemy, że musimy się cały czas pilnować, żeby przyciągnąć jak najwięcej turystów. A dobry wizerunek i dobrej jakości powietrze bardzo to ułatwia – mówił burmistrz Krynicy - Zdroju Piotr Ryba. Krynica jest miejscowością w dużej mierze zgazyfikowaną, co bardzo ułatwia proces transformacji energetycznej. Również z tego powodu biorą się dysproporcje w działaniach na rzecz czystego powietrza poszczególnych gmin naszego regionu. Nie wszędzie istnieje łatwa alternatywa dla kotłów na paliwa stałe.

W sezonie jesienno-zimowym problem dramatycznej jakości powietrza dotyczy większości miejscowości w Małopolsce. I będzie powracał do nas z początkiem każdego sezonu grzewczego, tak długo, jak długo nie wyeliminujemy najbardziej zanieczyszczających urządzeń grzewczych, potocznie zwanych kopciuchami. Na rok przed wejściem w życie uchwały antysmogowej szacujemy, że jest to ok. 300—400 tysięcy źródeł ciepła. Tempo wymiany nie jest na tyle szybkie, żebyśmy mogli mówić o radykalnej poprawie jakości powietrza. Czasu jest naprawdę niewiele. Dziś jesteśmy jednak w zupełnie innej sytuacji niż kilka lat temu, kiedy nie funkcjonował ogólnopolski program wymiany źródeł ciepła, ani program, który wspiera docieplenie domów. Obecnie mieszkańcy praktycznie każdej gminy w Małopolsce mogą skorzystać z programu Czyste powietrze. Konkluzja jest bardzo prosta: jeżeli chcemy w Małopolsce oddychać czystym, bezpiecznym powietrzem, to w najbliższym czasie będziemy musieli podjąć wysiłek transformacyjny: docieplić domy i zrezygnować ze starych urządzeń grzewczych, które nie spełniają wymagania uchwały antysmogowej.

Na ostatniej prostej przed wejściem w życie uchwały antysmogowej burmistrzowie i wójtowie wskazują, że lepsze powietrze jest ważne dla zdrowia i lepszego życia mieszkańców i warto o nie wspólnie walczyć nie tylko ze względu na regulacje wojewódzkie. Samorządowcy zapewniają, że tempo wymiany pieców przyspieszy, dzięki m.in. wzmożonej akcji edukacyjnej, ale również lepiej wykorzystanym środkom z programu Czyste Powietrze, programom własnym gmin oraz zwiększeniu środków wojewódzkich.

W ostatnich tygodniach Zarząd Województwa Małopolskiego przeznaczył wszystkie oszczędności z Regionalnego Programu Operacyjnego, ponad 60 mln złotych, na wymianę kotłów, czyli na projekty z listy rezerwowej. W ten sposób wsparcie procesu wymiany urządzeń grzewczych będzie finansowane nie tylko z programu Czyste Powietrze, ale również ze środków unijnych. Samorząd województwa będzie kontynuować działania informacyjne o wymaganiach uchwał antysmogowych. Po 1 stycznia 2023 roku działania, które są teraz prowadzone w gminach, nadal będą kontynuowane, a ich efekty będziemy widzieli w kolejnych miesiącach. Po 1 stycznia 2023 gminy zyskają również nowe narzędzia prawne związane z weryfikacją stosowania uchwały; prawie wszystkie gminy są do tego przygotowane.

Organizatorzy: Radio Kraków i Polski Alarm Smogowy

Patron Główny: Województwo Małopolskie

Akcja prowadzona we współpracy z gminami: Mogilany, Czernichów, Miasto Nowy Targ, Czarny Dunajec, Krynica-Zdrój i Piwniczna-Zdrój.

Wszystkim Mieszkankom i Mieszkańcom Małopolski życzymy wspaniałych, pełnych miłości Świąt Bożego Narodzenia i pomyślnego Nowego 2022 Roku – zespół EkoMałopolski.

Przez kilka tygodni sprawdzaliśmy, czym oddychają mieszkańcy Mogilan i Czernichowa, Nowego Targu i Czarnego Dunajca, a także Krynicy-Zdroju i Piwnicznej-Zdroju. Przenośne pyłomierze badały jakość powietrza, a dodatkowo w Czernichowie, Nowym Targu oraz Piwnicznej–Zdroju ustawiona została specjalna instalacja - kilkumetrowy model ludzkich płuc wykonany z białej, przepuszczalnej materii. Podczas akcji płuca „oddychały” przepuszczanym przez nie powietrzem i filtrowały zawieszone w nim zanieczyszczenia.

Podczas całego okresu prowadzenia pomiarów, norma dobowa stężenia pyłu PM10 (50 µg /m3) została przekroczona jeden raz w Czernichowie (14 listopada), sześć razy w Nowym Targu – 25, 26, 27 i 28 listopada oraz 3 i 5 grudnia, dwa razy ( 14 i 15 grudnia) w Piwnicznej-Zdroju. Zaobserwowano duże wahania dobowe w stężeniach pyłu PM10. Najwyższe stężenia notowano popołudniami i nocą, co jest ściśle związane z wykorzystywaniem paliw stałych do ogrzewania domów. Świadczy to również o występowaniu w miejscowościach podhalańskich lokalnych źródeł zanieczyszczeń.

Jak przyspieszyć proces wymiany bezklasowych pieców w Małopolsce? Kto zdąży, a kto nie zdąży z likwidacją kopciuchów przed 1 stycznia 2023, czyli dniem wejścia w życie uchwały antysmogowej dla Małopolski? Skąd biorą się tak duże dysproporcje w działaniach na rzecz czystego powietrza poszczególnych gmin naszego regionu? Takie pytania postawimy uczestnikom debaty podsumowującej akcję "Małopolska bez smogu", w poniedziałek 20 grudnia o godz. 18.00 w studiu im. Romany Bobrowskiej Radia Kraków.

W debacie wezmą udział: Grzegorz Watycha - burmistrz Nowego Targu, Dariusz Chorożuk - burmistrz Piwnicznej, Piotr Ryba - burmistrz Krynicy, Marcin Ratułowski - wójt czarnego Dunajca, Stanisław Molik - zastępca wójta Czernichowa, Kazimierz Koprowski - prezes WFOŚ, Piotr Łyczko- Zastępca Dyrektora Departamentu Środowiska UMWM ds. Programów Ekologicznych oraz Andrzej Guła - prezes PAS.

Zapraszamy do oglądania na żywo ba stronie Radia Kraków

Organizatorzy: Radio Kraków i Polski Alarm Smogowy

Patron Główny: Województwo Małopolskie

Akcja prowadzona we współpracy z gminami: Mogilany, Czernichów, Miasto Nowy Targ, Czarny Dunajec, Krynica-Zdrój i Piwniczna-Zdrój.

Polega ona na założeniu, że staramy się wytwarzać jak najmniej odpadów i nie zanieczyszczać środowiska, oszczędzamy energię i wykorzystujemy ponownie surowce. Bycie zero waste to nie tylko przejściowa moda, ale przede wszystkim nowy sposób życia.

Wspólnie z Grupą Polska Press zapraszamy na wydarzenie online „EkoMałopolska ZERO WASTE”, podczas którego nie tylko przybliżymy samą koncepcję, ale również zainspirujemy do spojrzenia na codzienne sprawy w duchu jak najlepszego wykorzystywania żywności, energii i surowców.

Na dedykowanych akcji stronach Dziennika Polskiego oraz Gazety Krakowskiej  można znaleźć zaproszenie do udziału w konkursach trwających do 22 grudnia : kulinarnym „gotowanie zero waste”, dla dzieci „skarpetkowa zabawa” i „drugie życie przedmiotów”, oraz do udziału w panelu dyskusyjnym Zero Waste 2021 i warsztatach ZERO ODPADÓW.

Niemarnowanie zgodnie z ideą zero waste – żywności, odzieży, produktów nadających się do powtórnego użycia lub przetworzenia - ma całe mnóstwo różnych zalet i to dla każdego mieszkańca Małopolski. To korzyści dla środowiska, w którym wspólnie żyjemy. Choćby dlatego, że oszczędzamy pieniądze, chronimy przyrodę i klimat, możemy pomóc potrzebującym i dzielić się dobrami - i dobrem, co wzmacnia więzi społeczne. Wykorzystując dostępne zasoby wzmacniamy zrównoważoną gospodarkę i wspieramy innowacyjność oraz zaczynamy myśleć bardziej kreatywnie.

Jak wdrożyć te zasady w życie? Czy da się przestać marnować? Co my, jako mieszkańcy Małopolski, możemy zacząć być przykładem dla innych? O tym między innymi 17 grudnia podczas panelu dyskusyjnego będą rozmawiać nasi goście i eksperci : Kinga Dulemba, Kierownik Zespołu Polityki Ekologicznej w Departamencie Środowiska Urzędu Marszałkowskiego; Joanna Kądziołka, Rzecznik Prasowy Stowarzyszenia Zero Waste ; Maria Huma z Fundacji Kupuj Odpowiedzialnie; Justyna Liptak z Banku Żywności w Krakowie, Jolanta Sitarz Wójcicka reprezentująca markę Patagonia oraz Magda Wrona z inicjatywy Foodsharing Kraków (Jadłodzielnia).

Postępowanie według idei zero waste nie jest wcale trudne, a przynosi zadowolenie i korzyści – dla środowiska, ale również dla naszej kieszeni. Dlatego tak ważne jest, aby jak najczęściej mówić o korzyściach płynących z ograniczenia konsumpcji oraz niemarnowania tego, co mamy – pokazując jednocześnie, jak można wykorzystać każdy produkt w najbardziej efektywny ( i efektowny!) sposób. Wspólnie pokażemy, że nie warto marnować! Warto natomiast wykorzystać ponownie i podzielić się z innymi! Troska o nasz wspólny dom może również przyjąć formę świetnej zabawy, łączącej pokolenia. Dom bez odpadów to Małopolska bez odpadów! Życzymy wspaniałej przygody z zero waste!

Partnerem Głównym wydarzenia jest EkoMałopolska.

Ustanawiając święto, Zgromadzenie ONZ chciało zwrócić uwagę na znaczenie terenów górskich (zajmują one 27 procent powierzchni lądów a zamieszkuje je około 750 mln ludzi) oraz na ich problemy. Obszary górskie są bardzo wrażliwe na zmiany klimatyczne, odlesienie, degradację terenu oraz klęski żywiołowe.

Góry są istotnymi centrami różnorodności biologicznej, geologicznej, krajobrazowej i kulturowej a także gospodarczej. Znaczenie europejskich terenów górskich polega m.in. na tym, że tu swój początek bierze większość rzek. Jest to szczególnie ważne w naszym kraju, gdzie zasoby wodne w przeliczeniu na mieszkańca są trzykrotnie mniejsze niż średnia europejska.

W Polsce zagrożenia przyrody i krajobrazu obszarów górskich wiążą się zarówno z turystyką jak i z procesami naturalnymi, przy tym często bezpośrednie oddziaływanie turystyki na środowisko wzmacnia procesy zachodzące z przyczyn naturalnych, np. osuwiska. Dlatego tak ważne jest zwiększenie świadomości społecznej dotyczącej znaczenia gór i lasów górskich oraz tego, jak ważna jest ich ochrona.

W ramach obchodów organizowane są akcje promujące kulturę oraz produkty wywodzące się z terenów górskich.

Okres pomiarowy objął 12 pełnych dób pomiarowych, w okresie których norma dobowa dla pyłu zawieszonego PM10 została przekroczona sześć razy w Nowym Targu – 25, 26, 27 i 28 listopada oraz 3 i 5 grudnia. W Czarnym Dunajcu w badanym terminie norma dobowa dla pyłu PM10 nie została przekroczona.

W czasie trwania monitoringu zaobserwowano duże zróżnicowanie w stężeniach pyłu. Najwyższe stężenia występowały wieczorem i w nocy, co jest ściśle związane z wykorzystywaniem paliw stałych do ogrzewania domów. Maksymalna wartość stężenia średnio godzinowego dla badanych lokalizacji wyniosła: 120 µg/m3 w Czarnym Dunajcu (24 listopada, średnia z godzin 18:00-19:00) oraz 238 µg/m3 w Nowym Targu (24 listopada, średnia z godzin 21:00-22:00). Przy czym, dla obu miejscowości, dzienne piki stężeń przypadały na godziny pomiędzy 18 a 24, co najprawdopodobniej jest związane z powrotem mieszkańców z pracy oraz ogrzewaniem budynków przed nocą. Świadczy to również o występowaniu w obu miejscowościach lokalnych źródeł zanieczyszczeń.

Stosunkowo mniejsze stężenia w Czarnym Dunajcu, w porównaniu do Nowego Targu, mogą wynikać z różnic pomiędzy wielkością miejscowości, jak i liczby mieszkańców. W Czarnym Dunajcu poza godzinami podwyższonych stężeń w nocy, jakość powietrza utrzymywała się w granicach poziomu „bardzo dobry - dobry” według indeksu CAQI. Dla Nowego Targu wartość indeksu znajdowała się przeważnie w granicach „dobry - średni”. Średnie stężenie za cały okres pomiarowy dla Nowego Targu wyniosło 45,5 µg/m3, a dla Czarnego Dunajca – 23,5 µg/m3

Dodatkowo w Nowym Targu ustawiona została specjalna instalacja - kilkumetrowy model ludzkich płuc wykonany z białej, przepuszczalnej materii. Podczas akcji płuca „oddychały” przepuszczanym przez nie powietrzem i filtrowały zawieszone w nim zanieczyszczenia. Wystarczy porównać zdjęcia instalacji z kolejnych dni akcji, aby zobaczyć zmianę koloru płuc spowodowaną osadzającym się na nich pyłem zawieszonym.

W ostatnim etapie tegorocznej akcji ”Małopolska bez smogu”, który potrwa od 7 do 20 grudnia sprawdzać będziemy jakość powietrza w dwóch małopolskich uzdrowiskach: Krynicy-Zdroju i Piwnicznej-Zdroju. W Piwnicznej stanie też mobilny model płuc. Wyniki pomiarów śledzić można na stronie www.radiokrakow.pl.

Harmonogram akcji „Małopolska bez smogu”:

- 12.11 do 23.11: pomiary jakości powietrza w Mogilanach (pyłomierz) i Czernichowie (pyłomierz + mobilny model płuc),

- 24.11 do 6.12: pomiary jakości powietrza w Czarnym Dunajcu (pyłomierz) i Nowym Targu (pyłomierz + mobilny model płuc)

- 7.12 do 20.12: pomiary jakości powietrza w Krynicy-Zdroju (pyłomierz) i Piwnicznej-Zdroju (pyłomierz + mobilny model płuc).

- 20 grudnia - debata podsumowująca akcję.

Organizatorzy akcji: Radio Kraków i Polski Alarm Smogowy

Partner Główny: EkoMałopolska

Galeria zdjęć

Decyzję o utworzeniu Strefy pozostawiono samorządom, które określą na jakim obszarze będą obowiązywać nowe regulacje i jakie pojazdy będą mogły wjechać do Strefy. Ustawa nie przewiduje ograniczeń wielkości SCT, czyli może ona obejmować nawet całą gminę, ale gmina może wskazać też mniejszy obszar – wiele zależy od tego, jaka jest struktura zabudowy miasta. W ustawie znalazł się również zapis o prawie gmin do samodzielnego ustalenia grupy pojazdów, która będzie mieć prawo wjazdu do strefy. Gmina będzie mogła objąć tymi wymaganiami wszystkie pojazdy, w tym pojazdy mieszkańców.

Nowe przepisy utworzono przy akceptacji samorządowców z poszanowaniem ich prawa do decydowania, w jaki sposób ograniczać napływ najstarszych i najmocniej kopcących pojazdów na ich teren. – Tworzenie Strefy nie jest obowiązkowe, a gmina będzie mogła zdecydować jakie pojazdy nie będą do niej wpuszczone na podstawie normy emisyjnej Euro lub typu paliwa. To ważne, bo nie każde miasto ma taki sam problem ze spalinami – komentuje Bartosz Piłat, ekspert PAS ds. transportu.

Po wejściu w życie ustawy Ministerstwo Klimatu i Środowiska ma przygotować rozporządzenie, które określać będzie sposób oznakowania pojazdów. System oznakowania uwzględniać będzie klasę emisyjną EURo pojazdu i rocznik produkcji. Da to podstawę gminom do skutecznego egzekwowania zakazu wjazdu określonych przez gminę pojazdów.

– Cieszę się, że wkrótce zacznie obowiązywać nowe prawo, które pozwoli wreszcie samorządom walczyć z emisją zanieczyszczeń pochodzących z silników samochodowych. Tym samym dołączamy do pozostałych państw unijnych, w których od lat obowiązują podobne przepisy – komentuje Bartosz Piłat, ekspert PAS ds transportu. Dzięki nowym przepisom samorządowcy z Warszawy, Wrocławia, Katowic i Krakowa, czyli miast wymienionych przez Komisję Europejską jako najmocniej zanieczyszczone tlenkami, będą mogli podjąć działania naprawcze.

W Krakowie prowadzone są analizy nad utworzeniem Strefy Czystego Transportu. Być może będzie to pierwsze miasto w Polsce z taką strefą.

Tymczasem w Polsce w poszukiwaniu prezentów do supermarketów oraz wielkich galerii handlowych wyruszy około 74% Polaków, wydając prawie piątą część swojego miesięcznego wynagrodzenia. Problem polega nie na tym, że kupujemy, tylko kupujemy za dużo i mało świadomie.

Warto przyjrzeć się zasadzie 3R, czyli Reduce-Reuse-Recycle (Ograniczaj – Wykorzystuj ponownie – Przetwarzaj), której pierwszy element niesie podstawowy komunikat: najlepsze są te rzeczy, których nie kupisz. Jakie alternatywy istnieją wobec kupowania? Przed zakupem warto zadać sobie pytanie, czy ten przedmiot jest mi rzeczywiście potrzebny. Być może mam w domu podobny i chodzi tylko o chwilową poprawę nastroju, a nie potrzebę? Przedmioty, których mimo wszystko chcesz się pozbyć, ciągle mogą posłużyć komuś innemu. Można przekazać je na cele charytatywne, zamienić się (korzystając np. z książkodzielni czy szafodzielni) lub przerobić.

Osobnym problemem jest marnowanie jedzenia. Tygodniowo polskie gospodarstwo domowe wyrzuca średnio prawie 4 kilogramy żywności, z czego 2,2 kg to produkty jadalne. Polacy co tydzień wyrzucają więc do kosza 50 zł. Tymczasem wystarczy odrobinę pomysłowości i dobre planowanie, żeby problem marnowania żywności przestał być naszym udziałem.

Pamiętajmy - wyprodukowanie jakiegokolwiek towaru niesie za sobą mnóstwo nakładów i zależności. I kosztuje czasami o wiele więcej, niż wskazywałaby cena. Zastanówmy się – może to jest moment, żeby powiedzieć "niczego więcej nie potrzebuję"?

Podczas całego okresu prowadzenia pomiarów, norma dobowa stężenia pyłu PM10 (50 µg /m3) została przekroczona tylko jeden raz w Czernichowie (14 listopada), natomiast zaobserwowano duże wahania dobowe w stężeniach pyłu PM10. Najwyższe stężenia notowano popołudniami i nocą, co jest ściśle związane z wykorzystywaniem paliw stałych do ogrzewania domów. Maksymalna wartość stężenia średnio godzinowego wynosiła w Czernichowie - 114 µg/m3 (średnia z godzin 16:00-17:00) a w Mogilanach - 65 µg/m3 (średnia z godzin 17:00-18:00 oraz 18:00-19:00).

W obu miejscowościach poza godzinami podwyższonych stężeń w nocy, jakość powietrza utrzymywała się - według indeksu CAQI - w granicach poziomu „dobry”. Średnie stężenie za cały okres pomiarowy dla Czernichowa wyniosło 35 µg/m3 , a dla Mogilan - 27 µg/m3 . Trzeba jednak podkreślić, że od 18 listopada do ranka 21 listopada obserwowaliśmy względnie niskie stężenia PM10 w całej Małopolsce.

Dodatkowo w Czernichowie ustawiona została specjalna instalacja - kilkumetrowy model ludzkich płuc wykonany z białej, przepuszczalnej materii. Podczas akcji płuca „oddychały” przepuszczanym przez nie powietrzem i filtrowały zawieszone w nim zanieczyszczenia. Wystarczy porównać zdjęcia instalacji z kolejnych dni akcji, aby – mimo względnie niewielkich poziomów przekroczeń stężenia pyłu PM10 - zobaczyć zmianę koloru płuc spowodowaną osadzającym się na nich pyłem zawieszonym. To dobitnie pokazuje, jaki wpływ na zdrowie ma oddychanie zanieczyszczonym powietrzem.

W latach 2017-2020 na obszarze Małopolski zlikwidowano 51,3 tys. kotłów i pieców wykorzystujących paliwa stałe. W Czernichowie w tym okresie wymieniono 339 niskoemisyjnych źródeł ciepła, w Mogilanach – 252, ograniczając w ten sposób emisję pyłów zawieszonych MP10 o odpowiednio 12,75 i 12,4 ton.

W kolejnym etapie akcji ”Małopolska bez smogu”, od 24.11 do 6.12 przenośne pyłomierze badać będą jakość powietrza na Podhalu – w Czarnym Dunajcu i Nowym Targu. W Nowym Targu stanie też mobilny model płuc. Wyniki pomiarów śledzić można na stronie www.radiokrakow.pl.

Organizatorzy akcji:

Radio Kraków

Polski alarm Smogowy

Partner główny

EkoMałopolska

Galeria zdjęć

Tegoroczny plebiscyt, organizowany wspólnie z Grupą Polska Press, cieszył się dużym zainteresowaniem czytelników. Wpłynęło 71 zgłoszeń od firm, samorządów i mieszkańców, którzy myślą ekologicznie.

Kapituła Eko HERO Małopolski 2021 obradowała w składzie: Józef Gawron Marszałek Województwa Małopolskiego, dr inż. Małgorzata Fedorczak-Cisak z Politechniki Krakowskiej, współautorka projektu Poligon Energooszczędności, Karolina Laszczak - Dyrektor Departamentu Środowiska, Rafał Solecki Dyrektor Małopolskiego Centrum Przedsiębiorczości, Marcin Guzik - Dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego oraz Redaktor Naczelny Gazety Krakowskiej Wojciech Mucha.

Poniżej przedstawiamy zwycięzców w poszczególnych kategoriach, a 29 listopada zapraszamy do kiosków po specjalny dodatek do „Gazety Krakowskiej”, w którym szczegółowo zaprezentowane zostaną laureatów i ich działania na rzecz poprawy środowiska w Małopolsce. Filmy o nich nakręci także TV EkoMałopolska.

Wyniki obrad kapituły konkursu Eko HERO Małopolski 2021:

Kategoria Inicjatywa EKO HERO

1. Gmina Gnojnik domem dla płazów czyli inicjatywy mające na celu ochronę gatunkową żaby trawnej, ropuchy szarej i ropuchy zielonej, które przechodząc przez jezdnię giną pod kołami przejeżdżających samochodów. Działaniom patronuje postać eko bohatera, gminnej maskotki Żabki Rechotki.

2. „Demos - Jestem częścią świata”- pozarządowa inicjatywa Fundacji Demos w Odporyszowie to rekultywacja 10 ha terenów i wybudowanie wielofunkcyjnego kompleksu składającego się z Domu Dziecka dla 14 dzieci, placówki dziennej dla ponad 100 wychowanków z zapleczem sportowym oraz Centrum Sportów Konnych, z zachowaniem zasad ochrony przyrody i środowiska.

3. Samowystarczalna Wioska - projekt samowystarczalnej wioski w gminie Łapanów, w miejscowości Cichawka. Stworzenie miejsca, gdzie powraca się do natury, czerpiąc z niej to co najlepsze, przy zachowaniu kultury zero waste.

Kategoria Firma EKO HERO

1. PRAD Sp. z o.o. dzięki nowoczesnej aparaturze pomiarowej wykrywa źródła spalania odpadów i nielegalne składowiska oraz monitoruje smog.

2. Noble Lashes czyli ekologiczne rozwiązania w biznesie, integrujące pracowników i klientów wokół idei less waste oraz zaangażowania w akcje ekologiczne.

3. Kapituła zdecydowała o nie przyznawaniu 3. miejsca

Kategoria Gmina EKO HERO do 15 000 mieszkańców

1. Gołcza - za imponującą skuteczność w pozyskiwaniu funduszy na modernizacyjne projekty infrastrukturalne i osiągnięcia w realizacji m.in. projektu „Ekopartnerzy na rzecz słonecznej energii Małopolski”.

2. Lubień, w której zmodernizowano m.in. system instalacji ciepłej wody użytkowej w oparciu o kolektory słoneczne (101 instalacji).

3. Wielka Wieś, gdzie m.in. dzięki pracy zespołu ekodoradców (EKOTEAM) tylko w 2020 roku dofinansowano wymianę 115 „kopciuchów”.

Kategoria Gmina EKO HERO 15 000 – 30 000 mieszkańców

1. Stary Sącz, gdzie powstał dworzec przesiadkowy „Parkuj i jedź” i zakupiono – wspólnie z miastem Nowy Sącz - ekologiczny tabor transportowy, z którego korzystają mieszkańcy nie tylko gminy, ale wszystkich lokalizacji, gdzie dociera nowosądecki MPK.

2. Nowy Targ, w którym obowiązuje lokalna uchwała antysmogowa, rozbudowuje swoją sieć ciepłowniczą i zwiększa udział odnawialnych źródeł energii na swoim terenie.

3. Miechów, w której ograniczono jedno z najbardziej emisyjnych źródeł spalin, czyli transport samochodowy, kupując dwa elektryczne autobusy komunikacji miejskiej i budując ścieżkę rowerową i stację przesiadkową „Parkuj i jedź”.

Kategoria Gmina EKO HERO powyżej 30 000 mieszkańców

1. Trzebinia realizująca z imponującym rozmachem, wspólnie z Trzebińskim Centrum Kultury projekt „Trzebinia po stronie natury”, łączący zarówno działania edukacyjne dla dzieci i młodzieży, jak i m.in. dofinasowania do wymiany pieców.

2. Andrychów, prowadząca m.in. szeroko zakrojoną edukację ekologiczną, przede wszystkim z zakresu ochrony powietrza i gospodarki odpadami; w 2021 przystąpiła do projektu segregacji zużytych olejów jadalnych.

3. Tarnów - na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat prowadzi edukację ekologiczną, m.in. w 2020 roku zorganizował kampanię ekologiczną „Klimat się zmienia-zmień sposób myślenia. Zmieniaj nawyki – nie Klimat!”

Zapraszamy do obejrzenia galerii zdjęć z uroczystej gali Eko HERO Małopolski 2021

Od 12 listopada do 20 grudnia odwiedzimy sześć małopolskich gmin. Pomiary każdorazowo prowadzone będą równolegle w dwóch miejscowościach. Akcja „Małopolska bez smogu” zainaugurowana zostanie w piątek 12 listopada pomiarami w dwóch gminach krakowskiego obwarzanka: Mogilanach i Czernichowie – pomiary w tych miejscowościach prowadzone będą do 23 listopada. Następnie wyruszymy na Podhale: do Nowego Targu i Czarnego Dunajca – tu pomiary prowadzone będą od 24 listopada do 6 grudnia. Na finiszu akcji (od 7 do 20 grudnia) odwiedzimy dwa małopolskie uzdrowiska: Krynicę-Zdrój i Piwniczną-Zdrój.

Dodatkowo w Czernichowie, Nowym Targu i Piwnicznej-Zdroju mieszkańcy na własne oczy będą mogli przekonać się, czym oddychają na co dzień. W tych miejscowościach staną mobilne instalacje płuc, które w bardzo obrazowy sposób pokażą, jak oddychanie zanieczyszczonym powietrzem wpływa na nasze zdrowie.

Aktualizowane na bieżąco wyniki pomiarów dla wszystkich miejscowości, w których zainstalowane zostaną pyłomierze, będą dostępne on-line na stronach Radia Kraków www.radiokrakow.pl oraz Krakowskiego Alarmu Smogowego krakowskialarmsmogowy.pl. Pomiarom towarzyszyć będzie akcja informacyjno-edukacyjna prowadzona na antenie Radia Kraków i na stronie www.radiokrakow.pl.

Pomiary wykonywane będą w sposób ciągły certyfikowanymi pyłomierzami fotometrycznymi DUSTTRAK firmy TSI należącymi do Polskiego Alarmu Smogowego, aktualizowane na bieżąco wyniki pomiarów śledzić będzie można na stronach www.radiokrakow.pl i krakowskialarmsmogowy.pl. Akcję „Małopolska bez smogu” podsumujemy debatą, która odbędzie się 20 grudnia w Studiu im. Romany Bobrowskiej Radia Kraków.

Harmonogram akcji „Małopolska bez smogu”:

- 12.11 do 23.11: pomiary jakości powietrza w Mogilanach (pyłomierz) i Czernichowie (pyłomierz + mobilny model płuc),

- 24.11 do 6.12: pomiary jakości powietrza w Czarnym Dunajcu (pyłomierz) i Nowym Targu (pyłomierz + mobilny model płuc)

- 7.12 do 20.12: pomiary jakości powietrza w Krynicy-Zdroju (pyłomierz) i Piwnicznej-Zdroju (pyłomierz + mobilny model płuc).

- 20 grudnia - debata podsumowująca akcję.

Organizatorzy akcji:

Radio Kraków

Polski Alarm Smogowy

 Partner Główny:

Województwo Małopolskie

Akcja prowadzona we współpracy z gminami: Mogilany, Czernichów, Nowy Targ, Czarny Dunajec, Krynica-Zdrój i Piwniczna-Zdrój.

Małopolanie mają coraz większą świadomość ekologiczną

Zanieczyszczenie powietrza w Małopolsce to od wielu lat przedmiot troski zarówno władz samorządowych, jak i gospodarzy gmin. Jednocześnie, jak pokazały badania, również sami mieszkańcy naszego regionu zyskują coraz większą świadomość ekologiczną, coraz więcej mówią o potrzebie poprawy jakości powietrza i chcą zmian na lepsze.

27 października 2020 w Małopolsce zaczął obowiązywać uchwalony przez Sejmik Województwa Małopolskiego nowy Program Ochrony Powietrza, opracowany jako kompleksowy zestaw działań na rzecz poprawy jakości powietrza w naszym regionie. Program pozwoli osiągnąć m.in. znaczącą redukcję emisji pyłów zawieszonych w atmosferze i dwutlenku azotu do roku 2023 oraz benzo(a)pirenu do roku 2026.

Zadania Programu Ochrony Powietrza

Program Ochrony Powietrza dla Małopolski zakłada szereg zadań dla samorządów gminnych, powiatowych oraz dla województwa. Do najważniejszych należą: przyspieszenie wymiany przestarzałych pieców, promowanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii (również poprzez zapewnienie wyższego dofinansowania ) oraz usprawnienie systemu kontroli palenisk. Należy podkreślić, że Program Ochrony Powietrza nie zmienia dotychczas przyjętych uchwał, lecz wspiera swymi działaniami pełne wdrożenie małopolskiej uchwały antysmogowej oraz pomoc we wprowadzeniu lokalnych uchwał antysmogowych.

Niektóre gminy podjęły już trud wprowadzenia takich regulacji na swoim terenie. Na mocy obowiązujących uchwał antysmogowych wciąż istnieje możliwość instalacji pieców na biomasę (w tym drewno), a nawet węgiel, pod warunkiem, że będą to urządzenia spełniające wymagania ekoprojektu, będą wyposażone w automatyczny podajnik paliwa (z wyłączeniem kotłów zgazowujących) i nie będą miały możliwości zainstalowania rusztu awaryjnego. Rolnicy i ogrodnicy w dalszym ciągu mogą wykorzystywać węgiel i drewno do ogrzewania tuneli i szklarni, ale w lepszych jakościowo urządzeniach, które zużyją mniej paliwa i wygenerują mniej szkodliwych pyłów. Trzeba przy tym pamiętać, że od 2021 roku nie można otrzymać już dotacji na zakup nowego pieca węglowego. Więcej informacji o dotacjach na https://powietrze.malopolska.pl/program-ochrony-powietrza/

Wymierne efekty działania Programu

Do końca II kwartału 2021 roku działania antysmogowe w postaci wymiany nieefektywnych źródeł grzewczych podjęło w naszym regionie 150 gmin, które w ten sposób bezpośrednio wpłynęły na ograniczenie emisji zanieczyszczeń i poprawiły jakość życia mieszkańców. W pierwszym półroczu w Małopolsce wymieniono 3 493 nieefektywne źródła ciepła na paliwa stałe. Najwięcej kopciuchów zlikwidowano w gminach Liszki (187), Wieliczka (132) oraz Nowy Targ (116). Do czerwca na terenie tzw. Obwarzanka Krakowskiego zlikwidowano lub wymieniono 816 nieefektywnych źródeł ciepła. Podobnie jak w pozostałej części regionu, większość mieszkańców decydowała się na zastąpienie kopciucha ogrzewaniem gazowym (729 palenisk, co stanowi 90% wszystkich wymian). Tempo wymiany pieców wyraźnie przyspieszyło, co widać m.in. w ilości złożonych we wrześniu wniosków o dofinansowanie wymiany kopciuchów – w minionym miesiącu było to rekordowe 2352 wniosków. Jak wskazują odczyty ze stacji monitoringu powietrza, obserwujemy poprawę jakości powietrza w Małopolsce. I choć nadal we wszystkich strefach występują przekroczenia stężeń zanieczyszczeń, to jednak należy zwrócić uwagę na obniżenie się ich wartości. Mieszkańcy naszego regionu złożyli w I półroczu 2021 roku 8 691 wniosków o dofinansowanie w ramach Programu Czyste Powietrze. Najwięcej, bo aż 245 złożono w gminie Wieliczka. Na drugim miejscu ex aequo z ilością 221 wniosków, uplasowały się gminy Krzeszowice oraz Myślenice. Trzecie miejsce pod względem ilości złożonych wniosków zajęła gmina Skawina (205).

Ekodoradcy i zaangażowanie gmin

Realizacja Programu zależy w dużej mierze od zaangażowania gmin. To one tworzą nowe i utrzymują funkcjonujące dotychczas punkty obsługi Programu Czyste Powietrze. Wszystkie 182 małopolskie gminy podpisały porozumienia z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dotyczące prowadzenia takich punktów, a na koniec 2020 roku w 88 gminach regionu takie punkty już funkcjonowały.

Zgodnie z wymogami Programu Ochrony Powietrza, od września br. ekodoradca powinien działać już w każdej małopolskiej gminie.

Od 2021 roku w ramach swojego budżetu każda gmina powinna przeznaczyć co najmniej 1% dochodów własnych na działania związane z ochroną powietrza, obejmujące m.in. zatrudnienie ekodoradców oraz uruchomienie i obsługę punktów obsługi Programu Czyste Powietrze. Już na koniec 2020 roku 99 gmin przeznaczyło na ochronę powietrza powyżej 0.5% środków własnych, w tym 68 gmin powyżej 1%.

Rola Województwa

Województwo realizuje założenia Programu poprzez administrację aplikacji Ekointerwencja przygotowanie wytycznych do opracowania analizy skali ubóstwa energetycznego w gminie oraz procedury kontroli palenisk. Województwo organizuje też szkolenia dla pracowników samorządów. Jednym z ważnych działań Programu jest prowadzenie każdego roku regionalnej kampanii medialnej związanej z ochroną powietrza i klimatu oraz akcji edukacyjnych i informacyjnych podnoszących świadomość mieszkańców.

W posiedzeniu Rady ds. EkoMałopolski wziął udział również wicemarszałek Łukasz Smółka, który pełni nadzór merytoryczny nad programami i Funduszami Europejskimi, oraz Magdalena Łasak-Strutyńska – Zastępca Dyrektora Departamentu Zarządzania Programami Operacyjnymi Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, która przedstawiła projekt Programu Regionalnego Fundusze Europejskie dla Małopolski 2021-2027. Posiedzenie Rady ds. EkoMałopolski wpisuje się w proces konsultacji społecznych przedmiotowego dokumentu. Wicemarszałek Józef Gawron zachęcał zebranych do zgłaszania uwag na temat projektu.

- powiedział wicemarszałek Józef Gawron.

Uchwałą nr 1455/2021 z dnia 12 października 2021 r. Zarząd Województwa Małopolskiego skierował projekt Programu do konsultacji społecznych, które trwają od 12 października 2021 r. do 16 listopada 2021 r. Wszystkie niezbędne informacje dotyczące konsultacji społecznych znajdują się na stronach www.rpo.malopolska.pl oraz www.malopolska.pl.

Dlaczego warto? Innowacyjne oprogramowanie szyte na miarę, wsparcie doradcze Polskiego Funduszu Rozwoju S.A. w realizacji wdrożenia, praktyczna edukacja technologiczna, ogólnopolska promocja miasta – a to wszystko w ramach jednego, kilkumiesięcznego projektu.

Weź udział w Klimatonie dla Miast organizowanym przez Polski Fundusz Rozwoju i Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Cztery samorządy z najciekawszymi zgłoszeniami zostaną partnerami projektu, podczas którego najlepsi programiści z całej Polski opracują innowacyjne rozwiązania gotowe do przetestowania w warunkach miejskich.

Kategorie wyzwań:

• retencja wód opadowych - wyzwanie związane z gromadzeniem wód opadowych i brakiem pomysłu na jej zagospodarowanie, nielegalnym odprowadzaniem ścieków czy identyfikacją występowania wysp ciepła

• mobilność zeroemisyjna - wyzwanie, które dotyczy zarządzania infrastrukturą do ładowania pojazdów elektrycznych, zwiększenia efektywności transportu publicznego lub ułatwienia analizy mobilności miejskiej

• efektywność energetyczna - wyzwanie związane z zarządzaniem zużyciem energii w obiektach użyteczności publicznej, optymalizacją dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych czy ułatwieniem inwestycji w OZE

• czyste powietrze - wyzwanie dotyczące kontroli emisyjności budynków, monitoringu jakości powietrza lub wymiany źródeł ciepła

Formularz zgłoszeniowy i więcej szczegółów na stronie Polskiego Funduszu Rozwoju dla Miast

Program skierowany jest do właścicieli bądź współwłaścicieli domów jednorodzinnych i dotyczyć będzie zakupu oraz montażu pomp ciepła w nowych budynkach. W przypadku już istniejących domów ich właściciele, chcąc wymienić istniejące źródło ciepła na pompę, mogą skorzystać z dofinansowania dostępnego w ramach programu antysmogowego "Czyste powietrze".

Na dofinansowanie mogą liczyć właściciele budynków spełniających określone kryteria - bardziej wyśrubowane niż te, na które wskazują warunki techniczne z 2021 roku, powszechnie określane mianem WT2021.

Według WT2021 wymaga się, by współczynnik energii pierwotnej danego budynku nie przekraczał 70 kWh/mkw rocznie. Energia pierwotna to wskaźnik umowny, który informuje, ile energii zużywa budynek (jest to całkowita energia jaką trzeba wyprodukować, by spełnić zapotrzebowanie na ciepło w budynku – zawiera także nakłady związane z produkcją paliwa, jego transportem i magazynowaniem).

Dofinansowanie z programu Moje Ciepło otrzymają wyłącznie właściciele budynków, których współczynnik energii pierwotnej wynosi co najwyżej 63 kWh/mkw. W kolejnych latach wymogi mają być jeszcze bardziej restrykcyjne i wymagane będzie EP na poziomie maksymalnie 55 kWh/mkw rocznie.

Program Moje Ciepło ma zachęcać Polaków do inwestowania w ekologiczne źródła ogrzewania, czyli pompy ciepła, ale również do budowania w energooszczędnym standardzie. Zakłada dotację na poziomie W zależności od rodzaju zastosowanej pompy ciepła, dofinansowanie wyniesie do 30 proc. kosztów kwalifikowanych projektu, ale nie więcej niż 21 tys. zł.

Dofinansowania będzie uzależnione od stanu technicznego budynków. Pieniądze na program miałyby pochodzić z Funduszu Modernizacyjnego - nowego instrumentu Unii Europejskiej dla 10 krajów o największych wyzwaniach związanych z realizacją unijnych celów redukcji emisji CO2. Ogłoszenie i rozpoczęcie pierwszego naboru wniosków o dofinansowanie nastąpi najprawdopodobniej w pierwszym lub drugim kwartale 2022 r.

Krajobraz to również termin używany przez badaczy, geografów, biologów a także osoby, których praca jest związana z geologią i planowaniem przestrzennym. Gdziekolwiek jesteśmy, gdziekolwiek mieszkamy, żyjemy wśród krajobrazów - miejskich, rolniczych, naturalnych czy przemysłowych. I mamy na nie bardzo duży wpływ.

Ideą Dnia Krajobrazu jest budowanie świadomości społecznej na temat otaczającej nas przestrzeni. Poprzez różnego rodzaju działania podejmowane w całym kraju, inicjatorzy obchodów zwracają uwagę na problemy związane z jakością krajobrazów, a także na dobre wzorce w kształtowaniu przestrzeni. Zachęcają do uczestniczenia w procesie formowania krajobrazu zarówno w obszarze przestrzeni prywatnej, jak i publicznej.

Międzynarodowy Dzień Krajobrazu został ustanowiony przez Radę Europy z inicjatywy polskiej instytucji - Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Obchodzony jest 20 października na pamiątkę podpisania Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Hasło 6. Dnia Krajobrazu brzmi: Otwarte krajobrazy.

Więcej o inicjatywie na stronie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska

Najważniejsze rozwiązania zaproponowane w ustawie to m.in.:

• Programy wsparcia związane ze sprzedażą energii elektrycznej po stałej cenie albo prawa do dopłaty do ceny rynkowej energii elektrycznej, zostaną przedłużone do 30 czerwca 2024.

• Ograniczone zostaną obowiązki koncesyjne dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie małych instalacji.

• Potwierdzona zostanie dotychczasowa praktyka Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki dotycząca sposobu określania łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji OZE.

• Wprowadzona zostanie możliwość uzyskania pomocy operacyjnej na dodatkowe 2 lata – w systemach FIT oraz FIP dla instalacji małej energetyki wodnej (MEW) i instalacji biogazowych o mocy nieprzekraczającej 1 MW, które korzystały z systemu zielonych certyfikatów przez minimum 5 lat.

• W rezultacie, z systemu wsparcia umożliwiającego pomoc operacyjną do 17 lat, skorzysta ponad 400 elektrowni wodnych oraz ok. 80 biogazowni, o mocy zainstalowanej do 1 MW. Przepisy dotyczą instalacji, dla których upłynął lub upłynie w bieżącym roku i w kolejnych latach 15-letni okres wsparcia.

• Wprowadzona została możliwość określenia długoterminowego harmonogramu udzielania wsparcia wytwórcom OZE przez sześć kolejnych lat, co stworzy przewidywalne ramy rozwoju sektora OZE oraz zapewni stabilną perspektywę inwestycyjną.

• Podniesiona zostanie moc urządzeń wytwarzających energię z OZE, które mogą być lokalizowane bez konieczności uwzględnienia w studium zagospodarowania przestrzennego gminy, z obecnie obowiązującej mocy zainstalowanej 100 kW do 500 kW, a nawet ( w wypadku instalacji fotowoltaicznych) do 1000 kW.

Od 2016 r., w ramach aukcji na wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki udzielił wparcia obejmującego ponad 209 terawatów (TWh) energii elektrycznej, co odpowiada zakontraktowanej energii elektrycznej o wartości ponad 50 mld zł wypłacanej wytwórcom przez 15 lat.

Na zakup i montaż domowej pompy ciepła można będzie otrzymać do 30 proc. kosztów kwalifikowanych jej zakupu i montażu, czyli nawet 21 tys. zł. Program dopłat byłby skierowany do właścicieli nowobudowanych domów jednorodzinnych. W przypadku już istniejących domów wymiana istniejącego źródła ciepła na pompę, może zostać dofinansowana ramach programu antysmogowego "Czyste powietrze".

Jeśli program uzyska „zielone światło” z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, to powinnien zostać uruchomiony w pierwszej połowie przyszłego roku.

Program będzie finansowy ze środków tzw. Funduszu Modernizacyjnego, którego operatorem w Polsce jest NFOŚiGW. Środki z tego Funduszu mają być przeznaczone na finansowanie inwestycji w odnawialne źródła energii, poprawę efektywności energetycznej, magazynowanie energii, modernizację sieci energetycznych oraz wsparcie transformacji w regionach węglowych.

Fundusz Modernizacyjny służy modernizacji sektora energii w państwach o największych wyzwaniach związanych z realizacją unijnych celów redukcji emisji CO2. Zasilą go środki pochodzące ze sprzedaży przez Komisję Europejską uprawnień do emisji stanowiących 2 proc. całkowitej puli unijnej. Polsce zostaną przydzielone środki pochodzące ze sprzedaży 135 mln uprawnień do emisji, a ich wartość wg. obecnych stawek/cen emisji, daje ok. 25 mld zł.

Lekcje prowadzą edukatorzy z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, a mogą w nich wziąć udział całe klasy. Głównym celem projektu jest pomoc w edukacji ekologicznej. Na najbliższych zajęciach zostaną poruszone dwa bardzo istotne tematy:

Z czego składa się powietrze? - w tej części uczniowie dowiedzą się, jakie są składniki powietrza

Zanieczyszczenia powietrza - tutaj edukatorzy z krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej przeprowadzą doświadczenia fizyczno-chemiczne wyjaśniające zasady tworzenia się smogu. Zajęcia online odbędą się 12 października (wtorek).

Zapisów można dokonać klikając poniżej:

Zajęcia dla dzieci z klas 0-3, godz. 10:00

Zajęcia dla dzieci z klas 4-8, godz. 11.00

Aby zagwarantować sobie ( lub swojej klasie) miejsce na lekcji online, należy dokonać bezpłatnej rezerwacji na konkretny termin i wybraną godzinę. Każdy uczeń zainteresowany zajęciami musi dysponować urządzeniem z dostępem do Internetu oraz zalogować się do platformy używając swojego lub rodziców adresu e-mail. W przypadku wspólnej partycypacji większej grupy wystarczy, aby rejestracji dokonał nauczyciel prowadzący.

To może być początek pięknej przygody z nauką. Zachęcamy do udziału!

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, wspólnie z Grupą Polska Press, zaprasza do udziału w projekcie Eko-Hero Małopolski 2021, internetowym plebiscycie na lokalnego Lidera Ekologii.

Zgłoszenia w kategorii Eko-Gmina i Eko-inicjatywa może dokonać każdy, wystarczy wpisać nazwę gminy lub inicjatywy oraz dodać krótkie uzasadnienie. W przypadku Firmy Eko-Hero zgłoszenie mogą dokonać przedstawiciele firmy. Na zgłoszenia czekamy do 25 października!

Najważniejszymi celami plebiscytu jest edukacja i promowanie zachowań proekologicznych. Na konkretnych przykładach chcemy pokazać, że małopolskie firmy, gminy, samorządy i mieszkańcy dzięki swojemu zaangażowaniu w działania proekologiczne nie tylko powstrzymują degradację środowiska, ale również zyskują w sferze samorządu, biznesu i turystyki. Celem plebiscytu jest wskazanie i nagrodzenie takich działań.

Plebiscyt swoim zasięgiem obejmuje obszar województwa małopolskiego, a zgłoszenia są przyjmowane w kategoriach: Liderzy Ekologii wśród małopolskich firm ( Firma Eko-Hero), Gmina Eko-Hero oraz Eko Inicjatywa. Druga kategoria, czyli Eko-Gmina, została podzielona na trzy podkategorie ze względu na wielkość gmin: do 15 000 mieszkańców, 15 000 - 30 000 mieszkańców oraz powyżej 30 000 mieszkańców.

Kulminacją akcji będzie uroczysta Gala, podczas której, wyłonieni przez Kapitułę Nagrody Laureaci odbiorą z rąk Marszałka Województwa Małopolskiego statuetki Eco – Hero i pamiątkowe dyplomy. Ponadto wszyscy laureaci zostaną zaprezentowani na łamach specjalnego eko-dodatku do Gazety Krakowskiej, a zdobywcy 1. miejsc w każdej z kategorii zostaną przedstawieni w filmach TV Ekomałopolska.

Zachęcamy do udziału w plebiscycie! Wspólnie skierujmy uwagę mieszkańców Małopolski na inicjatywy, które nie tylko wpływają na poprawę stanu środowiska, ale również podnoszą świadomość ekologiczną otoczenia.

Zgłoszenia w plebiscycie można przesyłać do 25 października na stronie www.gazetakrakowska.pl

Działania w omawianym okresie podjęło w naszym regionie w 150 gmin, które w ten sposób ograniczyły emisję z nieefektywnych kotłów i pieców i poprawiły jakość życia mieszkańców.

W pierwszym półroczu, w Małopolsce wymieniono 3 493 nieefektywne źródła ciepła na paliwa stałe. Najwięcej kopciuchów zlikwidowano w gminach Liszki (187), Wieliczka (132) oraz Nowy Targ (W) (116). Najczęściej, bo aż 2 120 razy mieszkańcy decydowali się na wymianę na ogrzewanie gazowe, co stanowi 61% wszystkich wymian zrealizowanych w pierwszej połowie roku. 17% wymian to wymiany na kotły na biomasę spełniające wymagania ekoprojektu (588 urządzeń).

Do czerwca na terenie tzw. Obwarzanka Krakowskiego zlikwidowano lub wymieniono 816 nieefektywnych źródeł ciepła. Podobnie jak w pozostałej części regionu, większość mieszkańców decydowała się na zastąpienie kopciucha ogrzewaniem gazowym (729 palenisk, co stanowi 90% wszystkich wymian).

Mieszkańcy naszego regionu złożyli w I półroczu 2021 roku 8 691 wniosków o dofinansowanie w ramach programu „Czyste Powietrze”. Najwięcej, bo aż 245 złożono w gminie Wieliczka. Na drugim miejscu ex aequo z ilością 221 wniosków, uplasowały się gminy Krzeszowice oraz Myślenice. Trzecie miejsce pod względem ilości złożonych wniosków zajęła gmina Skawina (205).

Dane zostały pozyskane przez UMWM od małopolskich gmin. Szczegółowe informacje można znaleźć tu:

Tegoroczne wakacje dla wielu mieszkańców Małopolski były okazją do aktywnego zaangażowania się w działania proekologiczne. Na turystyczne szlaki ruszyli ochotnicy, aby wspólnie z Urzędem Marszałkowskim, gminami i nadleśnictwami wziąć udział w akcji „SPRZĄTAMY ZIELONĄ MAŁOPOLSKĘ”.

Akcję zainaugurowano 10 lipca w opactwie benedyktynów w podkrakowskim Tyńcu, gdzie ustawiono namioty z ekologicznymi konkursami i atrakcjami, można było zaopatrzyć się w jednorazowe worku i rękawiczki i wyruszyć na sprzątanie przystani, lasów tynieckich, ścieżki rowerowej i okolicy. Podobnie było w Centrum Edukacji Przyrodniczej EkoMałopolska w Jastrzębiej pod Ciężkowicami oraz sądeckiej Przehybie. Dzięki sponsorom: firmom Opakomet S.A. oraz Cechini-Muszyna wolontariusze mogli liczyć na jednorazowe worki, rękawiczki oraz butelkę wody mineralnej.

Do sprzątania przyłączyło się blisko 50 gmin, Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego oraz Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krakowie. Idea była jedna, ale każda gmina miała własny pomysł, często bardzo kreatywny, na jej wykonanie. I tak w Miechowie w akcji wzięły całe rodziny, a każdy uczestnik wydarzenia otrzymał upominek – sadzonkę drzewa liściastego lub krzewu ozdobnego. Często – jak np. w Zakopanem, w akcji brali udział pracownicy urzędów gminnych i miejskich. W każdej z lokalizacji zebrano od kilku do kilkudziesięciu worków odpadów.

Nowa inicjatywa Województwa Małopolskiego jest odpowiedzią na coraz popularniejsze lokalne inicjatywy sprzątania okolicy. Wpisuje się w działania z zakresu edukacji ekologicznej i polityki ekologicznej Województwa Małopolskiego. Dziękujemy mieszkańcom oraz organizacjom lokalnym, które włączyły się z akcję. Do zobaczenia za rok!

Galeria zdjęć

To druga edycja cennej inicjatywy Województwa, która ma na celu wyłonienie interesujących projektów służących dobru publicznemu i edukacji ekologicznej. Do konkursu mogą przystępować organizacje pozarządowe, fundacje i stowarzyszenia, realizujące zadania publiczne w obszarze ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego.

Województwo Małopolskie od lat współpracuje z NGO-sami, a od ubiegłego roku nasze współdziałanie dotyczy również projektów służących edukacji proekologicznej. Ogłaszając otwarty konkurs ofert EkoMałopolska 2021, kontynuujemy dobrą praktykę angażowania w działania samorządu wszystkich, którym na sercu leży środowisko naturalne i przyszłość naszego regionu. Tegoroczna edycja konkursu spotkała się z dużym zainteresowaniem, otrzymaliśmy wiele inspirujących ofert i cieszymy się, że wiele z nich zostanie zrealizowanych.

- wicemarszałek Józef Gawron

Dofinansowanie otrzymały zadania koncentrujące się wokół dwóch priorytetów: organizacji wydarzeń, imprez, warsztatów z zakresu edukacji ekologicznej, związanych z tematyką zapobiegania powstawaniu odpadów, oraz z tematyką ochrony powietrza oraz zapobiegania zmianom klimatu. W tegorocznej edycji wpłynęły 24 oferty, z których przyjęto 17. Na realizację zadań wybranych w ramach konkursu, Zarząd Województwa Małopolskiego przeznaczył ogółem 280 000 zł.

Małopolska jest krajowym liderem w zakresie ochrony środowiska, również dzięki inicjatywom takim jak otwarty konkurs ofert „ EkoMałopolska 2021” i szeroko zakrojonej współpracy z NGO-sami. Więcej informacji można znaleźć w Biuletynie Informacji Publicznej

– To milowy krok w walce o czyste powietrze w Małopolsce. Wyraźnie widzimy, że ten temat jest coraz ważniejszy, że zmienia się podejście do kwestii środowiskowych. Dyskusja o lokalnych uchwałach antysmogowych to początek rewolucji – mówi wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Więcej informacji: www.malopolska.pl/aktualnosci/srodowisko

- Jesteśmy obecni podczas tego wydarzenia już od trzech lat i za każdym razem wynoszę z niego nowe, interesujące tematy do przemyślenia i inspiracje do działania. W tym roku szczególnie ciekawy był wykład ks. doktora Łukasza Marczaka o ekologii integralnej i zasadzie zrównoważonego rozwoju w kontekście pandemii koronawirusa. To problemy, z którymi borykamy się wszyscy, zarówno w życiu prywatnym jak i pełniąc swoje obowiązki pracowników, pracodawców czy, jak w moim przypadku, samorządowców i twórców lokalnych przepisów – powiedział wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Pod Bazyliką Franciszkanów nie zabrakło również stoiska ekoMałopolski, rozmów o ekologii na co dzień i wyzwaniach na przyszłość oraz zielonych zabaw i gier z nagrodami.

Do takiej formy podróżowania przez cały letni sezon turystyczny zachęcać będzie Województwo Małopolskie w ramach kampanii informacyjno - promocyjnej pod hasłem Małopolska w rytmie eko, której głównym celem jest  popularyzowanie oferty turystyki zrównoważonej, produktów ekoturystycznych oraz podnoszenie świadomości ekologicznej i kształtowanie właściwych postaw wśród turystów.

Każdy kto regularnie będzie odwiedzał stronę internetową visitmalopolska.pl, profile  Odkryj Małopolskę na Facebooku i Instagramie oraz inne kanały informacyjne Województwa Małopolskiego znajdzie dużą dawkę podróżniczych inspiracji, gotowych propozycji dłuższych wycieczek i jednodniowych wypadów, ciekawostek turystycznych, prezentacji niezwykłych miejsc, które koniecznie trzeba zobaczyć. Ekoprzewodniki  po wszystkich zakątkach Małopolski (dostępne na stronie visitmalopolska.pl w zakładce „Wypoczywaj w rytmie eko”), autorstwa Dominiki Zaręby, autorytetu w dziedzinie ekoturystyki, zaspokoją ciekawość każdego miłośnika świadomego i kameralnego podróżowania. Dzięki nim zaplanowanie aktywnego weekendu lub wakacyjnej wyprawy po Małopolsce w rytmie eko, będzie niezwykle proste, a każdy dzień w drodze stanie się fascynującym doświadczeniem. 

- To doskonała wiadomość. Nie mieliśmy wątpliwości, że małopolskie przepisy antysmogowe, które zresztą stały się wzorcem dla reszty kraju, są zgodne z prawem i pożytkiem publicznym. Orzeczenie najwyższej instancji tylko utwierdza nas w tym przekonaniu – komentuje wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Wcześniej skargi dotyczące uchwały antysmogowej dla Małopolski oddalił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie. Przeciwnicy uchwały wystąpili wówczas o kasację wyroku w Naczelnym Sądzie Administracyjnym, ten odrzucił jednak wniosek, zamykając tym samym możliwość dalszych odwołań.

Więcej informacji: www.malopolska.pl/aktualnosci/srodowisko

– Raport towarzyszy Szczytowi Klimatycznemu TOGETAIR, w którym miałem zaszczyt uczestniczyć. Było to naprawdę  imponujące wydarzenie, łączące działania wszystkich sektorów kraju: rządu, samorządów, nauki, biznesu, organizacji pożytku publicznego i mediów - na rzecz ochrony środowiska. A co najważniejsze, szczyt nie zakończył się po 3 dniach spotkań i dyskusji. Pozostało po nim niezwykłe, pierwsze w historii kompleksowe opracowanie bieżącej sytuacji klimatycznej w Polsce. Gorąco zachęcam, aby zapoznać się z Polskim Raportem Klimatycznym, zwłaszcza, że przygotowany jest w atrakcyjnej multimedialnej formie – mówi wicemarszałek oraz Pełnomocnik Zarządu Małopolski ds. Sprawiedliwej Transformacji Tomasz Urynowicz.

Więcej informacji: www.malopolska.pl/aktualnosci/srodowisko

www.raport.togetair.eu

- Jako Małopolanie możemy być dumni. Nasz region jest krajowym liderem działań na rzecz środowiska, jakość powietrza znacząco się poprawiła, a świadomość ekologiczna mieszkańców jest wysoka. Nie znaczy to jednak, że możemy spocząć na laurach. Przed nami poważne wyzwania: wymiana wszystkich przestarzałych pieców do końca 2022 roku, powstrzymanie zmian klimatycznych i wiążąca się z tym wszystkim transformacja energetyczna regionu – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Obecnie jednym z najważniejszych wyzwań stojących przed Małopolską jest transformacja energetyczna. Rezygnacja z używania węgla zmieni nie tylko powietrze, ale także rynek i strukturę społeczną. Już pojawiły się nowe zawody, związane m.in. z produkcją i instalacją fotowoltaiki i pomp ciepła. Obawy pojawiają się natomiast w zachodniej części regionu, gdzie zaczęło się wygaszanie kopalń.

Zaradzić kryzysowi społecznemu, a nawet więcej: dać impuls do rozwoju gospodarki innowacyjnych technologii ma pomóc unijny Fundusz Sprawiedliwej Transformacji.  To jedno z narzędzi Europejskiego Zielonego Ładu, czyli planu działań UE na rzecz zrównoważonej gospodarki. W styczniu bieżącego roku Małopolska, jako jedyny region w Europie, rozpoczęła realizację drugiego programu unijnego LIFE IP – EKOMAŁOPOLSKA „Wdrażanie Regionalnego Planu Działań dla Klimatu I Energii”. To właśnie  LIFE IP EKOMAŁOPOLSKA pomoże przygotowywać projekty, na które będą pozyskiwane środki z FST.

Więcej o działaniach na rzecz środowiska w Małopolsce można przeczytać tutaj. 

Galeria zdjęć

- Najważniejszym wyzwaniem, stojącym obecnie przed ludzkością, jest zapobieżenie globalnej katastrofie klimatycznej. Naukowcy są zgodni, że to działalność człowieka spowodowała kryzys klimatyczny i że społeczność międzynarodowa powinna intensywnie pracować nad powstrzymaniem dalszych zmiany klimatu. Małopolska jest pionierem w działaniach antysmogowych oraz zmierzających do zatrzymania zmian klimatycznych w kraju. Dlatego wierzę, że nasze doświadczenia dadzą asumpt do owocnych dyskusji i staną się inspiracją dla innych regionów – powiedział wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Trzydniowy Szczyt Klimatyczny TOGETAIR w tym roku jest realizowany w formule hybrydowej, a transmisje można bezpłatnie oglądać na stronach głównych partnerów medialnych: Polsat, Polsat News oraz Interii. Organizatorem wydarzenia jest Fundacja Czyste Powietrze.

– Mam nadzieję, że wspólnie stworzymy dobry dokument dla  województwa, prezentujący różne punkty widzenia, podkreślający najważniejsze elementy środowiskowe – powiedział Tomasz Urynowicz, Wicemarszałek Województwa Małopolskiego.

Cel nadrzędny nowego Programu Ochrony Środowiska jest zgodny z założeniami strategii „Małopolska 2030”: Wysoka jakość środowiska i dążenie do neutralności klimatycznej.

Więcej informacji: https://www.malopolska.pl/aktualnosci/srodowisko

Galeria zdjęć

List intencyjny w tej sprawie został dziś podpisany przez ministra Klimatu i Środowiska Michała Kurtykę i Piotra Dziadzio - Głównego Geologa Kraju, pełnomocnika rządu ds. Polityki Surowcowej Państwa. Jak podkreślił minister Kurtyka, wybór tej lokalizacji wynika również z doświadczeń regionu małopolskiego w zakresie walki z wysokim poziomem zanieczyszczenia powietrza.

Więcej informacji: www.malopolska.pl/aktualnosci/srodowisko

Gminy, które zdecydują się na lokalne prawo antysmogowe, uzyskają preferencje w dostępie do środków Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2021-2027.

Rozmowy z przedstawicielami gmin, którym zależy na konkretnych działaniach dla zdrowia mieszkańców, były owocne. Najważniejszym celem lokalnych uchwał antysmogowych będzie zakaz używania węgla od początku roku 2030 – powiedział wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Więcej informacji oraz link do wytycznych dla lokalnych uchwał antysmogowych: www.malopolska.pl/aktualnosci

Do najważniejszych zmian należą umożliwienie związkom międzygminnym i powiatom aplikowania do programu w roli koordynatora oraz dopuszczenie dofinansowań do instalacji w budynkach będących w zasobach mieszkaniowych gminy. Wydłużono także okres od zawarcia porozumienia do realizacji inwestycji z 3 do 4 lat. 

Więcej informacji o nowych programu Stop Smog: www.nfosigw.gov.pl

Tym samym Zabierzów dołączył do grona małopolskich gmin, które wyraziły chęć wprowadzenia dodatkowych, lokalnych przepisów antysmogowych. Podobnego zakazu chcą radni również z Oświęcimia, Tarnowa, Skawiny, Krzeszowic i Rabka-Zdrój.

- Te aktywne samorządy nie będą pozbawione wsparcia. Małopolska podjęła się przygotowania wzoru uchwały antysmogowej, który uwzględni przepisy obowiązujące już w naszym regionie. Tylko zdecydowane kroki przyczynią się do poprawy jakości powietrza – podkreśla wicemarszałek województwa Tomasz Urynowicz.

Przypominamy, że Zabierzów został laureatem plebiscytu EKO HERO Małopolski (ex aequo z Dobczycami) w kategorii Gmina Eko HERO 15 000 – 30 000 mieszkańców. Zobaczcie materiał EkoMalopolskaTV.

Świadczy o tym m.in. pierwsza pozycja Krakowa wśród polskich miast przebadanych pod kątem zmian jakości powietrza.

- Tam, gdzie przepisy antysmogowe nie zostały wprowadzone, wpływ ludzi na poprawę jakości powietrza był mniejszy lub wręcz znikomy. Uchwała antysmogowa po prostu działa – skomentował rezultaty badań Łukasz Adamkiewicz z Europejskiego Centrum Czystego Powietrza.

Więcej informacji: smoglab.pl/smog-a-pogoda-raport/

Zielona gospodarka i zmniejszenie energochłonności to jeden z pięciu komponentów Krajowego Planu Odbudowy – planu reform i inwestycji, które umożliwią przywrócenie potencjału wzrostu polskiej gospodarce, osłabionej w następstwie kryzysu spowodowanego epidemią. Jak wyjaśnił wiceminister Robert Tomanek, w ramach tego komponentu zaplanowano cztery reformy. Obejmują one: czyste powietrze, poprawę warunków dla rozwoju technologii wodorowych i innych paliw alternatywnych, poprawę warunków dla rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz zrównoważone wykorzystanie środowiska naturalnego.

Planowane w ramach reform inwestycje dotyczą m.in. wymiany źródeł ciepła, termomodernizacji szkół, instalacji OZE w dużych przedsiębiorstwach, rozwijania technologii wodorowych i szerszego zastosowania paliw alternatywnych, a także tworzenia tzw. społeczności energetycznych.

Więcej informacji: www.malopolska.pl

Pogórzańskie Centrum Edukacji Przyrodniczej EkoMałopolska będzie działać w Ośrodku Leśnym w miejscowości Jastrzębia, który przejdzie gruntowną modernizację. Projekt adaptacji ośrodka na potrzeby placówki zakłada m.in. stworzenie konferencyjno-wystawowej sali edukacyjnej i sali warsztatowo-laboratoryjnej. Rozbudowana zostanie baza noclegowa i związane z nią zaplecze socjalne: jadalnia, pomieszczenia kuchenne i sala rekreacyjno-wypoczynkowa.

Pogórzańskie Centrum będzie elementem sieci ośrodków edukacji ekologicznej EkoMałopolska, tworzonej wsparciu merytorycznym i organizacyjnym Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego. Projekt zakłada m.in. budowę ośrodka w Krakowie przy ul. Modrzewiowej (Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy), oraz modernizację budynku dawnego przedszkola w Rytrze (Popradzki Park Krajobrazowy).

Bardzo się cieszę, że zarzuty wójtów dwóch gmin zostały odrzucone przez WSA. Skargi gmin wynikały z niezgody na część obowiązków nakładanych na samorządy przez Program Ochrony Powietrza. Wojewódzki Sąd Administracyjny potwierdził prawomocność Programu, który dla nas – wszystkich mieszkańców Małopolski – jest nadzieją na lepsze, zdrowsze życie. Przypominam bowiem, że z powodu zanieczyszczenia powietrza co roku umiera w Polsce ponad 40 000 osób – komentuje wyrok WSA wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Więcej informacji: www.malopolska.pl

Ponad 100 gmin z Małopolski – czyli więcej niż połowa – zgłosiło już chęć zawarcia porozumienia o współpracy z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska. Jej efektem będzie dofinansowanie do prowadzenia punktu obsługi mieszkańców, w którym uzyskają oni pełną pomoc przy złożeniu wniosku w programie Czyste Powietrze.

Czasu jest niewiele, ale naprawdę warto się pospieszyć. Program Czyste Powietrze jest największym obecnie narzędziem dotacyjnym do działań antysmogowych. Dopłatę można uzyskać nie tylko na wymianę starego pieca, ale również na audyt energetyczny czy termomodernizację – przypomina wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

– Ponad 100 mln zł na promocję programu Czyste Powietrze w gminach stało się faktem. 75 mln zł zostanie przeznaczonych na wsparcie punktów konsultacyjnych, 16 mln na nagrody dla gmin, a 10 mln zł na zwrot kosztów wniosków. To istotne wsparcie dla samorządów w walce o czyste powietrze – mówi pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. programu Czyste Powietrze Bartłomiej Orzeł.
Więcej informacji tutaj

– Czytam ten dokument z niezwykłą przyjemnością, bo widzę w nim dokładnie takie wytyczne, jakie przyjęliśmy dla Małopolski i zapisaliśmy w strategii rozwoju województwa 2030 – komentuje wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Więcej informacji: www.malopolska.pl

Opracowanie jednolitych zasad wprowadzania lokalnych uchwał antysmogowych, zgodnych z już obowiązującymi regulacjami, to jedno z zadań, jakie nakłada na samorząd województwa Program ochrony powietrza. Ułatwi to pracę kolejnym miastom i gminom, które zamierzają wprowadzić lokalne przepisy i działania antysmogowe. Obecnie przegotowują się do nich m. in. Tarnów, Oświęcim, Skawina i Rabka-Zdrój.

Gościem specjalnym Rady ds. EkoMałopolski był Roman Wcisło, Zastępca Dyrektora Departamentu Funduszy Europejskich UMWM. Przedstawił on propozycje działań związanych z nową perspektywą Funduszy Europejskich w kontekście rozwoju obszarów wiejskich, na okres przejściowy 2021 – 2022, jak również założenia Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej. Rada ds. EkoMałopolski przygotowała stanowisko w tej sprawie.

Przedstawiciele samorządów wymienionych gmin dyskutowali proponowane zapisy w poniedziałek 1 lutego br. podczas zdalnego spotkania, w którym uczestniczyli także wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz oraz wicedyrektor Departamentu Środowiska UMWM Piotr Łyczko.

Więcej informacji na stronie https://www.malopolska.pl/aktualnosci/srodowisko/kolejne-malopolskie-gminy-chca-wprowadzic-uchwaly-antysmogowe

Rządowy Program „Czyste Powietrze" ma na celu likwidację starych kotłów grzewczych i zachęcenie do kompleksowej termomodernizacji domów. Maksymalna wysokość dofinansowania to 37 000 zł.

- W roku 2021 program Czyste Powietrze zyskał szereg ułatwień, np. kalkulator dotacji i wydłużenie czasu realizacji przedsięwzięcia. Przypominam także, że w Małopolsce działa ponad 60 ekodoradców, którzy pomogą skompletować potrzebne dokumenty, wysłać wniosek i wybrać nowe urządzenie grzewcze. Warto się pospieszyć, bo wg uchwały antysmogowej do końca 2022 roku należy wymienić wszystkie piece na paliwa stałe, które nie spełniają wymogów co najmniej 3. klasy tzw. Ekoprojektu – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Zgodnie z przyjętym w roku 2020 Programem Ochrony Powietrza dla Małopolski, od początku 2021 roku w naszym regionie nie ma dofinansowań dla kotłów na paliwa stałe opalanych węglem/ekogroszkiem. Listę urządzeń, na które można pozyskać dotację oraz przydatne informacje warto sprawdzić pod adresem internetowym: https://powietrze.malopolska.pl/zmienpiec/

Program Ochrony Powietrza zobowiązuje także wszystkie samorządy lokalne, by od 01 stycznia 2021 uruchomiły punkt obsługi Programu Czyste Powietrze. W wielu gminach taki punkt doradczy już działa.

W ubiegłym roku Małopolska została wybrana, jako jeden z 7 regionów w UE, do realizacji projektu START, w ramach którego eksperci pomagają w wypracowaniu projektów pilotażowych łagodzących skutki społeczno–gospodarcze transformacji energetycznej. – Projekty te dotyczą obszaru Małopolski Zachodniej i będą mogły pozyskać finansowanie ze środków Mechanizmu Sprawiedliwej Transformacji – tłumaczy Tomasz Urynowicz, wicemarszałek Małopolski i pełnomocnik Zarządu Województwa ds. Sprawiedliwej Transformacji.

Do końca lipca do Departamentu Środowiska UMWM (koordynator Projektu START) wpłynęło 60 propozycji projektów pilotażowych, o całkowitej wartości ponad 3 mld zł. Fiszki projektów przygotowywane zostały przez m.in. przez Tauron, Zakład Gazowniczy, Małopolską Agencje Rozwoju Regionalnego oraz gminy i powiaty Małopolski Zachodniej. Zespół ekspertów Platformy Regionów Węglowych w Transformacji przeanalizował 20 fiszek projektów, a Zarząd Województwa Małopolskiego dokonał ostatecznie wyboru czterech propozycji, uwzględniając rekomendacje ekspertów, ale również znaczenie projektów dla transformacji w gminach górniczych.

Opis wybranych projektów można przeczytać na stronie: malopolska.pl

– To będzie rok pełen wyzwań, gdy w Małopolsce będziemy wdrażać fundamentalne, zainicjowane w r. 2020 projekty: Program Ochrony Powietrza i LIFE EKOMAŁOPOLSKA „Wdrażanie Regionalnego Planu Działań dla Klimatu I Energii” o budżecie ponad 70. Powtórzymy także ubiegłoroczne akcje, które cieszyły się powodzeniem: Eko Hero Małopolski 2021 i Otwarty Konkurs Ofert na realizację zadań publicznych w obszarze ekologii. – podsumował najważniejsze plany wicemarszałek województwTomasz Urynowicz. – Ale największym wyzwaniem dla mnie jako pełnomocnika Zarządu @Małopolska ds. Sprawiedliwej Transformacji będzie pozyskanie jak największych funduszy z unijnego Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.

W planach Zarządu Województwa Małopolskiego znalazły się także:

• Opracowanie Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji, który pozwoli Małopolsce ubiegać się o środki z FST.
• Opracowanie wojewódzkiego Programu Strategicznego Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego.
• Opracowanie ujednoliconych zasad wprowadzania gminnych uchwał antysmogowych na podstawie art. 96 ustawy Prawo ochrony środowiska, w celu zachowania spójności w skali województwa.
• Przygotowanie wytycznych do gminnych procedur przeprowadzania kontroli palenisk pod kątem przestrzegania uchwały oraz bazy osób dotkniętych ubóstwem energetycznym.
• Przygotowanie bazy danych o emisjach przemysłowych.
• Opracowania przewodnika z zakresu finansowania dostosowania działalności rolniczej do priorytetów ochrony powietrza i ochrony klimatu ze środków perspektywy finansowej UE 2021-2027.
• Zakupienie czujników jakości powietrza dla małopolskich szkół
• Udział w Szczycie klimatycznym TOGETAIR.
• Uczestnictwo i organizacja kolejnej edycji Green Film Festival 2021.
• Przeprowadzenie kampanii edukacyjnej „Nie zaśmiecaj naszego domu” oraz akcji Małopolska bez smogu 2021.
• Kampanie edukacyjne i promocyjne w mediach własnych i komercyjnych

Za najważniejsze wydarzenia w regionie uznał przyjęcie Programu Ochrony Powietrza, podpisanie umowy na realizację unijnego projektu LIFE EKOMAŁOPOLSKA „Wdrażanie Regionalnego Planu Działań dla Klimatu I Energii, przystąpienie do Platformy Regionów Węglowych w Transformacji oraz starania o dołączenie Małopolski do Funduszu Sprawiedliwej Transformacji UE.

Więcej informacji w załączonej prezentacji.

W ramach kampanii, oprócz prowadzonych pomiarów, w wybranych gminach stanął także model sztucznych płuc. Kilkumetrowe płuca okryte białą tkaniną filtracyjną „oddychały” zanieczyszczonym powietrzem, co miało na celu unaocznienie mieszkańcom, co dzieje się z naszym organizmem, gdy jesteśmy narażeni na niebezpieczeństwo oddychania trującym powietrzem. Po kilkunastu dniach białe płuca stawały się czarne.

Najwyższe stężenia pyłów notowane były zazwyczaj w porach wieczornych. Powodowane jest to użytkowaniem przestarzałych kotłów, pieców i kominków na paliwa stałe (węgiel i drewno). Bardzo często zdarzały się momenty, kiedy stężenia pyłu PM10 w gminach,
w których prowadzone były pomiary, przekraczały 100 mikrogramów na metr sześcienny, a więc granicę powyżej której jakość powietrza uznawana jest za bardzo złą i szkodliwą dla zdrowia mieszkańców.

Najwyższe godzinne stężenie w Makowie Podhalańskim wyniosło 420 µg/m3, a w Kalwarii 428 µg/m3.Najwyższe godzinne stężenie w Myślenicach wyniosło 323 µg/m3,
a w Rzepienniku Suchym 101 µg/m3.W dniu zakończenia pomiarów stężenia godzinowe w Kętach sięgały niemal 300 µg/m3, natomiast w Krzeszowicach najwyższe średnie stężenie godzinne wyniosło 232 µg/m3.

- Do wejścia w życie uchwały antysmogowej zostały zaledwie dwa lata. Najwyższy czas, aby gminy i mieszkańcy wykazali się aktywną postawą i zadbali o to, aby powietrze w ich okolicach było zgodne z wymaganiami prawa i bezpieczne dla zdrowia mieszkańców. A nie ma innej drogi, niż szybsza wymiana kopciuchów - mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz. 

Wystarczy trochę pasji dekoratorskiej, dobre zdjęcie i gotowe. Tutaj możecie się zapoznać z regulaminem konkursu.

Na 11 dni pomiarów jedynie przez jeden dzień w Makowie i tylko przez trzy dni w Kalwarii stężenia pyłu PM10 były w normie (50 µg/m3). Zatem przez ogromną większość czasu mieszkańcy tych miejscowości oddychali zanieczyszczonym powietrzem, często bardzo mocno zanieczyszczonym. W tym samym czasie mieszkańcy Krakowa mogli oddychać powietrzem spełniającym normy przez siedem dni – normy dla pyłu PM10 były przekroczone przez cztery dni, przy czym były to przekroczenia znacznie niższe niż w przypadku Kalwarii czy Makowa.

– Tego rodzaju działania pokazują wyraźnie, jak ważne z punktu widzenia walki o czyste powietrze w Małopolsce jest przestrzeganie zapisów uchwały antysmogowej. Dzięki najnowszym badaniom świadomości ekologicznej wiemy, że mieszkańcy regionu mają ogromną wiedzę środowiskową - i mają dość oddychania smogiem. To wszystko wskazuje jednoznacznie, że konieczne jest przyspieszenie działań w sferze praktycznej: likwidacji palenisk na węgiel i prowadzenia kontroli w zakresie spalania odpadów – podkreśla wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Przed nami ostatni etap akcji „Małopolska bez smogu”. Od 8 do 19 grudnia w ramach akcji Województwa Małopolskiego, Radia Kraków i Polskiego Alarmu Smogowego przenośne pyłomierze monitorować będą jakość powietrza w Rzepienniku Strzyżewskim i Myślenicach. W Myślenicach stanie też mobilny model płuc. Wyniki pomiarów prowadzonych w sposób ciągły śledzić będzie można na stronie internetowej

44-tysięczna Skawina została laureatem plebiscytu Eko HERO Małopolski 2020 w kategorii największych gmin – powyżej 30 tys. mieszkańców. Na statuetkę, dyplom, specjalny dodatek prasowy, a przede wszystkim miernik zanieczyszczenia powietrza gmina zasłużyła zaangażowaniem w działania prośrodowiskowe, a zwłaszcza pomoc mieszkańcom w wymianie pieców. W roku 2019 zlikwidowano tu 519 „kopciuchów”.

- Skawina pokazuje, że da się dbać o środowisko, że nasze własne zdrowie naprawdę się liczy i nie można odkładać działania na później. A także, że sprawnie zarządzane lokalne budżety są w stanie wspierać mieszkańców w walce ze smogiem. Bardzo potrzebujemy takich eko-bohaterów, którzy zainspirują do działania innych. Bo przypomnę, że obok gmin naprawdę prężnie walczących o czyste powietrze, mamy 28 takich, w których w roku ubiegłym nie wymieniono ani jednego pieca – mówił podczas uroczystości wręczenia nagród wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Dziękując za nagrodę, burmistrz Nobert Rzepisko wspomniał m. in. o rozwijającym się w gminie programie montażu instalacji fotowoltaicznych – źródła czystej, odnawialnej energii. Zapewnił także, że gmina nie pozostawi w nadchodzącym roku bez pomocy osób o najniższych dochodach, którym finanse nie pozwalają na wymianę pieca nawet z dofinansowaniem programu Czyste Powietrze. Rocznie w Skawinie wydaje się na walkę ze smogiem 20 mln zł. – to suma nakładów własnych oraz dotacji pozyskanych z programów rządowych i samorządowych.

- Niech nasz plebiscyt i działania Gminy Skawina będą impulsem i motywacją do wspólnej walki o lepsze powietrze i czyste środowisko – zakończył galę Robert Bylica, przewodniczący Komisji Ochrony Środowiska Sejmiku Województwa Małopolskiego i juror w plebiscycie Eko HERO Małopolski 2020.

Uruchomiony w mieszczącym się przy skawińskim Rynku Urzędzie Miasta i Gminy miernik czystości powietrza pokazywał stan „dobry”.

O pozostałych laureatach plebiscytu eko HERO Małopolski 2020 można przeczytać tutaj.

- Właśnie takie naoczne działania pokazują dobitnie, jak ważne jest przestrzeganie uchwały antysmogowej, Programu Ochrony Powietrza i po prostu wymiana pieców – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz. – Te regulacje zostały podjęte nie z powodów biurokratycznych czy ambicjonalnych, ale po prostu po to, by ratować nasze życie i zdrowie. Bo przypominam, że smog zabiera w Polsce co roku 40 000 istnień, zmniejsza odporność na Covid-19 i komplikuje przebieg tej choroby.

W ciągu 12 dni pomiarów dobowa norma dla stężenia pyłu PM10 została przekroczona w Kętach przez 5 dni, a w Krzeszowicach przez 6 dni. - To dużo, bo według europejskich norm w całym roku takich przekroczeń może być zaledwie 35. Dla porównania, w tym samym czasie średnie stężenie ze stacji w Krakowie przekroczyło normę dzienną tylko raz – mówi Andrzej Guła - Prezes Krakowskiego Alarmu Smogowego.

 Od 26 listopada do 7 grudnia w ramach akcji ekoMałopolski Radia Kraków i Polskiego Alarmu Smogowego przenośne pyłomierze monitorują jakość powietrza w Kalwarii Zebrzydowskiej i Makowie Podhalańskim. Potem pojadą do kolejnych małopolskich gmin: Myślenic i Rzepiennika Strzyżewskiego.

Wyniki pomiarów prowadzonych można śledzić na stronie internetowej Radia Kraków.    

Dla porównania w województwie lubuskim zaledwie 11 procent wie o zanieczyszczeniach powietrza, którym oddycha. 57 procent Małopolan ma też świadomość obowiązywania uchwał antysmogowych, podczas gdy w innych regionach wskaźnik ten wynosi od kilkunastu do 38 procent.

- Wyniki analizy Polskiego Instytutu Ekologicznego wcale mnie nie zaskakują - komentuje wicemarszałek Tomasz Urynowicz. - Edukacja z zakresu ochrony środowiska, szkodliwości smogu, konieczności wymiany „kopciuchów” to ważna część działań Zarządu Województwa Małopolskiego. Przypomnę, że tylko nasi ekodoradcy, którzy działają już w 62 gminach Małopolski, udzielili w ciągu ostatnich lat blisko 600 000 porad. Pozostaje się zatem cieszyć, że działania przynoszą efekt i zaprosić mieszkańców naszego regionu na profile ekoMałopolski i TV ekoMałopolska na Facebooku.

Więcej informacji

Forum Przedsiębiorców 2020 zainaugurowało wystąpienie wicepremiera, ministra rozwoju, pracy i technologii Jarosława Gowina, który przedstawił cyfryzację i gospodarkę zielonego ładu jako szanse rozwoju w zmieniającej się Europie.

Wicemarszałek Tomasz Urynowicz mówił m. in. o włączeniu Małopolski w unijny Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji. Ma on pomóc we wdrażaniu Europejskiego Zielonego Ładu w regionach najbardziej narażonych na negatywne skutki społeczno-gospodarczej transformacji energetycznej. Samorząd Małopolski prowadzi intensywne działania, aby region został zakwalifikowany do wsparcia finansowego z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji – w ubiegły piątek odbyła się m.in. telekonferencja na ten temat z ministrami finansów oraz klimatu i środowiska.

Fundusz Sprawiedliwej Transformacji to jedno z narzędzi Europejskiego Zielonego Ładu, czyli planu działań UE na rzecz zrównoważonej gospodarki. Jest przeznaczony dla regionów, których gospodarki opierają się w znacznym stopniu na wydobyciu węgla i przemyśle towarzyszącym, a tym samym są narażone na negatywne skutki społeczne transformacji energetycznej. Aktualnie FST przewiduje dla Polski kwotę ponad 3,5 miliarda euro. W listopadzie br. zapadnie decyzja o wielkości alokacji tych środków na poszczególne regiony.

Więcej informacji na stronie malopolska.pl

Datę ogłoszenia laureatów wybraliśmy nieprzypadkowo. 14 listopada obchodzimy Dzień Czystego Powietrza. A Małopolanie coraz bardziej dbają o środowisko, o czym świadczą liczne zgłoszenia do  plebiscytu EKO HERO Małopolski 2020, zorganizowanego wspólnie z „Gazetą Krakowską”.   

- EKO HERO to wydarzenie ważne dla nas wszystkich. Zależy nam na tym, aby spośród wielu film, samorządów i wspaniałych inicjatyw wyłonić tych, którzy w sposób bohaterski walczą to, by środowisko naturalne, w którym żyjemy, było po prostu lepsze. Do plebiscyetu Eko HERO Małopolski 2020 napłynęło 69 zgłoszeń. Można powiedzieć, że to 69 dowodów na to, że da się działać tak, aby troska o ekologię nie była przeszkodą, lecz atutem, który warto podkreślać i z którego można czerpać korzyści - mówi Tomasz Urynowicz, wicemarszałek Małopolski.

Szczegółowe informacje o plebiscycie oraz wyniki w poszczególnych kategoriach można sprawdzić na stronie internetowej Gazety Krakowskiej.

– Przekształcenie rynku energetycznego bez kosztów społecznych to jedno z największych wyzwań, przed jakimi stoi dziś Małopolska – mówił wicemarszałek Tomasz Urynowicz, pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Sprawiedliwej Transformacji. – Potrzebne są nam większe ambicje środowiskowe, ale również większa dyspozycja środków, m.in. na nowoczesne inwestycje czy szkolenia zawodowe. Duże możliwości działania daje uczestnictwo Małopolski w Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Ogromnej szansy do dobrego przygotowania się do procesu transformacji upatrujemy także we współpracy z TAURONEM, największą firmą energetyczną naszego regionu.

W styczniu 2020 r. Małopolska dołączyła do Platformy Regionów Węglowych w Transformacji. Prowadzony jest również dialog ze stroną rządową i Komisja Europejską o włączenie Małopolski do wsparcia ze środków Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Przy Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego został powołany interdyscyplinarny zespół do przygotowywania Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji, a do współpracy zaproszono 37 instytucji ze świata nauki, biznesu, administracji oraz organizacji pozarządowych.

Wśród nich ważną rolę odegra TAURON,  którego przedstawiciele przekazali informacje nt. wstępnych planów transformacji spółek w ramach Grupy TAURON w Małopolsce w perspektywie 2030 roku. Plany te stanowiły podstawę do negocjacji ze stroną rządową i Komisją Europejską ws. umożliwienia regionowi korzystanie ze środków Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Dziś Małopolska wymieniana jest, jako jedno z sześciu polskich województw, które mogą ubiegać się o wsparcie z Funduszu.

Aktualnie Fundusz Sprawiedliwej Transformacji przewiduje dla Polski kwotę ponad 3,5 miliarda euro.

– Sprawiedliwa transformacja energetyczna to jedno z największych wyzwań, przed którym staje dziś Małopolska – mówi wicemarszałek Tomasz Urynowicz. – Potrzebne są nam większe ambicje środowiskowe, ale również większa dyspozycja środków m.in. na nowoczesne inwestycje czy szkolenia zawodowe. Ogromnej szansy upatrujemy w Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.

Fundusz ten to jedno z narzędzi Europejskiego Zielonego Ładu, czyli planu działań UE na rzecz zrównoważonej gospodarki. Jest przeznaczony dla regionów, których gospodarki opierają się w znacznym stopniu na wydobyciu węgla, a tym samym narażonych na negatywne skutki społeczne transformacji energetycznej. Dzięki staraniom samorządu województwa, została do nich zaliczona także Małopolska.

– Aktualnie Fundusz Sprawiedliwej Transformacji przewiduje dla Polski kwotę ponad 3,5 miliarda euro. Ważne jest, aby pozyskać dla Małopolski możliwie najwięcej środków z tej puli – tłumaczy Tomasz Urynowicz.

Działania w tym kierunku są prowadzone już od kilkunastu miesięcy.  W październiku 2019 r. samorząd Małopolski rozpoczął realizację projektu START, w ramach którego eksperci unijnej Platformy Regionów Węglowych w Transformacji pomagają w wypracowaniu projektów pilotażowych łagodzących skutki społeczno–gospodarczej transformacji energetycznej w zachodniej części regionu.

W styczniu 2020 r. nasze województwo dołączyło do Platformy Regionów Węglowych w Transformacji. Aby Małopolska mogła skorzystać z FST musimy przygotować  Terytorialny Plan Sprawiedliwej Transformacji.  W tym celu przy Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego powołany został specjalny interdyscyplinarny zespół. Do współpracy zaproszono 37 przedstawicieli świata nauki, biznesu, administracji rządowej i samorządowej oraz organizacji pozarządowych. Robocza wersja Planu powstanie do końca bieżącego roku. Nadzór nad przygotowaniem Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji został powierzony Pełnomocnikowi Zarządu ds. Sprawiedliwej Transformacji.

W styczniu 2021 r. Województwo Małopolskie – jako jedyne w naszym kraju - rozpocznie realizację drugiego projektu zintegrowanego LIFE – „Wdrażanie Regionalnego Planu Działań dla Klimatu i Energii”. LIFE EKOMAŁOPOLSKA pozwoli na wypracowanie projektów pilotażowych, których realizacja będzie możliwa dzięki środkom Mechanizmu Sprawiedliwej Transformacji.

– Wprowadzenie POP pozwoli na poprawę jakości życia nas wszystkich, dzięki zmniejszeniu smogu. A ten, jak pokazują ostatnie badania, przyczynia w Polsce do blisko 40 tys. zgonów rocznie  – tłumaczy wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz. – Jednak aby poprawa była zauważalna, potrzebujemy mobilizacji nas wszystkich, zwłaszcza samorządów lokalnych, które są pierwszym źródłem informacji i pomocy dla mieszkańców.

Do najważniejszych zadań określonych w Programie ochrony powietrza należą przyspieszenie wymiany przestarzałych pieców, promowanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii poprzez zapewnienie wyższego dofinansowania dla nich oraz usprawnienie systemu kontroli. POP nie wprowadzi natomiast zakazu stosowania paliw stałych na terenie Małopolski. Na mocy obowiązujących uchwał antysmogowych wciąż będzie istniała możliwość instalacji pieców na drewno i biomasę, a nawet węgiel, pod warunkiem, że będą to urządzenia spełniające wymagania Ekoprojektu (to np. kotły zgazowujące drewno i piece posiadające automatyczny podajnik paliwa). Rolnicy i ogrodnicy w dalszym ciągu będą mogli wykorzystywać węgiel i drewno do ogrzewania tuneli i szklarni, ale lepsze jakościowo urządzenia zużyją mniej paliwa, a powietrze będzie czystsze.

- To bardzo dobra wiadomość, zwłaszcza, że samorząd Małopolski intensywnie pracuje nad sposobem wsparcia mieszkańców w wymianie źródeł ciepła. Kładziemy przy tym nacisk właśnie na współpracę z samorządami i lepsze wykorzystanie funduszy dotacyjnych, szczególnie w kontekście osób, które stać tylko na minimalny wkład własny – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz. – Wierzę, że uproszczenie zasad programu „Czyste Powietrze” pomoże przyspieszyć walkę z chorobotwórczym smogiem, który o tej porze roku już zaczyna nam się dawać we znaki.

Według nowych zasad programu, mniej zamożni właściciele lub współwłaściciele domów jednorodzinnych mogą uzyskać dotację wynoszącą do 60 proc. poniesionych kosztów eko-inwestycji. Dotyczy to osób fizycznych o dochodach miesięcznych do 1400 zł/os. (w przypadku gospodarstwa wieloosobowego) lub do 1960 złotych (w gospodarstwie jednoosobowym).

Pozostali beneficjenci „Czystego Powietrza”, z rocznym dochodem do 100 tys. zł, są uprawnieni do maksymalnie 25 tys. zł dofinansowania przy wymianie źródła ciepła oraz montażu instalacji fotowoltaicznej oraz 30 tys. zł jeśli inwestycja obejmuje pompę ciepła oraz instalację PV. Warto także pamiętać, że przy podobnych inwestycjach w rozliczeniu PIT dostępna jest ulga termomodernizacyjna w wysokości do 53 tys. zł.

Więcej informacji TUTAJ

To już kolejny Dzień św. Franciszka, w którym współuczestniczymy. Bardzo sobie cenię współpracę z Krakowską Prowincją  Zakonu Franciszkanów, którzy nie pozwalają nam zapomnieć, że to Jan Paweł II ustanowił przed ponad czterdziestoma laty św. Franciszka patronem ekologów. Już wtedy chciał zwrócić naszą uwagę na potrzebę troski o najbliższe i dalsze otoczenie. Dziś ekologiczną myśl Papieża-Polaka kontynuuje papież Franciszek - mówił wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Zobaczcie relację z Dnia św. Franciszka w mediach:

Gość Niedzielny

Dziennik Polski

Co w Krakowie

- Troska o środowisko wydaje się nam niekiedy odkryciem współczesności. Tymczasem św. Franciszek nawoływał do niej już 800 lat temu, a Jan Paweł II podkreślił jej wagę, ogłaszając w roku 1979 świętego z Asyżu patronem ekologów. Również postawa obecnego papieża Franciszka pokazuje, że ekologia, która dziś jest dla nas jednym z najważniejszych wyzwań, w kościele katolickim jest istotna od wieków. Dlatego bardzo sobie cenię współpracę z Krakowską Prowincją  Zakonu Franciszkanów i zapraszam serdecznie na Dzień Św. Franciszka, który organizują już po raz dziewiąty. Ja będę na pewno – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz, który objął wydarzenie swoim patronatem honorowym.

Wśród namiotów na skwerze franciszkańskim znajdzie się także stoisko ekoMałopolski. Więcej informacji

– Po szeregu burzliwych spotkań i dyskusji powstał ambitny program, którego realizacja pozwoli na znaczną poprawę jakości powietrza już w roku 2023. A przypomnijmy, że czyste powietrze to kwestia naszego zdrowia, a nawet życia. Wg naukowych szacunków na choroby spowodowane smogiem umiera rocznie ponad 40 tys. Polaków – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Do najważniejszych zadań określonych w Programie ochrony powietrza należą przyspieszenie wymiany przestarzałych pieców, promowanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii poprzez zapewnienie wyższego dofinansowania dla nich oraz usprawnienie systemu kontroli. POP nie wprowadzi natomiast zakazu stosowania paliw stałych na terenie Małopolski. Na mocy obowiązujących uchwał antysmogowych wciąż będzie istniała możliwość instalacji pieców na drewno i biomasę, a nawet węgiel, pod warunkiem, że będą to urządzenia spełniające wymagania Ekoprojektu (to np. kotły zgazowujące drewno i piece posiadające automatyczny podajnik paliwa). Rolnicy i ogrodnicy w dalszym ciągu będą mogli wykorzystywać węgiel i drewno do ogrzewania tuneli i szklarni, ale lepsze jakościowo urządzenia zużyją mniej paliwa, a powietrze będzie czystsze.

Z nowym Programem ochrony powietrza można się zapoznać tutaj.

- To, jakim powietrzem oddychają nasze dzieci, jakie otoczenie pozostawimy wnukom, zależy od naszych wyborów tu i teraz. Dlatego wraz z „Gazetą Krakowska” organizujemy pierwszy w Małopolsce plebiscyt, w którym chcemy pokazać, że rozwiązania ekologiczne stosowane na co dzień w gminach i firmach nie tylko są możliwe, ale naprawdę się opłacają – mówi Tomasz Urynowicz, wicemarszałek województwa małopolskiego, jeden z członków kapituły.

Plebiscyt obejmuje obszar całego województwa. Kandydaci mogą zgłaszać się do 21 października w trzech kategoriach: Gmina EKO-HERO, Eko Inicjatywa oraz Firma EKO-HERO. Aby uniknąć konkurencji małych samorządów i wielkich miast, ostatnia kategoria została podzielona na trzy grupy ze względu na wielkość gmin: do 15 000 mieszkańców, 15 000-30 000 mieszkańców oraz powyżej 30 000 mieszkańców.

W skład kapituły plebiscytu wchodzą: dr inż. Małgorzata Fedorczak-Cisak – Politechnika Krakowska, współautorka projektu Poligon Energooszczędności, Jerzy Sułowski – Redaktor naczelny „Gazety Krakowskiej” i „Dziennika Polskiego”, Tomasz Urynowicz – Wicemarszałek Województwa Małopolskiego, Rafał Rostecki - Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Krakowie, Marcin Guzik - Dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego.

Zwycięzcy, oprócz specjalne zaprojektowanej statuetki oraz mini-stacji pomiaru zanieczyszczenia powietrza, dostaną m.in. możliwość zaprezentowania się w specjalnym dodatku na łamach Gazety Krakowskiej i dedykowanym materiale TV EkoMałopolska.

Szczegółowe informacje oraz elektroniczny formularz zgłoszenia są dostępne na stronie internetowej: www.gazetakrakowska.pl/ekohero.

- Program ochrony powietrza wymaga większego zaangażowania samorządów w pomoc mieszkańcom w skorzystaniu z dofinansowań do wymiany źródeł ogrzewania, termomodernizacji budynków i wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Gminy powinny być również przygotowane do pomocy osobom dotkniętym ubóstwem energetycznym przy wykorzystaniu programu Stop Smog. Małopolska zmierza do transformacji niskoemisyjnej, co wiąże się także z preferencjami dla wykorzystania odnawialnych źródeł energii – zaznaczył wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

O tym, że Małopolska wyznacza standard ogólnopolski w zakresie Programów Ochrony Powietrza mówiła dzień wcześniej wicepremier, minister rozwoju Jadwiga Emilewicz. - Nie tylko w Krakowie, ale w całej Małopolsce dyskusja o jakości powietrza nie jest już rozmową o tym „czy się nią zajmować”, ale „jak się nią zajmować”, jak efektywnie i w sposób możliwie akceptowalny społecznie przeprowadzić tę transformację – podkreśliła.

O najważniejszych założeniach POP można przeczytać tutaj

Główną nagrodę - Grand Prix zdobył film "Kraina Miodu", historia 50-letniej hodowczyni pszczół, która mieszka z chorą matką w opustoszałej macedońskiej wiosce. Film ten dostał także podwójną nominację do Oscara.

- Opowieść o ludziach i pszczołach, wspólnym życiu i wspólnych zależnościach – co może być bliższego mieszkańcom Małopolski? Jestem bardzo rad, że Grand Prix tegorocznego Kraków Green Film Festival trafia do twórców filmu Kraina Miodu (Honeyland).  Obraz Tamary Kotewskiej i Ljubomira Stefanowa nakręcony został w północnej Macedonii, ale nosi wszelkie znamiona opowieści uniwersalnej. Taka historia może się przydarzyć każdemu z nas – mówił podczas wręczenia nagrody wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Nagrodę Specjalną Marszałka Województwa Małopolskiego w 3. Edycji Kraków Green Film Festiwal otrzymał film Tomasza Wełny i Tomasza Borejzy „Cały ten smog” – 30 minutowy materiał zawierający elementy reportażu i animacji, o bardzo sugestywnym podkładzie muzycznym. W imieniu twórców odebrał ją z rąk wicemarszałka Tomasza Urynowicza Andrzej Guła.

- Gdy w ubiegłym roku rozpoczynaliśmy tę akcję, podczas rozmów z dyrektorami parków narodowych i krajobrazowych zwróciłem uwagę na fakt, jak bardzo potrzebne są działania edukacyjne. Wiele szkód, które wyrządzamy przyrodzie jako turyści, wypływa z niewiedzy. Nie działamy ze złej woli, po prostu nie zdajemy sobie sprawy, że niedojedzona kanapka czy skórka z banana przysporzą innym istotom cierpienia – tłumaczy wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

– Dlatego do tegorocznej kampanii wybraliśmy młode, bezbronne zwierzęta: rysia, wydrę i wiewiórkę. Wierzę, że każdy, na kogo spojrzą z plakatu, poczuje sympatię i chęć ochrony tych maluchów. I że zastanowi się głęboko, zanim wyrzuci plastikową butelkę w krzaki.

Więcej o kampanii przeczytacie tutaj.

Konkurs ma na celu wyłonienie projektów nieszablonowych, służących dobru publicznemu i edukacji ekologicznej. Mogą je zgłaszać, a następnie realizować, podmioty pożytku publicznego: organizacja pozarządowe, fundacje i stowarzyszenia. Tematyka powinna być związana między innymi z przeciwdziałaniem zmianom klimatu, segregacją i zapobieganiem powstawania odpadów, ochroną powietrza. Całkowita kwota dofinansowań w konkursie „EkoMałopolska”, dedykowanym organizacjom pożytku publicznego, w roku 2020 to 300 tys. zł.

– Walczyć o środowisko musimy wszyscy, tylko wtedy osiągniemy rezultaty. Otwarty konkurs dla NGO-sów działających z zakresie ochrony środowiska jest on naturalnym podsumowaniem wieloletnich działań samorządu województwa w tym zakresie, a zarazem otwarciem się na nowe inspiracje – mówi wicemarszałek województwa Tomasz Urynowicz.

Termin składania ofert upływa 10 sierpnia 2020 r. Małopolska jest krajowym liderem, jeśli chodzi o ochronę środowiska. Więcej informacji można znaleźć w Biuletynie Informacji Publicznej.

Najważniejsze zasady konkursu przybliży poniższa prezentacja:

Tak jest na przykład z pompami ciepła. Urządzenia te pobierają ciepło ze środowiska, z tzw. dolnego źródła: gruntu, wody lub powietrza i przekazują je do źródła górnego: instalacji ciepłej wody i centralnego ogrzewania. Aby ten proces mógł zajść, potrzebna jest jednak energia zewnętrzna i tej dostarczyć może OZE – na przykład fotowoltaika lub turbina wiatrowa.

– Gorąco namawiam do wykorzystania tego rozwiązania, zyskującego na popularności, ale wciąż jeszcze nie docenianego w naszym regionie – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz. –  Na początku trzeba włożyć trochę wysiłku w dobór pompy i wspomagających ja paneli fotowoltaicznych, ale wiem, że rodziny, które zdecydowały się na takie rozwiązanie, płacą miesięczne rachunki za prąd, ogrzewanie i ciepłą wodę wysokości ok. 20 zł.

Więcej informacji oraz przydatne linki: www.malopolska.pl

Film EkoMałopolska TV o instalacji z wykorzystaniem pompy ciepła można obejrzeć tutaj

Ministerstwo Klimatu szacuje, że przeznaczona na realizację programu Moja Woda kwota  100 mln złotych pozwoli na sfinansowanie aż 20 tysięcy instalacji przydomowej retencji.

– Dzięki tym zbiornikom około milion metrów sześciennych wody rocznie zostanie zatrzymanych na prywatnych działkach, a więc nie tylko przyczyni się do zmniejszenia zagrożenia powodziowego, ale pozostanie do dyspozycji właścicieli posesji – tłumaczy wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz. – Gorąco namawiam do skorzystania z tej możliwości, gdyż mieszkańcy Małopolski borykają się zarówno z gwałtownymi powodziami, co obserwowaliśmy przed kilkoma dniami na przykład w Łapanowie, jak i z problemem suszy po coraz łagodniejszych zimach.

Więcej informacji: www.wfos.krakow.pl

– Właśnie otrzymaliśmy informację z Komisji Europejskiej o przyznaniu środków dla LIFE EKOMAŁOPOLSKA. Jest to drugi projekt LIFE prowadzony przez Małopolskę. Ten fakt cieszy tym bardziej, że dwa z trzech projektów LIFE realizowanych w Polsce dotyczą naszego regionu – informuje wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz. – Całkowity budżet projektu to 16,4 mln EUR (ok. 70 mln zł), przy czym. 60 proc. stanowi finansowanie unijne, 35 proc. – z  Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a 5 proc. to wkład własny partnerów.

Więcej o projekcie: www.malopolska.pl

- Przydomowe elektrownie wodne, ze względu na koszt budowy, nie są tak powszechne, jak np. panele fotowoltaiczne. Jednak większym podmiotom: przedsiębiorstwom, firmom, jednostkom samorządu o dogodnej lokalizacji rekomenduję rozważenie tego źródła energii – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

W Polsce istnieje kilka rodzajów elektrowni wodnych, wykorzystujących różne rozwiązania technologiczne. Więcej informacji można przeczytać tutaj.

Film TV EkoMałopolski z Elektrowni Wodnej w Niedzicy zobaczycie tutaj.

Małopolska jest jednym z rejonów najbardziej zagrożonych skutkami transformacji niskoemisyjnej w Polsce i w UE. Zamknięcie kopalni Trzebinia i Libiąż wciąż ma negatywne skutki społeczne, gospodarcze i środowiskowe. 

W piśmie do Fransa Timmermansa przywołana została również sytuacja Nowej Huty. – Mówiąc o transformacji energetycznej nie można zapomnieć o wygaszeniu Wielkiego Pieca w hucie ArcelorMittal, które także wpływa negatywnie na sytuację społeczną i rynek pracy w największej dzielnicy Krakowa – podkreśla wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Szanse na objęcie naszego województwa środkami wspierającymi sprawiedliwą transformację energetyczną są bardzo realne. Raporty Komisji Europejskiej wskazują Małopolskę jako region, którego sytuacja gospodarcza i społeczna uzależniona jest od węgla. Także Krajowy Plan na rzecz Energii i Klimatu rekomenduje Małopolskę do objęcia wsparciem w ramach sprawiedliwej transformacji energetycznej. Nie bez znaczenia jest fakt, że w województwie od wielu lat prowadzone są prekursorskie w skali kraju działania na rzecz poprawy jakości powietrza i ochrony klimatu. Ponadto jako jeden z 7 regionów w Europie realizujemy projekt START pomocy technicznej Platformy Regionów Węglowych w Transformacji, opierający się m.in. na współpracy z samorządami lokalnymi, jednostkami naukowymi oraz dostawcami energii.

– Postęp technologii i możliwość skorzystania z dofinasowań wpływa na wzrost popularności turbin wiatrowych – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz. – Statystycznie taka inwestycja zwraca się po około 9 latach, zależnie od siły wiatru, ilości turbin oraz wykorzystywanej technologii.

W województwie małopolskim udział energetyki wiatrowej wynosi 0,3% całkowitego udziału odnawialnych źródeł energii w produkcji energii. To niewiele, bo Małopolska nie wyróżnia się dużymi prędkościami wiatru na tle pozostałych województw. Ponadto obecność licznych obszarów chronionych oraz zróżnicowana morfologia terenu nie sprzyjają rozwojowi energetyki wiatrowej na skalę przemysłową. Istnieją jednak lokalne warunki, korzystne dla zakładania farm wiatrowych i małych elektrowni, stanowiących potencjał dla małych przedsiębiorstw, jednostek samorządu terytorialnego oraz osób prywatnych. Są to obszary wzniesień i przełęczy o przewadze wiatru w kierunku południowym.

Więcej o energetyce wiatrowej oraz przydatne linki na malopolska.pl

Film EkoMałopolska TV można obejrzeć tutaj

• Do 11 września 2020 r. przesunięto termin składania rocznego sprawozdania o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami (w zakresie m.in. wprowadzania na rynek produktów w opakowaniach, sprzętów elektrycznych i elektronicznych, baterii i  akumulatorów itd.) za rok 2019,
• Do 31 sierpnia 2020 r. przesunięto termin składania sprawozdań o odebranych odpadach komunalnych, sprawozdań prowadzących PSZOK-i oraz sprawozdań o zebranych odpadach komunalnych za rok 2019, które przekazywane są wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta właściwemu ze względu na miejsce prowadzenia działalności.
• Do 31 października 2020 r. przesunięto termin składania rocznego sprawozdania o  wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami (w zakresie odpadów wytwarzanych, zbieranych i przetwarzanych) za 2019 r., z wyjątkiem prowadzącego stację demontażu pojazdów oraz prowadzącego strzępiarkę, którzy powinni złożyć sprawozdanie się w terminie do 11 września 2020 r.

BDO to baza danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami. Ma uszczelnić system gospodarowania odpadami, zwiększyć skuteczność walki z szarą strefą i dzikimi wysypiskami oraz poprawić poziom recyklingu. Wszelkie potrzebne informacje można znaleźć na stronie internetowej: bdo.mos.gov.pl

- Zachęcam do składania dokumentów do programuza pośrednictwem Internetu. Dzięki temu można sprawnie i szybko pozyskać środki na wymianę pieców i zawalczyć wspólnie z nami o czyste powietrze – podkreśla wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

 bez wychodzenia z domu można starać się o dotację na wymianę starych pieców i termomodernizację domu. Wystarczy wejść na: www.gov.pl/czyste-powietrze. Następnie wypełnić wniosek, dołączyć do niego wymagane załączniki i podpisać go korzystając z podpisu zaufanego lub kwalifikowanego potwierdzającego tożsamość wnioskodawcy.

– Ogniwa fotowoltaiczne na dachach to coraz bardziej powszechny widok w naszym regionie. Bardzo polecam wykorzystanie tego źródła czystej energii: instalacje mają coraz bardziej przystępne ceny, można też uzyskać na nie dofinansowania z programów ogólnopolskich i regionalnych – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Więcej o fotowoltaice i fototermii oraz użyteczne linki można znaleźć tutaj.

Film EkoMałopolska TV do zobaczenia tutaj

Dobra wiadomość jest taka, że za niespełna miesiąc, 1 lipca 2020, wchodzi w życie zakaz sprzedaży miałów węglowych. W Małopolsce uchwała antysmogowa nie pozwala na ich stosowanie już od trzech lat, jednak dostępność miałów na rynku mocno ograniczała skuteczność przepisów regionalnych – tłumaczy wicemarszałek Tomasz Urynowicz. – A przecież to właśnie regulacje na poziomie rządowym powinny być filarem wspierającym działania lokalne i regionalne. Stąd prośba o dokonanie przeglądu dotychczasowych przepisów i wprowadzenie zaostrzonych wymagań dla paliw stałych.

Więcej informacji w serwisie malopolska.pl

Dziś, po blisko 50 latach od tego wydarzenia, wiemy, że dla środowiska wokół nas drobne, codzienne zwyczaje są równie ważne, jak rozwiązania systemowe podejmowane przez międzynarodowe komisje czy krajowe regulacje – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Po czym dodaje: – Dlatego, pamiętając motto Konferencji ONZ "Only One Earth" (Ziemia jest tylko jedna), świętujmy Światowy Dzień Ochrony Środowiska na własny sposób. Wsiądźmy na rower. Zróbmy listę zakupów, żeby po weekendzie nie wyrzucać zepsutej, niewykorzystanej żywności. Zgaśmy zbędne światła i wyłączmy urządzenia, których nie używamy. Bo to, co najprostsze, jest najważniejsze.

Prezentujemy kolejny materiał z cyklu, w którym opowiadamy o poszczególnych odnawialnych źródłach energii, przybliżamy zasady ich funkcjonowania, a także programy, z których można pozyskać dotacje

Więcej informacji o geotermii oraz przydatne linki znajdziecie tutaj.

Film EkoMałopolska TV można obejrzeć tutaj.

Prezentujemy kolejny materiał z cyklu, w którym opowiadamy o poszczególnych odnawialnych źródłach energii, przybliżamy zasady ich funkcjonowania, a także programy, z których można pozyskać dotacje.

Więcej informacji znajdziesz tutaj.

Film EkoMałopolska TV można obejrzeć tutaj

Unijna komisarz ds. energii, Kadri Simson, wskazała niedawno energię słoneczną i morską energetykę wiatrową jako priorytety dla sektora energetycznego w fazie wychodzenia z kryzysu spowodowanego koronawirusem.

– W cyklu, który rozpoczynamy wraz z Telewizją ekoMałopolski, chcemy opowiedzieć o poszczególnych odnawialnych źródłach energii, przybliżyć zasady ich funkcjonowania, a także programy, z których można pozyskać dotacje. Zaprosiliśmy do udziału ekspertów m.in. z AGH, PAN czy Małopolskich Biogazowni. Mam nadzieję, ze nasz cykl stanie się inspiracją dla mieszkańców regionu. Pamiętajmy, że każdy wysiłek w kierunku ochrony środowiska jest działaniem na rzecz naszych dzieci i wnuków – mówi wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Co tydzień będziemy prezentować kolejne OZE – od energii geotermalnej, przez fotowoltaikę, energię wodną i wiatrową, po wykorzystanie biomasy i wciąż mało popularnych pomp ciepła. Zapraszamy w każdą środę na fanpage EkoMałopolska TV na portalu Facebook.

Konsultant wojewódzki ds. alergologii prof. Ewa Czarnobilska tłumaczy: - Są badania, które mówią, że smog może nie tylko zaostrzać istniejącą astmę, ale prowadzić to rozwoju astmy przewlekłej i obturacyjnej choroby płuc. A to są jednostki, które zwiększają ryzyko ciężkiego przebiegu Covid 19.

– Destrukcyjny wpływ mikrocząsteczek pyłów zawieszonych w smogu na nasze organizmy jest oczywisty. Stąd intensywne, wieloletnie działania Samorządu Województwa Małopolskiego na rzecz poprawy jakości powietrza – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz. – Zarówno kampanie edukacyjne, jak kompleksowe rozwiązania, zawarte w uchwale antysmogowej i Programie ochrony powietrza. Ten ostatni jest właśnie aktualizowany, także pod kątem nowej rzeczywistości, jaką niesie życie po obecnej epidemii Covid 19 i w czasie jej ewentualnych nawrotów. Dlatego wierzę, że nowe fakty są po prostu kolejnym argumentem za wymianą przestarzałego pieca. Zwłaszcza, że po uproszczeniu zasad rządowego programu Czyste Powietrze coraz łatwiej o dotację.

Polacy wypadają w unijnych statystykach całkiem korzystnie – rocznie wytwarzamy „zaledwie” nieco ponad 300 kg śmieci. Niestety, znacznie gorzej idzie nam segregacja. Z danych GUS wynika, że w 2018 r. w Polsce zebrano selektywnie ponad 3,6 mln ton śmieci - to 29 proc. ogółu wytworzonych odpadów komunalnych.

- Jest nad czym pracować, zwłaszcza teraz, w czasie koronawirusa, gdy nie unikniemy zużywania znacznej liczby plastikowych jednorazówek dla własnego bezpieczeństwa – mówi wicemarszałek województwa małopolskiego Tomasz Urynowicz.

Więcej: https://www.malopolska.pl/aktualnosci/srodowisko/dzis-dzien-bez-smiecenia-dobra-okazja-by-przyjrzec-sie-temu-co-i-gdzie-wyrzucamy

Czyste powietrze to program przeznaczony dla właścicieli lub współwłaścicieli jednorodzinnych budynków mieszkalnych, którzy zdecydują się na inwestycje zmniejszające emisję szkodliwych pyłów do atmosfery. Podstawa programu to dotacja na wymianę starego pieca na paliwa stałe na zgodny z normami unijnymi. Dofinansowanie obejmuje jednak szereg innych działań pozwalających na oszczędzanie ciepła i energii: docieplenie budynku, wymianę stolarki itp. Zgodnie z nowymi zapisami, osoby uprawnione do podstawowego poziomu dofinansowania mogą liczyć na wsparcie podstawowe do 20 tys. zł. Jeżeli inwestycja obejmuje bardziej efektywne źródło ogrzewania, czyli pompę ciepła –można dostać do 25 tys. zł, a jeśli do tego instalowane są panele fotowoltaiczne, to łączna wypłata sięgnie nawet 30 tys. zł.

- Powietrze jest dobrem wspólnym, a wysiłek wkładany w utrzymanie jego czystości powinien być wspierany. Takim wsparciem jest program Czyste powietrze, konkretna finansowa pomoc, której pozyskanie było jednak dotychczas nieco skomplikowane. Bardzo mnie cieszy, że teraz dotacje z programu Czyste powietrze będą łatwiej dostępne dla zwykłych mieszkańców Małopolski. Przypominam też, że do Państwa dyspozycji są ekodoradcy w kilkudziesięciu gminach, którzy pomogą przy formalnościach i kompletowaniu dokumentów - mówi wicemarszałek województwa Tomasz Urynowicz.
Więcej informacji tutaj

- Cieszę się, że problem ogrzewania, a więc w rzeczywistości czystego powietrza, został podjęty w kolejnej gminie. Nie bez znaczenia jest także fakt, że nad wymianą źródeł ciepła nie tylko na emitujące mniej zanieczyszczeń, ale także bardziej efektywne, pracuje samorząd kolejnej gminy wokół Krakowa. Pomiary pokazują, że jakość powietrza w stolicy Małopolski znacznie się poprawiła po wprowadzeniu zakazu stosowania paliw stałych w wrześniu ubiegłego roku. Teraz kolej na powiększenie tej strefy na tereny sąsiednie.

Według umowy, samorząd Raciechowic powinien wykorzystać przekazane środki jeszcze w bieżącym roku.

Propozycję warsztatów dla dzieci ma np. Ministerstwo Klimatu

–  Nie przypadkiem polecamy tę stronę: hasło tegorocznego Dnia Ziemi to „Działania na rzecz klimatu” – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.  – Warto wykorzystać ten czas zawieszenia, w którym się znaleźliśmy, aby przyjrzeć się bliżej temu, co dzieje się z naszym najbliższym otoczeniem i zastanowić się, co możemy zrobić, aby przekazać Ziemię bez szwanku następnym pokoleniom. Przede wszystkim jednak pamiętajmy, że Dzień Ziemi to nie jednorazowe święto. Powinien trwać przez cały rok i składać się z szeregu drobnych zachowań.

Podpowiedzi kilku codziennych przyzwyczajeń, które ekolodzy uważają za najważniejsze dla powstrzymania degradacji naszego środowiska, znajdziecie na naszym Facebooku.

Działania zostały zainicjowane przez wicemarszałka Województwa Małopolskiego Tomasza Urynowicza.

– Musimy nauczyć się mówić i działać na rzecz ochrony środowiska także w okolicznościach, które urodzą się po ustaniu pandemii. W naszych działaniach musimy się mierzyć z nową sytuacją społeczną i gospodarczą. Konieczne jest szybkie wdrażanie nowych pomysłów, a także programów, które przyniosą efekty w przewidywanej trudnej sytuacji społecznej i gospodarczej – tłumaczy wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

O konkretnych propozycjach działań można przeczytać tutaj.

W piątek, 10 kwietnia zakończył się termin nadsyłania uwag indywidualnych, gminy i powiaty mają czas do 16 kwietnia br. Jednak dzięki przesunięciu ustawowego terminu uchwalenia POP przez Sejmik Województwa Małopolskiego z planowanego 15 czerwca na 30 września, na przełomie czerwca i lipca może odbyć się II etap konsultacji społecznych – tłumaczy wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Więcej informacji w materiale filmowym: https://www.youtube.com/watch?v=2vtZdvtqEJ4.

Wytyczne Ministerstwa Klimatu i Głównego Inspektora Sanitarnego zostały podzielone na kilka kategorii. Osobne zalecenia dotyczą osób zdrowych, przebywających w kwarantannie oraz izolowanych. Są także regulacje dla gmin i podmiotów zajmujących się odbiorem i gospodarowaniem odpadami „C”. Wszystkie zostały przejrzyście opisane na stronie Małopolski  oraz Ministerstwa Klimatu.

– Zarząd Województwa Małopolskiego bardzo poważnie traktuje wszystkie zagrożenia związane z epidemią COVID-19. Zarówno te dla życia i zdrowia, jak i dla gospodarki, rodzinnych firm – a więc naszego finansowego i bytowego bezpieczeństwa. Stąd np. wdrożony już projekt Małopolska Tarcza Antykryzysowa. Kolejnym wsparciem dla osób prowadzących działalność gospodarczą będzie możliwość odroczenia, rozłożenia na raty, a nawet umorzenia opłat środowiskowych – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Szersze informacje oraz wzory dokumentów do pobrania znajdują się na stronie internetowej malopolska.pl/ulgi (Biuletyn Informacji Publicznej Województwa Małopolskiego).

Wnioski można składać za pośrednictwem systemu e-PUAP, na elektroniczną skrzynkę podawczą /947ts6aydy/SkrytkaESP lub pocztą tradycyjną na adres: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego ul. Racławicka 56, 30-017 Kraków.

Więcej: www.malopolska.pl/aktualnosci

– Unikanie spotkań, opustoszałe miasta i zamknięte obszary w nadleśnictwach zachęcają do spędzania czasu we własnym ogródku lub przy balkonowych skrzynkach. Z drugiej strony zużywamy znacznie więcej przedmiotów jednorazowych: chusteczek, maseczek, rękawiczek, do łask wraca tez plastik – tym bardziej warto więc poświęcić więcej uwagi segregacji odpadów – przypomina wicemarszałek województwa małopolskiego Tomasz Urynowicz.

Przygotowaliśmy dla Was mały poradnik, jak być eko w czasie koronawirusa. Wierzymy, że znajdziecie w nim inspirację. Serdecznie zapraszamy na profil ekoMałopolski na Facebooku.

Na stronie internetowej www.powietrze.malopolska.pl/konsultacje można się zapoznać z treścią Programu oraz jego uzasadnieniem. Dla wygody mieszkańców Małopolski przygotowane zostało także podsumowanie najważniejszych założeń Programu. Poniżej znajduje się formularz do składania uwag i opinii. Jest na to czas do 10 kwietnia bieżącego roku, do końca dnia.

Za pomocą nowej aplikacji można zgłaszać m.in. podejrzenie spalania odpadów, używanie urządzeń niezgodnych z wymaganiami uchwały antysmogowej, nielegalne wysypiska śmieci czy wypuszczanie ścieków do środowiska (np. do rzeki, rowu, pola). Wystarczą cztery proste kroki:

1. Pobranie darmowej aplikacji lub wpisanie w przeglądarce internetowej: ekomalopolska.pl/app/ekointerwencja
2. Wskazanie na mapie miejsca zdarzenia
3. Wybranie kategorii zgłoszenia i wypełnienie pól formularza
4. Naciśnięcie przycisku „Zgłoś”.

Informacja zostanie automatycznie skierowana do właściwego lokalnego organu kontroli. Reakcje urzędów na zgłoszenia mieszkańców będą monitorowane przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Aplikacja daje także możliwość śledzenia „losów” zgłoszenia. Wystarczy włączyć funkcję „Powiadomienia” i użytkownik będzie dostawał informacje o zmianie statusu swojej interwencji w samej aplikacji lub na podany adres e-mail (w przypadku korzystania z aplikacji poprzez przeglądarkę).

Kolejną przydatną funkcjonalnością jest możliwość potwierdzenia zgłoszeń w sąsiedztwie. Pozwala to na ich uwiarygodnienie, podobnie jak w przypadku popularnych nawigacji. Dodatkowo duża liczba potwierdzeń informuje urzędników odpowiedzialnych za kontrolę o uciążliwości zjawiska. W urządzeniach mobilnych warto także zdecydować się na opcję „subskrypcja”, która pozwala na prenumeratę powiadomień o nowych zgłoszeniach w miejscowości użytkownika.

Województwo Małopolskie wystąpiło do Komisji Europejskiej z wnioskiem na realizację projektu LIFE EKOMAŁOPOLSKA „Wdrażanie Regionalnego Planu Działań dla Klimatu i Energii” wspólnie z 25 partnerami. To Ministerstwo Rozwoju, Województwo Śląskie, Akademia Górniczo-Hutnicza, Europejskie Centrum Czystego Powietrza, miasta Kraków, Tarnów i Nowy Sącz oraz 18 powiatów: bocheński, brzeski, chrzanowski, dąbrowski, gorlicki, krakowski, limanowski, miechowski, myślenicki, nowotarski, nowosądecki, olkuski, oświęcimski, proszowicki, suski, tarnowski, wadowicki, wielicki. Partnerami zagranicznymi projektu będą Instytut ds. Energii, Klimatu i Środowiska w Wuppertalu oraz Brandenburski Uniwersytet Techniczny w Cottbus. Realizację projektu w Małopolsce wspiera również Minister Klimatu, Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Pełnomocnik Premiera do spraw Programu Czyste Powietrze.

Więcej informacji

Właśnie rusza kampania Małopolski i Krakowskiego Alarmu Smogowego na rzecz czystego powietrza. Billboardy zobaczycie w blisko 30 miastach, m. in. Tarnowie, Nowym Sączu, Zakopanem czy Oświęcimiu.

Przydatne materiały, np. źródła dofinansowania do wymiany pieców, listę dopuszczonych do użytku kotłów na paliwa stałe czy kalkulator kosztów ogrzewania można znaleźć pod adresem: powietrze.malopolska.pl/zmienpiec/

Tematyka ekspozycji koncentruje się wokół zanieczyszczenia powietrza w Polsce, oglądamy je jednak oczyma współczesnych artystów: jako mikrofotografie, grafiki, dialog z klasycznymi dziełami sztuki.

– Bardzo nas wszystkich cieszy fakt, że kolejne grupy społeczne angażują się w zagadnienia zanieczyszczenia powietrza i szerzej: środowiska. To znaczy, że rośnie świadomość tych problemów i wola pracy nad nimi. Zwłaszcza głos tak kreatywnego i wrażliwego środowiska, jak artyści, jest bardzo cenny, dlatego z przyjemnością objąłem patronatem honorowym wystawę i całą akcję „Czekając na wiatr” – mówi wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Wernisaż będzie interdyscyplinarnym spotkaniem ludzi, którym stan powietrza nie jest obojętny: artystów, naukowców, dziennikarzy, działaczy społecznych. Uświetni je koncert saksofonisty Ethana Smitha i gitarzysty Grzegorza Kosowskiego, inspirowany tematyką wystawy. Swoje prace zaprezentuje blisko 30 artystów, biorą w niej udział także wybitni specjaliści w zakresie badań zanieczyszczeń powietrza: prof. Piotr Kleczkowski, prof. Wanda Wilczyńska-Michalik i prof. Marek Michalik, dr Bartłomiej Pietras.

Ekspozycji towarzyszy wydawnictwo informacyjne, w którym znajdziemy informacje o wpływie smogu na zdrowie oraz teksty ludzi nauki, mediów, działaczy społecznych. – Wszystkie osoby zaangażowane w akcję łączy jedno wspólne dążenie: aby już wkrótce w Małopolsce nie trzeba było więcej czekać na wiatr – mówi kurator wystawy dr Tomasz Wełna.

W poniedziałek, 10 lutego na spotkaniu z samorządowcami oraz mieszkańcami Gorlic, wicemarszałek Tomasz Urynowicz przedstawił założenia do aktualizowanego Programu. 

- Walka o czyste powietrze, a co za tym idzie zdrowie mieszkańców regionu jest naszym wspólnym celem. Tylko dzięki zaangażowaniu wszystkich gmin możemy przyczynić się do tego, że Małopolska przestanie być czerwonym punktem na mapie jakości powietrza w Europie - podkreśliła inicjatorka spotkania Jadwiga Wójtowicz, radna województwa.

Więcej informacji o POP: https://powietrze.malopolska.pl/aktualizacja-programu-ochrony-powietrza/

Całkowity koszt działań na rzecz ochrony powietrza w Małopolsce do końca 2018 roku wyniósł ok. 2,75 mld zł. Środki te przyczyniły się m.in. do likwidacji ponad 46 tys. starych pieców, powstania ponad 3 tys. odnawialnych źródeł energii, zakupu 538 autobusów i tramwajów o najwyższym standardzie emisyjnym oraz działalności 60 ekodoradców.

Jednak nie wszystkie gminy realizują obowiązki wynikające z uchwały antysmogowej w wystarczającym stopniu, m.in. w zakresie założonej liczby wymienionych pieców oraz kontroli palenisk. Dlatego rozpoczęły się prace nad nowym Programem ochrony powietrza. Wśród propozycji znalazł się m.in. całkowity zakaz spalania węgla w nowo instalowanych (od 2021 r.) kotłach. Ta propozycja zakłada, że od 1 stycznia 2021 r. nie będzie można wymienić tzw. kotłów pozaklasowych oraz 3. i 4. klasy na węglowe, a spalanie biomasy będzie możliwe tylko pod warunkiem spełnienia konkretnych standardów emisji pyłu – nie może ona przekraczać 20 mg/m3. Brany jest pod uwagę także całkowity zakaz spalania węgla i biomasy w strefach A i B miejscowości uzdrowiskowych Małopolski.

Więcej informacji

W aktualizacji POP zostaną uwzględnione działania naprawcze oraz nowe obowiązki dla gmin. Pod koniec lutego dostępna będzie także aplikacja umożliwiająca zgłaszanie działań szkodliwych dla środowiska za pośrednictwem telefonów i tabletów.

Więcej o styczniowym posiedzeniu Rady oraz galeria zdjęć

Ze składem Rady ds. ekoMałopolski można zapoznać się tutaj

- Do świątecznych porządków używajmy jak najmniej detergentów. Odkurzmy babcine sposoby: sodę do oczyszczania, sok z cytryny do nabłyszczania, kilka kropel olejku roślinnego do pielęgnacji drewna

- Starannie zaplanujmy zakupy. Czy wiecie, że statystyczny Polak marnuje rocznie 247 kg żywności (dane wg Polskiego Instytutu Ekonomicznego)?

- Do przygotowania świątecznych przysmaków wybierajmy naturalne produkty, najlepiej z lokalnego targu

- Ograniczmy liczbę dań, ale przygotujmy je razem z przyjaciółmi lub rodziną. Kuchenne szaleństwa wspaniale integrują i może uda się przygotować właśnie tyle, ile jesteśmy w stanie zjeść.

- Jeśli nie wykorzystamy wszystkich potraw, sprawdźmy czy w okolicy działają jadłodzielnie. Zwykle można je znaleźć w mediach społecznościowych.

- Wiadomo, że choinka jest najważniejsza! Wybierzmy taką w donicy, która po świętach wróci na łono przyrody. Można też pomyśleć o drzewku wykonanym z ciętych gałązek.

- Starajmy się nie używać plastiku do dekoracji świątecznego drzewka. Papierowe ozdoby, słomki, szyszki, orzechy, plasterki suszonych pomarańczy – pomysłów może być wiele

- Prezenty! Wszyscy na nie czekamy, ale… im więcej się ich dostaje, tym mniej cieszy każdy z osobna. A najwięcej emocji budzi ten starannie przemyślany lub wykonany własnoręcznie

- Pomyślmy, w co zapakować podarunki. Folia wykluczona! Do łask wraca szary papier i sznureczki z naturalnej rafii. A może z zeszłego roku zostały ozdobne torebki?

- Światełka tworzą magię Świąt i… pożerają sporo energii. Na szczęście lampki LED są znacznie przyjaźniejsze środowisku, niż żaróweczki starej generacji. A najpiękniejszy nastrój budują płomyki woskowych świeczek.

Wiemy, że zagadnienia związane z system BDO to w ostatnich dniach roku bardzo gorący temat. Ale właśnie takimi tematami zajmują się ekodoradcy dla biznesu, działający przy Małopolskim Centrum Przedsiębiorczości w Krakowie. Warto korzystać z ich wiedzy i pomocy, aby prowadzenie firmy przyjaznej środowisku było łatwiejsze, a nawet przynosiło profity – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Podczas warsztatów najczęściej poruszano tematy dotyczące obowiązku rejestracji do BDO – kto powinien, a kto nie, uzyskać wpis do ewidencji? Kto zobowiązany jest prowadzić pełną ewidencję odpadów, a kto uproszczoną? Jakie są konsekwencje braku rejestracji w bazie, i wiele innych.

Wyjaśniano także wątpliwości związane z uchwalą antysmogową i jej interpretacją w stosunku do prowadzonej działalności gospodarczej, szczególnie o profilu gastronomicznym.

Przekazana wiedza będzie pomocna zwłaszcza osobom odpowiedzialnym w firmach za sprawozdania środowiskowe – w tym dotyczące gospodarowania odpadami.

O systemie BDO czytaj także

https://www.malopolska.pl/aktualnosci/srodowisko/wazna-informacja-dla-przedsiebiorcow

Łącznie, od czasu uruchomienia formularza Ekointerwencji w marcu br., Małopolanie przesłali już ponad 1000 próśb o reakcję. Najwięcej zgłoszeń dotyczyło Nowego Sącza, Krakowa, Chrzanowa, Kalwarii Zebrzydowskiej, Trzebini i Wieliczki. Liczba ekointerwencji nieustannie rośnie - każdego dnia do Urzędu Marszałkowskiego napływają nowe sygnały od mieszkańców, którzy są świadkami łamania przepisów dotyczących ochrony środowiska, w tym uchwały antysmogowej.

- Odkąd spadły temperatury, dziennie napływa do nawet kilkanaście sygnałów dotyczących łamania przepisów środowiskowych w różnych miejscach na terenie Małopolski. Rosnące zaangażowanie mieszkańców w walkę o czyste powietrze to wyraźny sygnał, że nasze wysiłki w obszarze m.in. edukacji ekologicznej przynoszą efekty. To dodatkowo mobilizuje nas do dalszych, konsekwentnych działań na rzecz walki ze smogiem - mówi wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Przypomnijmy, że formularz Ekointerwencji został uruchomiony 26 marca br. na stronie: powietrze.malopolska.pl. Za jego pośrednictwem mieszkańcy Małopolski mogą zgłaszać – również anonimowo – wszelkie przypadki łamania przepisów środowiskowych. Każde zgłoszenie zostaje przekierowane do właściwego organu kontroli. Jednocześnie urząd marszałkowski prosi o informację zwrotną na temat wyników przeprowadzonych działań kontrolnych.

W pierwszym kwartale nadchodzącego roku uruchomiona zostanie aplikacja ekointerwencji na smartfony i tablety.

– Wiemy, że zagadnienia związane z system BDO to w ostatnich dniach roku bardzo gorący temat, dlatego ekodoradcy dla biznesu organizują warsztaty, podczas których odpowiedzą na wątpliwości przedsiębiorców. Gorąco zachęcam do udziału, zwłaszcza, ze spotkanie jest bezpłatne – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Warsztaty potrwają ok. 5 godzin i przeznaczone są dla przedstawicieli mikro, małych i średnich przedsiębiorstw z województwa małopolskiego. Przekazana na nich wiedza - dotyczącą głównie, lecz nie tylko Bazy Danych Odpadowych - będzie pomocna zwłaszcza osobom odpowiedzialnym w firmach za gospodarowanie odpadami.

Szczegółowe informacje oraz formularz zgłoszeniowy i dane teleadresowe dostępne są na stronie internetowej.

O systemie BDO czytaj także tutaj.

- Jesteśmy świadomi, że środowiska nie da się ocalić jedną uchwałą ani jedną spektakularną akcją. #ekoMałopolska spina wszystkie działania Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego i jego jednostek organizacyjnych na rzecz ochrony środowiska i życia w zgodzie z naturą. Pragniemy systematycznie budować świadomość ekologiczną u mieszkańców naszego regionu - mówił wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Podsumowanie działań zespołu ekoMałopolski oraz galerię zdjęć z najciekawszych wydarzeń organizowanych w ramach tego projektu można zobaczyć na stronie internetowej UMWM.

Do końca tego roku, jedynie przedsiębiorcy, którzy obecnie prowadzą sklepy lub hurtownie i oferują torby na zakupy z tworzywa sztucznego, objęte opłatą recyklingową, muszą złożyć wniosek o wpis do Rejestru BDO w tym zakresie.

Co to jest BDO?

Rejestr BDO (Baza Danych o Produktach i Opakowaniach oraz o Gospodarce Odpadami) to elektroniczny rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami, który został uruchomiony 1 stycznia 2018 r.

BDO to uszczelnienie kontroli systemu i narzędzie do walki z tzw. szarą strefą. Chodzi o to, aby dane dotyczące transferu odpadów można było na bieżąco weryfikować w internetowej bazie danych, ale także ułatwić przedsiębiorcom prowadzenie ewidencji i sprawozdawczości w formie elektronicznej.

Rejestr BDO jest publicznie dostępny. Oznacza to, że każdy kto skorzysta ze strony www.bdo.mos.gov.pl może sprawdzić przedsiębiorców, z którymi chciałby współpracować, np.: odbiorców zbierających, transportujących lub przetwarzających odpady.

Kto powinien się zarejestrować?

Obowiązek wpisu do rejestru dotyczy przedsiębiorców gospodarujących odpadami, wprowadzających opakowania i produkty w opakowaniach i produkty m. in.:

1. Wytwarzających i przywożących z zagranicy puste opakowania, wywożących za granicę puste opakowania lub produkty w opakowaniach.
2. Wprowadzających do obrotu lub sprowadzających z zagranicy produkty w opakowaniach.
3. Producentów i sprowadzających z zagranicy oleje, preparaty smarowe, opony, pojazdy, sprzęt elektryczny i elektroniczny, baterie i akumulatory.
4. Wytwórców odpadów innych niż komunalne.
5. Transportujących odpady.
6. Sprzedających i przetwarzających odpady.

Kto podlega a kto nie pod rejestr BDO - wyjaśnienie

31 grudnia 2019 r. – kogo dotyczy?

Przedsiębiorcy prowadzący jednostki handlu detalicznego lub hurtowego, w których są oferowane torby na zakupy z tworzywa sztucznego, objęte opłatą recyklingową, są obowiązani do złożenia wniosku o wpis do rejestru BDO w terminie do dnia 31 grudnia 2019 roku, jeżeli nie posiadają już numeru rejestrowego BDO.

Dodatkowo, bardzo dużą grupę przedsiębiorców objętych obowiązkiem uzyskania wpisu w rejestrze stanowią wytwórcy odpadów, którzy do tej pory ewidencjonowali ich obieg w formie papierowej (karty przekazania odpadów, karty ewidencji odpadów).

Jak się zarejestrować?

Aby uzyskać wpis do rejestru należy pobrać ze strony www.malopolska.pl/rejestr formularz rejestrowy oraz oświadczenie. Dokumenty należy przedłożyć do urzędu marszałkowskiego, przysyłając je pocztą, za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej lub złożyć osobiście na Dzienniku Podawczym.

Poczta:

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego

Departament Środowiska

30-017 Kraków, ul. Racławicka 56

Miejsce składania dokumentów:

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego

Racławicka 56, 30-017 Kraków

Dziennik Podawczy, budynek B, parter

Godziny otwarcia: poniedziałek - piątek 8:00 - 16:00

Opłaty

Nie każdy przedsiębiorca jest zobowiązany do ponoszenia opłaty rejestrowej i rocznej. Np. wytwórcy odpadów nie ponoszą opłat z tytułu rejestracji.

Opłata rejestrowa obowiązuje przedsiębiorców:

• wprowadzających produkty w opakowaniach
• wprowadzających sprzęt i autoryzowanych przedstawicieli
• wprowadzających baterie lub akumulatory
• wprowadzających pojazdy
• wprowadzających sprzęt elektryczny lub elektroniczny
• producentów, importerów i wewnątrzwspólnotowych nabywców opakowań
• wprowadzających na terytorium kraju produkty w opakowaniach
• wprowadzających na terytorium kraju opony
• wprowadzających na terytorium kraju oleje smarowe

Jeżeli prowadzona działalność podlega wpisowi do Rejestru BDO w więcej niż jednym zakresie – należy wpłacić  jedną, najwyższą opłatę rejestrową.

Opłatę należy przelać na  rachunek bankowy właściwego urzędu marszałkowskiego, w kwocie:

100 zł – jeśli jesteś mikroprzedsiębiorcą

300 zł – jeśli nie jesteś mikroprzedsiębiorcą

Potwierdzenie opłaty rejestrowej, w przypadku podmiotów, dla których jest to wymagane, należy dołączyć do dokumentów rejestrowych.

Informacje o BDO w Małopolsce?

www:

www.bdo.mos.gov.pl, www.malopolska.pl/rejestr i stronach szczegółowych www.malopolska.pl/produktowa, www.malopolska.pl/zbiorcze, www.malopolska.pl/baterie)

Informacje na temat wysyłania wniosków i dokumentów przez Internet

Elektroniczna skrzynka podawcza: /947ts6aydy/SkrytkaESP

infolinia BDO: 12 397-44-44

Na stronie urzędu znajduje się także numer rachunku bankowego, na który należy uiścić opłatę rejestrową lub roczną, dane kontaktowe do pracowników urzędu zajmujących się BDO oraz niezbędne informacje w ww. zakresie. Został przygotowany również wzór wniosku dla przedsiębiorców, którzy prowadzą jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego, w której są oferowane torby na zakupy z tworzywa sztucznego objęte opłatą recyklingową – obecnie formularz rejestrowy nie zawiera tabeli dla tej działalności.

Pracownicy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego udzielają porad telefonicznych, obsługują klientów, którzy osobiście odwiedzają Urząd. Wydzielono specjalne pomieszczenia do obsługi zainteresowanych klientów. W proces konsultacji i wyjaśniania klientom ich obowiązków zostali zaangażowani dodatkowi pracownicy Departamentu Środowiska.

Rola urzędu marszałkowskiego w związku z BDO

Pracownicy Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego zajmują się obsługą wniosków o wpis do Rejestru BDO oraz dokonują wpisu z urzędu w Rejestrze. Po rozpatrzeniu wniosku w systemie informatycznym nadawany jest indywidualny numer rejestrowy oraz hasło dostępu (do zmiany przy pierwszym logowaniu – ważne 30 dni) o czym marszałek województwa zawiadamia podmiot.

Wzmożone zainteresowanie BDO

Wzmożone zainteresowanie BDO związane jest z uruchomieniem od 1 stycznia 2020 r. nowych modułów systemu w zakresie ewidencji odpadów oraz sprawozdawczości (planowany termin uruchomienia modułu sprawozdawczego I kwartał 2020 r. – inf. z IOŚ)

Zwiększone zainteresowanie BDO pojawiło się około połowy listopada b. r.,  m.in. po tym jak Instytut Ochrony Środowiska zamieścił informacje o planowanych  bezpłatnych szkoleniach z BDO.

Takie warsztaty, przeprowadzone przez  Państwowy Instytut Badawczy we współpracy z  Departamentem Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa, odbyły się 18 i 19 listopada b.r. w Muzeum Lotnictwa w Krakowie. Wzięło w nich udział ponad 800 podmiotów.

Statystyki

Dziennie do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego wpływa ok. 400 wniosków o wpis do rejestru, a ich liczba codziennie wzrasta (od dnia 29 listopada do 12 grudnia 2019 roku do urzędu wpłynęło blisko 4 tysiące wniosków). Przewiduje się, że do końca roku ta liczba może wynieść nawet kilkadziesiąt tysięcy.

Brak rejestru w BDO - konsekwencje

Za brak wpisu do Rejestru BDO, podmiotów, dla których jest to wymagane, grozi od 5 tys. zł do miliona złotych (administracyjna kara pieniężna wymierzana przez właściwy Wojewódzki Inspektorat Ochrony środowiska).

Co nowego w BDO od nowego roku?

Od 1 stycznia 2020 wszystkie sprawozdania mają być składane przez system BDO wyłącznie w wersji elektronicznej.

Dodatkowo Ministerstwo Środowiska uruchomiło pomoc techniczną pod numerem telefonu 22 369 20 66, pomoc merytoryczną pod nr 22 369 20 65, bądź kontaktować można się drogą elektroniczną

Na 12 pełnych dni pomiaru w Tyńcu, podczas sześciu dni została przekroczona dopuszczalna dobowa norma stężenia pyłu PM10. W Michałowicach odnotowano cztery dni
z przekroczoną dopuszczalną normą stężenia. Natomiast w miejscowości Szyce (gmina Wielka Wieś) przekroczenie wystąpiło 2 razy. Dla porównania, W Krakowie, w tym samym okresie,  średnie stężenie (z 8 stacji WIOŚ) przekraczało normę przez 6 dni.
Przypomnijmy: według polskiego prawa normy zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10 mogą być przekroczone w ciągu całego roku przez 35 dni.

Niepokojące są bardzo wysokie odczyty średnich godzinowych stężeń w trzech badanych miejscowościach, szczególnie w godzinach wieczornych, kiedy w domach rozpalane są piece
i kotły. Często wartości te były dużo wyższe niż stężenia występujące na stacjach pomiarowych w Krakowie. I tak 12 grudnia pomiędzy godziną 23.00 a północą analizator pyłu ustawiony w Tyńcu wskazał aż 165 ug/m3 (w tym czasie średnia dla Krakowa wynosiła 113 ug/m3). Tego samego dnia w godzinach 19.00 – 20.00 dane przesłane przez pyłomierz zlokalizowany w Michałowicach wskazały 120 ug/m3 (średnia dla Krakowa to 104 ug/m3). Najwyższe stężenie w Szycach zostało odnotowane 4 grudnia pomiędzy godziną 20.00 a 21.00 - 112 ug/m3 (średnia dla Krakowa to 79 ug/m3).

Niskie temperatury powietrza połączone z obniżoną prędkością wiatru, wymuszają zwiększoną emisję zanieczyszczeń związaną ze spalaniem paliw stałych. Taka sytuacja miała miejsce w badanych gminach w pierwszych dwóch dniach pomiarów oraz 3-7 grudnia.

W dniach 7 do 11 grudnia, na skutek zmiany warunków meteorologicznych, nastąpiła poprawa jakości powietrza w całym regionie.

Sprawdź jakość powietrza w poszczególnych gminach na stronie Radia Kraków

Podsumowanie całej akcji „Małopolska bez smogu” odbędzie się w poniedziałek, 16 grudnia o godzinie 13.00. Debata z udziałem przedstawicieli władz Województwa Małopolskiego, władz Krakowa oraz gmin będzie transmitowana na antenie Radia Kraków oraz na stronie www.radiokrakow.pl (transmisja wideo).

Jak przedstawiał się w ciągu ostatnich tygodni stan powietrza w Liszkach, Świątnikach Górnych, Niepołomicach, Zielonkach, Wieliczce, Zabierzowie, Wielkiej Wsi i Michałowicach oraz Tyńcu? Jak rozwiązać problem smogu w naszym regionie? Jak żyć bardziej ekologicznie? Na te i inne pytania będzie można uzyskać odpowiedź podczas spotkań w Radiu Kraków, których partnerem jest ekoMałopolska. Szczegółowy plan eko-atrakcji w sobotę 14 grudnia można sprawdzić tutaj.

Natomiast w poniedziałek 16 grudnia godz. 13.00 zapraszamy do Studia im. Romany Bobrowskiej na otwartą debatę, podczas której zaprezentujemy wyniki i wnioski płynące z pomiarów jakości powietrza realizowanych w ramach akcji „Małopolska bez smogu”.

W debacie udział wezmą:
Tomasz Urynowicz - Wicemarszałek Małopolski,
Paweł Ścigalski - Pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Jakości Powietrza,
Ryszard Listwan - Zastępca Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska,
Andrzej Guła - Polski Alarm Smogowy,
Elżbieta Burtan - Wójt Gminy Zabierzów, Wiceprezes Zarządu Stowarzyszenia Metropolia Krakowska
oraz władze gmin, w których prowadzone były pomiary jakości powietrza.

Wstęp wolny, emisja na antenie Radia Kraków, transmisja wideo na stronie internetowej.

- Edukacja przyrodnicza, kształtowanie świadomej konsumpcji i ekologicznego stylu życia, to ważne aspekty dbania o nasze wspólne dobro jakim jest środowisko. I zawsze jest dobry moment na poszerzanie swojej wiedzy w tym zakresie, niezależnie od wieku - podsumował udział ekoMałopolski w festiwalu wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Partnerem głównym wydarzenia jest ekoMałopolska.

Zobacz relację z wydarzenia

– Edukacja przyrodnicza, kształtowanie świadomej konsumpcji i ekologicznego stylu życia, to ważne aspekty dbania o nasze wspólne dobro jakim jest środowisko. I zawsze jest dobry moment na poszerzanie swojej wiedzy w tym zakresie, niezależnie od wieku – mówi Tomasz Urynowicz wicemarszałek województwa małopolskiego.

10 grudnia w godzinach przedpołudniowych zapraszamy do kina szczególnie dzieci i młodzież.
Podczas EKOlekcji, które rozpoczną się o godz. 9.00, będzie można m. in. poznać fascynujący świat pszczół oraz wykonać samodzielnie świece i posmakować różnych rodzajów miodu. Odbędą się konkursy związane z segregacją odpadów i warsztaty plastyczne.
Młodzież zapraszamy od godz. 11.30 na minilekcje poświęcone przeciwdziałaniu marnowania żywności. Będzie można również spróbować swoich sił w grze planszowej SmartCity.
Podczas EKOlekcji dla dorosłych, które zostaną poprzedzone oficjalnym otwarciem wydarzenia o godz. 15.30, odbędzie się spotkanie autorskie z franciszkaninem o. dr. Stanisławem Jaromim, przewodniczącym Ruchu Ekologicznego Św. Franciszka z Asyżu, oraz promocja jego książki pt. „Boska Ziemia”.

Na kinomanów drugiego dnia wydarzenia - 11 grudnia - czeka na wszystkich prawdziwa uczta: całodniowy pokaz filmów o tematyce proekologicznej. Wśród nich znajdą się produkcje wyreżyserowane przez zdobywców prestiżowych nagród filmowych, w tym Oscarów, np. „Był sobie las” czy „Ginący Świat”.

Wstęp na wydarzenie jest otwarty!

Więcej informacji oraz program

- Wśród priorytetów Małopolski leżą zarówno walka z zanieczyszczeniem powietrza, jak wsparcie nowych technologii. Dlatego nie mogło nas zabraknąć podczas Smogathonu – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz, który jest jednym z jurorów w konkursie. 

Inicjatywa krakowskich aktywistów w ciągu pięciu lat przerodziła się w globalny konkurs, mający na celu poszukiwanie i wdrażanie wizjonerskich projektów na rzecz poprawy jakości powietrza.  Zrealizowane pomysły, to m.in. czujniki zanieczyszczenia powietrza Airly oraz ściany z mchu pochłaniającego smog. W roku bieżącym projekty powalczą o nagrody w następujących kategoriach: Nadzór nad zanieczyszczeniami przemysłowymi, Zdrowotne skutki zanieczyszczenia powietrza, Identyfikacja źródeł zanieczyszczenia powietrza, Monitorowanie i Prognozowanie zanieczyszczenia oraz Zarządzanie emisją w transporcie.

Wciąż można zostać widzem Smogathonu. Darmowe bilety dla publiczności dostępne są na stronie organizatora.

- Środowisko jest kluczowym elementem zapewniającym bezpieczne funkcjonowanie człowieka. Jakość środowiska, a więc jego stan, zasobność i różnorodność ma bezpośredni wpływ na zdrowie ludzi i komfort życia. W związku z powyższym Rada będzie stanowiła gremium doradcze Zarządu Województwa Małopolskiego w celu zwiększenia aktywności w zakresie ochrony i kształtowania środowiska – mówi Tomasz Urynowicz, wicemarszałek Województwa Małopolskiego.

Do zadań Rady należy m.in. konsultacja planu działań samorządu w zakresie ochrony środowiska oraz konsultacja projektów dokumentów strategicznych w tym zakresie, m.in. Programu Strategicznego Ochrona Środowiska, Programu ochrony powietrza, Planu gospodarki odpadami, Programu ochrony przed hałasem, Planu Działań dla Klimatu i Energii. Rada będzie także opiniowała EkoInicjatywy – pomysły działań i rozwiązań ekologicznych zgłoszone przez mieszkańców regionu oraz pełniła rolę doradcy programowego projektu zintegrowanego LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze”.

Pełny skład Rady ds. ekoMałopolski

W trakcie 12 dni pomiarów w Brzeziu odnotowano trzy dni, a w Zielonkach dwa dni, kiedy zostały przekroczone dopuszczalne dobowe normy stężenia pyłu PM10 (dopuszczalna norma dzienna dla stężenia pyłu PM 10 wynosi 50 µg/³)^. Dla porównania w tym samym czasie w Krakowie średnie stężenie (z 8 stacji pomiarowych WIOŚ) przekraczało normę również przez trzy dni.
Dla przypomnienia według polskiego prawa normy zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10 mogą być przekroczone w ciągu całego roku przez 35 dni.

Pomimo utrzymującej się podczas pomiarów dość dobrej, „niesmogowej” pogody, odnotowano wysokie odczyty średnich godzinnych stężeń w trzech badanych gminach, szczególnie w godzinach wieczornych, kiedy w domach rozpalane są piece i kotły.
Najwyższe średnie godzinowe stężenie pyłu PM10 wynoszące aż 225 µg/m³ odnotowano w Brzeziu 19 listopada pomiędzy godziną 20.00 a 21.00 (w tym czasie średnia dla Krakowa wynosiła 80 µg/m³). Tego samego dnia w godzinach 19.00 – 20.00 dane przesłane przez pyłomierz zlokalizowany w Wieliczce wskazał 122 µg/m³ (średnia dla Krakowa to 84 µg/m³). Najwyższe stężenie w Zielonkach zostało odnotowane 27 listopada pomiędzy godziną 23.00 a 0.00 - 167 µg/m³ (średnia dla Krakowa to 75 µg/m³).

Bardzo ważne przy analizowaniu wyników jest odniesienie do pomiarów z Krakowa, aby pokazać, że problem zanieczyszczenia powietrza nie dotyczy tylko dużych miast, ale także mniejszych miejscowości.

Sprawdź jakość powietrza w poszczególnych gminach na stronie Radia Kraków

Od 30 listopada do 13 grudnia, w ramach trzeciego etapu pomiarów przenośne pyłomierze monitorują jakość powietrza w kolejnych gminach sąsiadujących z Krakowem - Wielkiej Wsi i Michałowicach oraz na obrzeżach Krakowa, w Tyńcu.

– W aplikacji Airly widać, że po wprowadzeniu zakazu używania paliw stałych Kraków jest często zielonym punktem na tle dręczonej smogiem reszty województwa. Mam nadzieję, że Kraków stanie się inspiracją dla kolejnych samorządów lokalnych, które podejmą działania na rzecz poprawy jakości powietrza wcześniej, niż mówi uchwała. To ważne, bo żadna miejscowość nie jest samotną wyspą, a ruchy powietrza przenoszą dym i zawieszone w nim pyły z miejsca na miejsce. Dlatego przykładam ogromną wagę do spotkań takich jak dzisiejsze – podkreśla wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Tym razem miejscem spotkania był Stary Młyn w Zabierzowie. W debacie wzięli udział: zastępca burmistrza Skawiny Tomasz Ożóg, Zastępca Dyrektora Departamentu Środowiska ds. Programów Ekologicznych Urzędu Marszałkowskiego Piotr Łyczko, Pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Jakości Powietrza Paweł Ścigalski, pełnomocnik Wójta Gminy Zabierzów ds. Jakości Powietrza Anetta Kucharska oraz aktywistka z Zabierzowskiego Alarmu Smogowego Monika Wojtaszek-Dziadusz.

Dyskusja koncentrowała wokół działań, jakie gminy mogą podjąć, by rozwiązać problem zanieczyszczenia powietrza. Podkreślano konieczność kampanii informacyjnej wśród mieszkańców, którzy nie mają pełnej wiedzy na temat tego, czym można palić w domowych kotłowniach. Trudności sprawia też niechęć do korzystania z dotacji na wymianę pieców.

Kolejne spotkanie odbędzie się 5 grudnia w Krakowie. Organizatorem jest MedoArt, a partnerami: Województwo Małopolskie oraz Gmina Miejska Kraków.

Czytaj także o podsumowaniu działań antysmogowych w Małopolsce.

– Spotykam się czasem z opinią, że  ekologia to wymysł naszych czasów, jakaś nowa moda. Postać św. Franciszka z Asyżu pokazuje, jak błędne jest to przekonanie. Kochający przyrodę zakonnik już dziewięć wieków temu nawoływał do troski o nią. Także Święty Jan Paweł II wielokrotnie wypowiadał się na tematy związane z koniecznością ochrony środowiska, a przed 40 laty ustanowił patrona ekologów. Wierzę, że Obaj wspierają dziś z góry wysiłki wszystkich, którym leży na sercu najbliższe otoczenie człowieka – mówi wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Uroczystości w Bazylice oo. Franciszkanów w Krakowie rozpoczną się w czwartek 28 listopada o godz. 16.30 Mszą św. dziękczynną za Patrona Ekologów z modlitwą za wszystkich zaangażowanych w ochronę stworzenia oraz za zmarłych przyrodników. Na godz. 17.15 zaplanowano przeniesienie się do Auli bł. Jakuba (ul. Franciszkańska 4) i początek debaty na temat aktualności przesłania patrona ekologów wobec współczesnych wyzwań ekologicznych i klimatycznych, prowadzonej przez prezesaRuchu Ekologicznego św. Franciszka z Asyżu (REFA) o. dr. Stanisława Jaromiego. Wezmą w niej udział m.in. wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz, dziennikarz akredytowany przy Biurze Prasowym Stolicy Apostolskiej i korespondent z synodu amazońskiego Edward Augustyn oraz dyrektor wydawnictwa WAM i redaktor naczelny kwartalnika „Życie Duchowe” o. Jacek Siepsiak SJ. Sympozjum zakończy koncert smyczkowy, eko-agapa  i dyskusje w kuluarach.

Szczegółowy program na stronie internetowej REFA:

– W aplikacji Airly widać, że po wprowadzeniu zakazu używania paliw stałych Kraków jest często zieloną wyspą na tle dręczonej smogiem reszty województwa. Mam nadzieję, że Kraków stanie się to inspiracją dla kolejnych samorządów lokalnych, które podejmą działania na rzecz poprawy jakości powietrza wcześniej, niż mówi uchwała. To ważne, bo żadna miejscowość nie jest samotną wyspą, a ruchy powietrza przenoszą dym i zawieszone w nim pyły z miejsca na miejsce. Dlatego przykładam ogromną wagę do spotkań takich jak dzisiejsze – podkreśla wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Kolejne debata z cyklu odbędzie się 27 listopada o godz. 17.00 w Młynie Zabierzów.

Uczestnicy kongresu mieli możliwość obejrzenia filmów-laureatów Kraków International Green Film Festival, którego partnerem głównym jest ekoMałopolska. Odbyła się także debata o skutkach wprowadzenia uchwały antysmogowej w Krakowie z udziałem Filipa Szatanika, Zastępcy Dyrektora Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego.

Fot. UMWMDebata podczas Open Eyes Economy

NOWE EKO TRENDY odbyły się 18 listopada 2019 r. w Małopolskim Ogrodzie Sztuki. Ich celem było zwrócenie uwagi na ekologiczne myślenia o modzie, zarówno przez jej projektantów, jak użytkowników. Wykorzystywanie naturalnych tkanin i surowców, kupowanie dobrych jakościowo ubrań, które będą służyć przez lata, przerabianie zawartości własnej szafy zamiast kolejnych zakupów, wymiana koleżeńska i buszowanie w second-handach zamiast w sieciówkach to nurty, które chce promować także ekoMałopolska.

Relacja z wydarzenia oraz galeria zdjęć na stronie malopolska.pl

Na 14 pełnych dni prowadzonych pomiarów (w Liszkach przez 9 dni, w Świątnikach Górnych i Niepołomicach przez 13 dni) jakość powietrza spełniała normy.  Niepokojące są jednak wysokie odczyty średnich godzinowych stężeń w godzinach wieczornych, kiedy w domach rozpalane są piece. I tak 7 listopada pomiędzy godziną 18.00 a 19.00 pyłomierz ustawiony w Liszkach wskazał aż 164 ug/m3. 31 października w godzinach 20.00 – 21.00 dane przesłane przez pyłomierz zlokalizowany w Świątnikach Górnych wskazały 87 ug/m3. Najwyższe stężenie w Niepołomicach zostało odnotowane 31 października pomiędzy godziną 19.00 a 20.00 - 103 ug/m3.

Sprawdź jakość powietrza w poszczególnych gminach na stronie Radia Kraków

Patrząc na wyniki przeprowadzonych pomiarów można stwierdzić, że nie tylko Kraków, ale też miejscowości krakowskiego obwarzanka mają problem z jakością powietrza – w tym kontekście bardzo interesujące jest porównanie wyników monitoringu prowadzonego przez Radio Kraków i PAS z pomiarami oficjalnych stacji monitoringu Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie (wartości uśrednione dla siedmiu stacji WIOŚ - al. Krasińskiego, ul. Dietla, ul. Bujaka, ul. Bulwarowa, os. Piastów, os. Wadów, ul. Złoty Róg). W tym samym czasie, od 1 do 14 listopada w Krakowie, obserwowaliśmy 13 dni z powietrzem w normie. Wynika z tego, że w czasie prowadzonych pomiarów, powietrze w Liszkach było gorsze niż średnia wartość stężenia w obrębie Krakowa.

Przypomnijmy: według polskiego prawa normy zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10 mogą być przekroczone w ciągu całego roku przez 35 dni a dopuszczalna norma dzienna dla stężenia pyłu PM 10 wynosi 50 ug/m3.

Pokazy mody, panel dyskusyjny na temat ekologii z udziałem Mai Sablewskiej, mini-targ produktów lokalnych, warsztaty dla dzieci i dorosłych – to zaledwie część atrakcji, jakie czekają na uczestników wydarzenia. - Poprzez Nowe Eko Trendy chcemy promować modę społecznie odpowiedzialną, tradycyjne rzemiosło oraz innowacyjne technologie. Serdecznie zachęcam wszystkich do udziału w tym wyjątkowym wydarzeniu - mówi wicemarszałek Województwa Małopolskiego Tomasz Urynowicz.

W programie od godz. 18.30 zaplanowano wspólną dyskusję na temat ekologii. Wezmą w niej udział m.in. gwiazda mody Maja Sablewska, wicemarszałek Tomasz Urynowicz, dyrektor SAPU Jerzy Gaweł, oraz reprezentująca Fundację Kupuj Odpowiedzialnie Maria Huma. Dyskusję poprowadzi Rafał Stanowski.

Później zapraszamy na pokaz kolekcji Sandry Stachury, pokaz kolekcji Marty Pilas, pokaz ekologicznych projektów Szkoły Artystycznego Projektowania Ubioru SAPU i pokaz mody dziecięcej rever Kids.

Dyskusji i pokazom towarzyszyć będzie wystawa fotografii mody oraz mini targi lokalnych produktów.

Na tym jednak nie koniec atrakcji! Przed rozpoczęciem pokazu odbędą się bezpłatne warsztaty: dla dzieci – z tworzenia ozdób choinkowych, oraz dla dorosłych – dotyczące personalizacji ubrań. Początek warsztatów o godz. 16.30.

Liczne obszary cenne przyrodniczo, piękne krajobrazy, zdrowa regionalna kuchnia i unikatowe lokalne zwyczaje – ekoturystyka ma w Małopolsce ogromny potencjał i szansę, aby stać się marką naszego regionu w Polsce i Europie. Warto podjąć tę szansę, bo branża turystyczna przyczynia się mocno do pobudzania przedsiębiorczości społeczności lokalnych i rozwijania nowych rynków pracy. Wyzwanie polega na wykorzystaniu potencjału dziedzictwa regionalnego, w taki sposób, aby budować konkurencyjną ofertę turystyczną regionu, zachowując jego tożsamość i walory przyrodnicze, które decydują o unikalności i sile Małopolski.

Zapraszamy na szkolenia w następujących terminach:

• 12 listopada 2019 r., Subregion Podhalański, miejsce: Stryszawa – Beskidzkie Centrum Zabawki Drewnianej
• 15 listopada 2019 r., Krakowski Obszar Metropolitarny (KOM), miejsce: Kraków – Dom Kultury Zakole

Aby zarejestrować się na wybrane szkolenie, należy wejść na Program szkolenia i kliknąć w link do rejestracji.

Subregion podhalański

Subregion krakowski

Organizatorem wydarzenia jest Fundacja Fundusz Partnerstwa w Krakowie. Szczegółowe informacje można uzyskać pod adresem e-mail: 

Projekt pt. „Małopolska Ekoturystyka – zrównoważony rozwój turystyczny regionu” jest sfinansowany ze środków Województwa Małopolskiego.

W ciągu 6 tygodni przenośne pyłomierze Polskiego Alarmu Smogowego sprawdzą jakość powietrza w 8 gminach podkrakowskiego obwarzanka oraz w Tyńcu. Aktualizowane na bieżąco wyniki pomiarów będą dostępne dla wszystkich on-line na stronie Radia Kraków.

- Mam nadzieję, że Kraków stanie się inspiracją dla kolejnych samorządów lokalnych, które podejmą działania na rzecz poprawy jakości powietrza – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz. - To ważne, bo żadna miejscowość nie jest samotną wyspą, a ruchy powietrza przenoszą dym i zawieszone w nim pyły z miejsca na miejsce.

Są już widoczne efekty zaangażowania samorządu Małopolski w poprawę jakości powietrza w gminach wokół objętego zakazem spalania paliw stałych Krakowa. Podjęte wczoraj decyzje o zwiększeniu poziomu finansowania dla gmin tzw. „obwarzanka” to efekt m. in. spotkań wicemarszałka Tomasza Urynowicza z lokalnymi samorządami. Dodatkowe fundusze pochodzą z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020.

- Na aplikacjach pokazujących stan powierza widzimy, że Kraków coraz częściej jest zielonym punktem wśród ościennych gmin. Wiemy jednak, że faktyczna poprawa jakości powietrza w metropolii zależy od działań sąsiadów: żadna miejscowość nie jest samotną wyspą, a ruchy powietrza przenoszą dym i zawieszone w nim pyły z miejsca na miejsce. Chcemy zmotywować gospodarzy i mieszkańców „obwarzanka” do działania, dlatego rozpocząłem właśnie rozmowy w poszczególnych gmin: najpierw wokół Krakowa, a potem kolejnych. Rozpoznajemy najważniejsze problemy, aby udzielić samorządom, jako Małopolska, wszelkiej pomocy jaka jest możliwa w poprawieniu jakości powietrza.

Kwoty dofinansowań na malopolska.pl

Celem spotkań w podkrakowskich, a potem kolejnych gminach jest rozpoznanie i przedyskutowanie problemów, przed jakimi stają samorządy i mieszkańcy w kontekście działań zmierzających do poprawy jakości powietrza. To m.in. wymiana kotłów grzewczych na niskoemisyjne, ale także możliwość przyłączenia się do sieci ciepłowniczych, skorzystania z dofinansowań i ulg na inwestycje przyjazne środowisku, ale także system zgłoszeń, kontroli i kar wobec osób i instytucji nieprzestrzegających uchwały antysmogowej.

– Chcemy rozpoznać najważniejsze problemy i udzielić samorządom, jako Małopolska, wszelkiej pomocy jaka jest możliwa, aby walka z zanieczyszczeniem postępowała szybciej – mówi wicemarszałek województwa Tomasz Urynowicz. – Obwarzanek to tylko początek: choć istnieje powszechne przekonanie, że po wprowadzeniu w Krakowie zaostrzonych norm uchwały antysmogowej największy problem stanowi wysoka emisja sąsiednich gmin, nasze dane pokazują, że problem jest bardziej złożony i znacznie szerszy. W ostatnich latach na terenie tzw. „obwarzanka krakowskiego” systematycznie wzrasta skala likwidacji „kopciuchów”. W 2018 roku zlikwidowano ich dwukrotnie więcej niż w roku 2017 (1883 szt. w 2018 r. i 917 szt. w 2017 r.) oraz sześciokrotnie więcej w stosunku do roku 2016 (297 szt.).

Gmina Świątniki Górne należy do „obwarzankowych” liderów – od roku 2013 zlikwidowano tu blisko 200 wysokoemisyjnych pieców. Spotkanie z burmistrz Małgorzatą Duży i ekodoradczynią Aleksandrą Piegzą było poświęcone m.in. problemom wymiany pozostałych urządzeń, w tym u osób dotkniętych tzw. ubóstwem energetycznym oraz systemowi kontroli.

W powyborczy poniedziałek Wicemarszałek Województwa Małopolskiego Tomasz Urynowicz zaapelował do komitetów wyborczych wszystkich partii, aby zatroszczyć się o banery z tworzyw sztucznych, które zwykle długo po głosowaniu psują krajobraz Małopolski i przyczyniają się do degradacji środowiska.

– Spodziewałem się sporego odzewu, bo wiem, że na podany w komunikacie numer telefonu dzwonili nawet przedstawiciele sztabów wyborczych z województwa pomorskiego, ale setki banerowych płacht w jednym miejscu zrobiły na mnie ogromne wrażenie. Nie będą zaśmiecać Małopolski, nie zanieczyszczą środowiska, a warto pamiętać, że taki przedmiot rozkłada się ok. 400 lat – mówi wicemarszałek.

Banery zostaną posegregowane i przetworzone na torby i plecaki w duchu up-cyclingu. Część z nich trafi także do instytucji, które mogą je potem wykorzystać.

Sztaby wyborcze, które jeszcze nie zrobiły porządku z banerami swoich kandydatów, mogą je przekazać do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, uzgadniając to wcześniej pod nr telefonu  12 29 90 908. 

Już 24 i 25 października br. w Centrum Kongresowym Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, po raz piąty, odbędzie się spotkanie, którego celem jest wymiana informacji i doświadczeń pomiędzy władzami samorządowymi, uczelniami, funduszami ochrony środowiska, przedsiębiorcami oraz mieszkańcami Małopolski i wszystkimi zainteresowanymi tematem wpływu rozwoju gospodarczego na środowisko. Województwo Małopolskie reprezentował będzie wicemarszałek Tomasz Urynowicz, który w pierwszym dniu wydarzenia opowie m.in. o projekcie ekoMałopolska.

Środowisko jest kluczowym elementem zapewniającym bezpieczne funkcjonowanie człowieka zarówno na obszarach miejskich jak i wiejskich. Rozwój gospodarczy, zmniejszająca się ilość zasobów naturalnych, zanieczyszczenie środowiska, powodują, że konieczne jest wzmocnienia działań, które powstrzymają negatywne skutki rozwoju cywilizacji. Jakość środowiska, jego stan, zasobność i różnorodność ma bowiem bezpośredni wpływ na zdrowie ludzi i komfort życia.

Misją V Forum Green Smart City jest m.in. dokonanie pozytywnych zmian w myśleniu o środowisku oraz przekazanie praktycznych rozwiązań „smart city” i „smart villages” w oparciu o najnowsze technologie.

Więcej o spotkaniu

Krakowski Międzynarodowy Festiwal Filmów Ekologicznych to święto kina i ludzi, którym nie są obojętne losy naszej planety. Filmowcy z całego świata zgłaszają do festiwalu swoje prace o tematyce związanej z zagrożeniami i ochroną środowiska w czterech kategoriach: animacja, długi i krótki dokument oraz film fabularny. Po wstępnej selekcji jury i publiczność wybierają zwycięzców.

Podczas tegorocznej edycji, której partnerem głównym była ekoMałopolska, do przeglądu zgłoszono blisko 700 filmów ze wszystkich kontynentów. Do głównego konkursu zakwalifikowano 75 obrazów filmowych, z którymi publiczność mogła się zapoznać podczas sierpniowych otwartych pokazów na plenerowych ekranach pod Wawelem. Grand Prix zdobył film „Welcome to Sodome” Floriana Weigensamera i Christiana Kronesa o wysypisku śmieci w Ghanie.

– Ochrona środowiska jest szczególnym obszarem, w którym bardzo dużo zależy od świadomości i osobistego przekonania każdego z nas. Czasem chcemy jednak spojrzeć dalej i z bardziej zaskakującego punktu. Jaka sztuka opowie o tym bardziej sugestywnie niż dobry film? – mówi Wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Od kilku tygodni trwa Greem Festival Tour ekoMałopolska. To cykl darmowych pokazów filmów o tematyce ekologicznej, skierowanych do młodzieży licealnej w miastach Małopolski, połączone z rozmowami i konkursami o tematyce dotyczącej ochrony środowiska. Festiwal gościł już m.in. w Bochni, Brzesku i Myślenicach, kolejne pokazy odbędą się m.in. w Olkuszu, Nowym Sączu i Wadowicach.

W ramach nowej ulgi podatkowej, która zaczęła obowiązywać od 2019 roku, płatnicy podatku PIT mogą odliczyć od dochodu w ciągu trzech lat nawet 53 tys. zł. Z ulgi mogą skorzystać właściciele lub współwłaściciele budynku jednorodzinnego, nie przysługuje ona natomiast posiadaczom budynku bez prawa własności. Przepis dotyczy istniejącego (nie nowo budowanego) budynku mieszkalnego jednorodzinnego, czyli wolno stojącego lub w zabudowie bliźniaczej, szeregowej albo grupowej. W budynku mogą być wydzielone maksymalnie dwa lokale mieszkalne lub jeden mieszkalny i jeden użytkowy, którego powierzchnia nie stanowi więcej niż 30% całości.

Co można odliczyć?

Katalog wydatków uprawniających do ulgi termomodernizacyjnej został określony w rozporządzeniu Ministra Inwestycji i Rozwoju. Odliczeniu podlegają wydatki na materiały budowlane, urządzenia oraz usługi, m.in:

• materiały budowlane wykorzystywane do docieplenia przegród budowlanych, płyt balkonowych oraz fundamentów lub wykorzystywane do zabezpieczenia przed zawilgoceniem
• węzeł cieplny wraz z programatorem temperatury

 kocioł gazowy kondensacyjny ze sterowaniem, armaturą zabezpieczającą i regulującą oraz układem doprowadzenia powietrza i odprowadzenia spalin

• materiały budowlane wchodzące w skład instalacji ogrzewczej
• materiały budowlane wchodzące w skład instalacji przygotowania ciepłej wody użytkowej
• materiały budowlane wchodzące w skład systemu ogrzewania elektrycznego
• wykonanie audytu energetycznego budynku przed realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego
• wykonanie analizy termograficznej budynku
• wykonanie dokumentacji projektowej związanej z pracami termomodernizacyjnymi
• montaż pompy ciepła
• montaż kolektora słonecznego
• montaż instalacji fotowoltaicznej
• montaż systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła z powietrza wywiewanego

Poniesione wydatki muszą być udokumentowane fakturami VAT, wystawionymi na nazwisko właściciela lub współwłaściciela budynku, który zamierza starać się o zwrot podatku. Za datę poniesienia wydatku uważa się dzień sprzedaży, który został określony na fakturze VAT lub, jeśli nie ma daty sprzedaży, datę wystawienia faktury.

Więcej informacji

Więcej o dotacjach na inwestycje przyjazne środowisku:

W Polsce istnieją cztery duże programy pozwalające uzyskać dopłaty nie tylko do wymiany pieców. To „Czyste powietrze”, „Mój prąd”, „Agroenergia” i „Stop Smog”. Ich zasady przybliża cykl tekstów na stronie internetowej malopolska.pl informujących w przystępny sposób kto może skorzystać z poszczególnych programów:

Mój prąd

Agroenergia

Czyste powietrze

- Sprawdziłem, jak długo taki przedmiot może się rozkładać. Okazuje się że ok. 400 lat. – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz, odpowiedzialny m.in. za projekt ekoMałopolska. - Dlatego apeluję do komitetów wyborczych wszystkich partii: nie pozwólmy, aby bannery wyborcze psuły krajobraz Małopolski i przyczyniały się do degradacji środowiska. Przynieście je do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, a my je posegregujemy i przetworzymy np. na torby i plecaki w duchu up-cyclingu.

Więcej na stronie malopolska.pl

Liczne obszary cenne przyrodniczo, piękne krajobrazy, zdrowa regionalna kuchnia i unikatowe lokalne zwyczaje – ekoturystyka ma w Małopolsce ogromny potencjał i szansę, aby stać się marką naszego regionu w Polsce i Europie. Warto podjąć tę szansę, bo branża turystyczna przyczynia się mocno do pobudzania przedsiębiorczości społeczności lokalnych i rozwijania nowych rynków pracy. Wyzwanie polega na wykorzystaniu potencjału dziedzictwa regionalnego, w taki sposób, aby budować konkurencyjną ofertę turystyczną regionu, zachowując jego tożsamość i walory przyrodnicze, które decydują o unikalności i sile Małopolski.

Zapraszamy przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, instytucji, organizacji turystycznych i wszystkich zainteresowanych z Małopolski do udziału w szkoleniu pn. „Ekoturystyka – marką Małopolski”, realizowanym w ramach Programu EkoMałopolska. Szkolenia są nieodpłatne i odbywją się w każdym z pięciu subregionów naszego województwa:

• Subregion sądecki: 18 października 2019 r., miejsce: Stary Sącz - Biblioteka Miejska
• Małopolska Zachodnia: 25 października 2019 r., miejsce: Lanckorona - Gminny Ośrodek Kultury w Lanckoronie
• Subregion Tarnowski: 8 listopada 2019 r., miejsce: Tarnów - Tarnowskie Centrum Informacji
• Subregion Podhalański: 12 listopada 2019 r., miejsce: Stryszawa – Beskidzkie Centrum Zabawki Drewnianej
• Krakowski Obszar Metropolitarny (KOM): 15 listopada 2019 r., miejsce: Kraków – Dom Kultury Zakole

Organizatorem wydarzenia jest Fundacja Fundusz Partnerstwa w Krakowie. Szczegółowe informacje można uzyskać pod adresem e-mail: 

Projekt pt. „Małopolska Ekoturystyka – zrównoważony rozwój turystyczny regionu” jest sfinansowany ze środków Województwa Małopolskiego.

Platforma Regionów Górniczych w Transformacji (Coal Regions in Transition) pomaga krajom i regionom UE sprostać wyzwaniom związanym z przejściem na gospodarkę niskoemisyjną. Przygotowanie Regionalnego Planu działań dla Klimatu i Energii  zostało ujęte  w przyjętym przez Zarząd Województwa Małopolskiego planie ekoMałopolska.

W ramach przygotowania Planu Działań dla Klimatu i Energii Małopolski przewidziano m.in. ocenę aktualnego stanu zużycia paliw i odnawialnych źródeł energii w województwie, przygotowanie wytycznych transformacji niskoemisyjnej oraz zaangażowanie zainteresowanych stron, takich jak: organizacje pozarządowe, ośrodki naukowe, a także powiaty i gminy. W ramach wsparcia w projekcie START przygotowane zostaną również co najmniej trzy projekty pilotażowe w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii.

– To wspaniała wiadomość, zwłaszcza, że redukcja emisji i źródła czystej energii będą jednym z najważniejszych tematów nowej perspektywy budżetowej UE – komentuje informację z Brukseli Wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Program “Mój prąd” skierowany jest do gospodarstw domowych, mogą z niego skorzystać wyłącznie osoby fizyczne, wytwarzające energię elektryczną na własne potrzeby. Wymaganiem jest zawarcie umowy regulującej wprowadzanie do sieci energii elektrycznej wytworzonej w mikro instalacji. W programie można zamontować instalacje o mocy od 2 do 10 kWp.

Dotacja ma formę bezzwrotnej pomocy finansowej. Może pokryć do 50% kosztów kwalifikowanych instalacji fotowoltaicznej, jednak nie więcej niż 5 tys. złotych. Ze względu na to, że koszt instalacji fotowoltaicznej zwykle przekracza 10 tys. zł w praktyce większość ubiegających się o dofinansowanie otrzyma maksymalną kwotę.

Do programu “Mój prąd” może zostać zgłoszona każda instalacja fotowoltaiczna, opłacona w całości lub części po 23 lipca 2019 roku. Istotny jest termin wymiany licznika przez operatora systemu dystrybucyjnego (zazwyczaj jest to zakład energetyczny) Pierwszy nabór wniosków potrwa do 20 grudnia 2019 r. lub do wyczerpania środków.

Więcej o programie

W Polsce istnieją cztery duże programy pozwalające uzyskać dopłaty nie tylko do wymiany pieców. To „Czyste powietrze”, „Mój prąd”, „Agroenergia” i „Stop Smog”. Do ekoinwestycji zachęca także ulga termomodernizacyjna. Ich zasady przybliża cykl tekstów na stronie internetowej malopolska.pl informujących w przystępny sposób kto może skorzystać z poszczególnych programów:

Agroenergia

Czyste powietrze

Festyn, który w dniu imienin swojego patrona organizują co roku krakowska prowincja franciszkanów i Fundacja Brat Słońce, przyciąga setki mieszkańców Krakowa i okolic. Jest okazją do spotkania z zakonnikami i misjonarzami poza klasztornymi murami, zwiedzenia miejsc na co dzień znajdujących się za klauzurą. Na stoiskach przed bazyliką prezentują się różne dzieła franciszkanów (np. Wydawnictwo Bratni Zew, Instytut Studiów Franciszkańskich, Centrum św. Maksymiliana z Harmęż) oraz zaprzyjaźnionych instytucji. Wśród nich znalazł się w tym roku ekologiczny namiot Małopolski.

- Święty Franciszek był przyjacielem wszelkiego stworzenia, a dziś patronuje działaniom ekologicznym i właśnie na tym polu współpracujemy z braćmi franciszkanami - powiedział Wicemarszałek Tomasz Urynowicz reporterowi  Gościa Niedzielnego.

Agroenergia to szansa dla rolnika, który jest właścicielem, użytkownikiem wieczystym lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, o łącznej powierzchni nie przekraczającej 300 ha. Osoba ta musi osobiście prowadzić gospodarstwo i być co najmniej od 5 lat mieszkańcem gminy, w której położona jest jedna z nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa. Celem programu jest wsparcie inwestycji m.in. w odnawialne źródła energii, które  pozwolą na ograniczenie negatywnego wpływu działalności rolniczej na środowisko.

Maksymalna wysokość dofinansowania w formie dotacji może pokryć do 40% kosztów kwalifikowanych, ale nie więcej niż 800 tys. zł. W przypadku pożyczki będzie to nawet do 100%. kosztów kwalifikowanych.

Więcej o programie

W Polsce istnieją cztery duże programy pozwalające uzyskać dopłaty nie tylko do wymiany pieców. To „Czyste powietrze”, „Mój prąd”, „Agroenergia” i „Stop Smog”. Do ekoinwestycji zachęca także ulga termomodernizacyjna. Rozpoczynamy cykl tekstów informujących w przystępny sposób kto i na jakich zasadach może skorzystać z poszczególnych programów dotacyjnych. Zapraszamy do czytania o nich w kolejnych odcinkach naszego poradnika.

Czyste powietrze

– Ochrona środowiska jest szczególnym obszarem, w którym bardzo dużo zależy od świadomości i osobistego przekonania każdego mieszkańca regionu, każdego z nas. Dlatego powstał projekt ekoMałopolska, w którym ogromny nacisk kładziemy na edukację, wymianę opinii, dzielenie się dobrymi praktykami. Na co dzień rozmawiamy najczęściej o palących problemach najbliższego otoczenia: smogu i próbach jego zwalczania, segregacji śmieci. Czasem chcemy jednak spojrzeć dalej i z bardziej zaskakującego punktu. Czy musimy poddawać się tak szalonej konsumpcji, kupować tak wiele jedzenia, ubrań, przedmiotów? Dlaczego plastik jest śmiertelnym wrogiem naszej planety? Jakie drobne przyzwyczajenia pomagają zmieniać świat na odrobinę lepszy? I jaka sztuka opowie o tym bardziej sugestywnie niż dobry film? – mówi Wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Green Festival Tour ekoMałopolska zawita do kin i ośrodków kultury m.in. w Myślenicach, Miechowie, Tuchowie, Brzesku, Olkuszu, Nowym Sączu i wspomnianym Zakopanem. Spotkania będą się zaczynać o godz. 10.00 i potrwają do godz. 14. Na początku zobaczymy kilka filmów krótkometrażowych, m.in.  „Piękną robotę” Piotra Biedronia, „Lets’ clean our country” Adama Grzanki i poruszający „Wonderwall” Aleksandra Denysenki. Potem będzie czas na dyskusje. Spotkanie zakończy pokaz filmu „UseLess”  w reżyserii Rakel Gardarsdottir i Ágústy M. Olafsdottir oraz warsztaty o tematyce ekologicznej.

Wstęp na pokazy jest darmowy, a szczegółowy program dla każdego miasta można sprawdzić tutaj

W Polsce istnieją cztery duże programy pozwalające uzyskać dopłaty nie tylko do wymiany pieców. To „Czyste powietrze”, „Mój prąd”, „Agroenergia” i „Stop Smog”. Do ekoinwestycji zachęca także ulga termomodernizacyjna. Rozpoczynamy cykl tekstów informujących w przystępny sposób kto i na jakich zasadach może skorzystać z poszczególnych programów dotacyjnych. Zapraszamy do czytania malopolska.pl/aktualnosci

Współorganizatorem spotkania z udziałem specjalistów w zakresie medycyny, fizyki, prawa oraz ekologów było Stowarzyszenie Płuca Kalwarii, a jednym występujących – Wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz. Za cel postawiono sobie zgłębienie tematyki jakości powietrza w regionie: poznanie źródeł zanieczyszczeń, ich wpływu na życie i zdrowie mieszkańców oraz sposobów na poprawę jakości powietrza. Sympozjum stworzyło przestrzeń do wymiany wiedzy i rozwiązań, jakie można wdrożyć w celu poprawy stanu środowiska oraz ograniczenia zagrożeń dla zdrowia mieszkańców.

Relację z sympozjum można zobaczyć na stronie internetowej ojców Bernardynów

W spotkaniu wzięli udział: Wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz; Andrzej Guła, inicjator krakowskiego Alarmu Smogowego; Wiesław Pióro, prezes Uzdrowiska Krynica Żegiestów; Sławomir Rusinek współwłaściciel i współzałożyciel Grupy Maspex Wadowice oraz Robert Bylica, radny województwa małopolskiego z Komisji Ochrony Środowiska. Dyskusję prowadził dziennikarz Radia Kraków Jacek Bańka.

Początek debaty zdominowała dyskusja na temat uchwały antysmogowej dla Krakowa wprowadzonej 1 września br. Podczas spotkania poruszono wiele problemów, dotyczących ochrony środowiska. Dyskutowano m.in. o tym, co zrobić, aby efekt krakowskiej uchwały nie został zniweczony przez brak podobnych przepisów w ościennych gminach, jak proekologiczna polityka dużych firm wpływa na środowisko w całym subregionie, zastanawiano się nawet, gdzie przebiega różnica między… ekologiem i ekoterrorystą.

Dużą popularnością wśród gości Forum cieszył się także sam namiot Województwa Małopolskiego, a zwłaszcza wykonana z mchu ścianka ekoMałopolski.

Więcej o debacie na stronie malopolska.pl

We wtorek 3 września o godz. 16.00, w pawilonie „Małopolska” zlokalizowanym na krynickim deptaku, samorządowcy i specjaliści będą wymieniać się doświadczeniami i pomysłami na to, jak wygrać wojnę o środowisko. Przedstawiony zostanie także nowy program Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego dotyczący ochrony środowiska, promocji zachowań proekologicznych i edukacji w tym zakresie.

W spotkaniu wezmą udział: wicemarszałek Tomasz Urynowicz w Zarządzie Województwa odpowiedzialny za środowisko, turystykę, sport i rynek pracy; Robert Bylica, radny województwa małopolskiego z Komisji Ochrony Środowiska; Andrzej Guła, Inicjator Krakowskiego Alarmu Smogowego, ekonomista, specjalista ds. badania rynku;  Wiesław Pióro, prezes Uzdrowiska Krynica Żegiestów S.A. oraz Sławomir Rusinek współwłaściciel i współzałożyciel Grupy Maspex Wadowice, jednej z największych firm w branży spożywczej w Europie Środkowo-Wschodniej.

Spotkanie poprowadzi red. Jacek Bańka z Radia Kraków. Na zakończenie panelu jest przewidziany czas na pytania od publiczności i dziennikarzy.

Więcej o Forum przeczytasz tutaj

Uchwała antysmogowa w Krakowie – najczęściej zadawane pytania

Dlaczego Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego wprowadził uchwałę antysmogową?

Polska należy do niechlubnej czołówki krajów Unii Europejskiej, jeśli chodzi o zanieczyszczenie powietrza. Zgodnie z roczną oceną jakości powietrza, dokonywaną przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, od roku 2009 we wszystkich strefach ochrony powietrza w naszym regionie przekraczane są bezpieczne normy, a ponad 98 % mieszkańców Małopolski oddycha powietrzem, w którym zawartość pyłu PM2.5 przekracza zalecenia światowej organizacji zdrowia! Ten stan rzeczy zachęcił władze województwa do podjęcia zdecydowanych działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Sejmik województwa podjął zatem uchwały, dzięki którym możliwe jest znaczące ograniczenie emisji pyłów zawieszonych do atmosfery.

Od kiedy zacznie obowiązywać uchwała antysmogowa dla Krakowa?

Uchwała antysmogowa zakazująca używania paliw stałych wchodzi w życie z dniem 1 września 2019 roku. W okresie od 1 lipca 2017 roku do dnia 31 sierpnia 2019 roku, obowiązywała tzw. uchwała przejściowa zakazująca stosowania do ogrzewania paliw niskiej jakości (miałów, mułów i flotów, węgla o niskiej kaloryczności, wysokiej zawartości popiołu i siarki oraz wilgotnej biomasy).

Jakie są przepisy antysmogowe w Małopolsce poza Krakowem?

Uchwała antysmogowa dla Małopolski obowiązuje od 1 lipca 2017 roku. Wprowadzony został wtedy zakaz spalania w kotłach, piecach i kominkach miałów, mułów i flotów węglowych, węgla złej jakości (o zawartości popiołu nie większej niż 10 proc. i siarki nie większej niż 0,8 %) oraz drewna i biomasy o wilgotności powyżej 20 %.  Na terenie Małopolski (poza Krakowem) do końca 2022 roku konieczna jest wymiana kotłów na węgiel lub drewno, które nie spełniają żadnych norm emisyjnych. Do końca 2026 roku trzeba wymienić kotły, które spełniają najniższe wymagania emisyjne, czyli posiadają klasę 3. lub klasę 4. według normy PN-EN 303-5:2012. Kotły spełniające wymagania klasy 5. według normy PN-EN 303-5:2012 mogą być używane do końca swojej żywotności.

Mieszkańcy Małopolski mają możliwość skorzystania z programów dotacyjnych. Więcej informacji:

www.powietrze.malopolska.pl/dofinansowanie/

Dlaczego w Krakowie maja obowiązywać ostrzejsze przepisy?

W Krakowie występują wysokie stężenia zanieczyszczeń powietrza. Wynika to m.in. ze szczególnych warunków meteorologicznych i topograficznych miasta (położenie w niecce, duża liczba dni z tzw. ciszami wiatrowymi) oraz wzmożonego transportu samochodowego. Znaczące ograniczenie zanieczyszczenia powietrza w Krakowie jest istotne ze względu na dużą koncentrację mieszkańców - na wysokie poziomy zanieczyszczeń narażonych jest prawie milion krakowian i turystów. Całkowitego zakazu spalania paliw stałych domagali się również sami mieszkańcy miasta, którzy podczas konsultacji projektu uchwały oczekiwali radykalnych i szybkich działań na rzecz poprawy jakości powietrza.

Dlaczego uchwała skupia się na piecach i kominkach?

Głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza w Małopolsce jest pół miliona pieców (fachowo nazywanych kotłami grzewczymi) na węgiel i drewno, które emitują ogromne ilości pyłów i rakotwórczego benzo[a]pirenu. Stanowią one  ponad połowę wszystkich zanieczyszczeń obok zanieczyszczeń z transportu i przemysłu.  Efekty spalania, które dostają się do powietrza, są przyczyną wielu chorób układu oddechowego, krążeniowego i nerwowego. Szacuje się, że każdego roku w wyniku tych chorób umiera około 45 000 Polaków.

Co się zmieniło w Krakowie 1 września 2019?

Uchwała antysmogowa wprowadza na terenie Krakowa całkowity zakaz stosowania węgla i drewna w instalacjach dostarczających ciepło do systemu centralnego ogrzewania (tzw. kotłach) oraz wydzielających ciepło (piece, kominki itp.). Przepisy nie ograniczają się wyłącznie do budynków prywatnych. Obejmują także ogrzewanie budynków gospodarczych, instytucji publicznych, szklarni i tuneli, suszarnie i obiekty gastronomiczne.

Podstawa prawna:

Uchwała Nr XVIII/243/16 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 15 stycznia 2016 r. w sprawie wprowadzenia na obszarze Gminy Miejskiej Kraków ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw.

Czym można ogrzewać domy w Krakowie po 1 września 2019 r.?

Paliwa dopuszczone do spalania to: lekki olej opałowy oraz paliwa gazowe tj. gaz ziemny wysokometanowy lub zaazotowany (w tym skroplony gaz ziemny), propan–butan, biogaz rolniczy lub inne rodzaje gazu palnego. Uchwała nie ogranicza także możliwości wykorzystania ciepła sieciowego (MPEC), energii elektrycznej, pomp ciepła, instalacji fotowoltaicznych i kolektorów słonecznych.

Czy w Krakowie można rozpalić grill?

Tak, jeśli jest on urządzeniem przenośnym. Stacjonarne grille ogrodowe traktowane są jako instalacje wydzielające ciepło i nie wolno w nich stosować paliw stałych (rozwiązaniem może być przerobienie instalacji na gazową). Trzeba także sprawdzić regulaminy lokalnych spółdzielni mieszkaniowych – wiele z nich wprowadza ograniczenia w tym zakresie w oparciu o wewnętrzne przepisy.

Kto może sprawdzić, czy nie palę węglem?

Uchwały antysmogowe są aktami prawa miejscowego, dlatego wg prawa w Krakowie uprawniony do kontroli  jest prezydent miasta, a w praktyce – wyznaczeni urzędnicy i podległe służby. Najbardziej prawdopodobna jest zatem kontrola straży miejskiej, często w towarzystwie urzędnika Wydziału ds. Jakości Powietrza Urzędu Miasta Krakowa. Uprawnienia do przeprowadzenia kontroli oraz nakładania mandatów ma również policja, a w przypadku podmiotów prowadzących działalność gospodarczą Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska lub straż miejska.

Użytkownik urządzenia grzewczego powinien okazać kontrolerom dokumenty potwierdzające, że piec, kocioł lub kominek, z którego korzysta, spełnia wymogi określone w uchwale antysmogowej. Takim dokumentem może być np. instrukcja użytkowania urządzenia.

Jak wysokie są kary?

Jeżeli użytkownik instalacji nie przestrzega uchwały antysmogowej, może dostać mandat do 500 zł. Karę można otrzymać wielokrotnie, przy każdym przypadku działania niezgodnie z uchwałą antysmogową. Kontrolujący może również skierować wniosek do sądu o ukaranie karą grzywny do 5 tys. zł.

Po co właściwie walczymy ze smogiem?

Zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym i benzo(a)pirenem ma ogromny wpływ na nasze zdrowie i może przyczynić się do:

• chorób układu oddechowego: astmy, raka płuc, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, częstych infekcji dróg oddechowych,
• poważnych chorób układu krwionośnego: zawału serca, nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca, zaburzeń rytmu serca, niewydolności serca,
• chorób układu nerwowego: problemów z pamięcią i koncentracją, wyższego poziomu niepokoju, stanów depresyjnych,
• zmian anatomicznych w mózgu, choroby Alzhaimera, przyspieszonego starzenia układu nerwowego, udaru mózgu,
• chorób układu rozrodczego: bezpłodności, przedwczesnego porodu, obumarcia płodu
• wg najnowszego (2018) raportu UNICEF, substancje zwarte w zanieczyszczonym powietrzu szkodzą tkance mózgowej i hamują rozwój niektórych funkcji mózgu, zwłaszcza u dzieci w pierwszym tysiącu dni po urodzeniu. Oznacza to, że dzieci urodzone i wychowane w zanieczyszczonym powietrzu są nie tylko narażone na choroby, ale mogą być także mniej inteligentne.

Oprócz skutków zdrowotnych, równie istotnym celem walki o poprawę jakości powietrza jest komfort życia mieszkańców Małopolski. Czyste powietrze stanowi w opinii mieszkańców Małopolski istotny element jakości życia. 

Jakie są normy jakości powietrza w Polsce?

Normy określone zostały w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu. Zgodnie z nimi:

• Stężenie PM10: dobowy poziom stężeń pyłu PM10 wynosi 50µg/m³ i nie może być przekroczony częściej niż 35 dni w roku. Średnia roczna nie może przekraczać 40 µg/m³.
• Stężenie PM2.5: dla pyłu PM2.5 rozporządzenie zawiera tylko normę roczną, która wynosi 25µg/m³. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) przyjęła normę dobową, która wynosi 25µg/m³. Należy pamiętać, że każdy poziom stężenia pyłu PM2.5 niekorzystnie wpływa na nasze zdrowie.

PM2.5 to pył, którego cząsteczki są nie większe od 2,5μm. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opisała go jako najbardziej szkodliwy dla zdrowia człowieka w grupie zanieczyszczeń atmosferycznych. Jego cząsteczki są na tyle małe, że mogą przenikać przez pęcherzyki płucne do krwiobiegu. Udowodniono, że ciągłe oddychanie zanieczyszczonym pyłem PM2.5 powietrzem skraca średnią długość życia. Krótkotrwała ekspozycja zwiększa ryzyko chorób układu oddechowego i krwionośnego. Dodatkowo znane są dokuczliwe objawy występujące bezpośrednio w wyniku kontaktu ze skażonym powietrzem, jak: kaszel, nasilenie astmy, uczucie duszności. Oddychanie powietrzem skażonym pyłem PM2.5 zwiększa też ryzyko zawału i arytmii.

PM10 to pył, złożony z cząstek o średnicy mniejszej lub równej 10μm. Jego występowanie jest związane przede wszystkim z procesem spalania paliw stałych. Zawiera substancje toksyczne, szkodliwe dla ludzi. Dym, sadza, azbest, cząsteczki metali (arsen, nikiel, kadm, ołów), dioksyny, furany i benzo(a)piren i inne wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. Pyły zawieszone nie są zatem naturalną substancją występującą w powietrzu, a co za tym idzie ma silnie negatywny wpływ na zdrowie ludzi i zwierząt.

Według Tomasza Popiołka z UMK, obwarzanki mogłyby być podawane na patyku, jak przed laty, lub pakowane w papierowe torebki. Magistrat czeka na opinię Sanepidu.

Więcej o apelu Wicemarszałka Urynowicza przeczytacie tutaj

Audycji Radia Kraków posłuchacie tu

- Mając na uwadze dobro środowiska oraz w trosce o przyszłe pokolenia, wiele samorządów przyjmuje zobowiązania związane z ograniczeniem zużycia jednorazowych opakowań, w szczególności składających się z tworzyw sztucznych - napisał Wicemarszałek Tomasz Urynowicz w liście do Prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego. - Szczególnie ważne jest to przy promowaniu produktu tradycyjnego związanego od wieków z regionem i będącego symbolem Krakowa, jakim jest m.in. obwarzanek krakowski.

Apel Wicemarszałka podchwyciły krakowskie media. Czekamy na decyzję władz miasta. 

Apel Wicemarszałka - Dziennik Polski

Apel Wicemarszałka - Nasze Miasto Kraków

Dokument "No trace Tatra" powstał podczas wyprawy Marka Kamińskiego. Podróżnik pokonał pieszo w ciągu ośmiu dni 200 km, zakreślając pętlę wokół Tatr i pokazując, w jaki sposób podróżować zgodnie z zasadą „No Trace” („bez śladów”).

Zainteresowaniem gości festiwalu cieszyło się także usytuowane obok ekranu głównego stoisko ekoMałopolski. Uczestnicy naszych warsztatów odchodzili do domu z wielorazowymi woreczkami na warzywa i owoce, budkami dla ptaków, domkami dla jeży, a przede wszystkim z poszerzoną świadomością ekologiczną.

A już jesienią Green Film Festival i ekoMałopolska ruszają w filmową podróż po regionie, podczas której w dziesięciu miastach wyświetlane będą filmy laureatów tegorocznej edycji. Szczegóły niebawem na naszej stronie.

Więcej o festiwalu

Na stoisku EkoMałopolski przy pomocy specjalnego roweru Velo Małopolska, podłączonego do trenażera i ekranu, można było wyruszyć w podróż po najpiękniejszych trasach rowerowych naszego regionu. Miłośnicy dwóch kółek chętnie zaopatrywali się też w darmowe mapki rowerowe.

W poniedziałek 19 sierpnia nad Wisłą panował wyjątkowy upał, toteż nic dziwnego, że nasze stoisko cieszyło się ogromnym zainteresowaniem. Prezentowaliśmy na nim słynne małopolskie wody mineralne: wysowiankę i piwniczankę. Można było nie tylko ich skosztować i sprawdzić lecznicze właściwości poszczególnych odmian, ale także wygrać drobne nagrody w quizach i konkursach.

Kolejne dni w namiocie ekoMałopolski zapowiadają się jeszcze atrakcyjniej. Szczegółowy program  można sprawdzić pod tym linkiem:

Program warsztatów na stoisku ekoMałopolski

Tegoroczny Krakow International Green Film Festival (KIGFF) potrwa od 18 do 25 sierpnia, a każdy dzień został poświęcony osobnemu zagadnieniu: od zmian klimatu poprzez niebezpieczeństwa, jakie niesie brak wody i nadmiar plastiku, po konieczność ochrony zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt. W sobotę i niedzielę (24 i 25 sierpnia), w dniach gali finałowej i prezentacji nagrodzonych filmów, Miasteczko Festiwalowe przemieni się w Vege Fiestę – wielki kiermasz jedzenia wegańskiego i wegetariańskiego.

Przy bulwarze Czerwieńskim przez cały okres trwania festiwalu będzie można zajrzeć do namiotu #ekoMałpolski i skorzystać z takich atrakcji, jak wirtualna wyprawa rowerowa po naszym regionie, degustacje domowych przetworów i wód mineralnych czy warsztaty, na których można uszyć woreczek na zakupy wielokrotnego użytku, poznać sposoby na  życie zero west oraz... ukisić ogórki doskonałe.

Więcej o atrakcjach na stoisku ekoMałopolski

To akcja społeczna, której ambasadorami są dzikie zwierzęta zamieszkujące Małopolskę: niedźwiedź brunatny, puchacz zwyczajny oraz świstak. Na co dzień ukryte w gęstwinie lasu, na czas kampanii wychodzą z cienia przypominają, że góry, lasy, jeziora, czyli tereny, gdzie tak chętnie spędzamy urlop to nie są miejsca niczyje – to ich dom. Zostawianie w nim śmieci jest nie tylko niegrzeczne, ale stanowi zagrożenie dla ich zdrowia i życia.

W ramach kampanii na terenie całej Małopolski pojawiło się 300 plakatów rozmieszczonych m.in. przy wejściach na popularne szlaki w nadleśnictwach, parkach narodowych i krajobrazowych. Dzikie zwierzęta są także bohaterami spotów radiowych oraz animacji wyświetlanej m.in. w pociągach Kolei Małopolskich. Akcja potrwa 31 sierpnia.

– Kampania „Nie zaśmiecaj naszego domu” jest inauguracją długofalowych działań promocyjno-edukacyjnych realizowanych w ramach projektu EkoMałopolska, które promują odpowiedzialność za najbliższe otoczenie i dbanie o nasze wspólne dobro: dziedzictwo naturalne – mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Zobacz audycję w TVP Kraków

Startująca dziś kampania będzie inauguracją długofalowych działań promocyjno-edukacyjnych realizowanych w ramach projektu EkoMałopolska, które promują odpowiedzialność za najbliższe otoczenie i dbanie o nasze wspólne dobro – dziedzictwo naturalne. To właśnie podczas obcowania z przyrodą relaksujemy się, odpoczywamy, czujemy się po prostu jak w domu. Chcemy rozszerzyć w świadomości mieszkańców pojęcie domu poza ramy prywatnego mieszkania czy budynku, a także edukować w temacie dbania o region, tak, jak dba się o nasze własne najbliższe otoczenie – mówi wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Kampania potrwa od 5 do 31 sierpnia, a jej głównym celem jest budowanie świadomości proekologicznej wśród mieszkańców i turystów oraz zapobieganie zaśmiecaniu obszarów zielonych (parki, lasy, szlaki turystyczne), chętnie odwiedzanych podczas wakacji. Ambasadorami kampanii są dzikie zwierzęta zamieszkujące Małopolskę. Na co dzień ukryte w gęstwinie lasu, na czas kampanii wyjdą z cienia i swoim głosem będą przypominać, że góry, lasy, jeziora, czyli tereny, gdzie tak chętnie spędzamy urlop to nie są miejsca niczyje – to ich dom. Nie jesteśmy tam anonimowi, zwierzęta nas obserwują.

W ramach kampanii na terenie całej Małopolski pojawi się 300 plakatów rozmieszczonych na obszarze 15 nadleśnictw, 6 parków narodowych i 11 parków krajobrazowych. Plakaty będzie można zobaczyć na terenie nadleśnictw: Brzesko, Dąbrowa Tarnowska, Gorlice, Gromnik, Krościenko, Krzeszowice, Limanowa, Łosie, Miechów, Myślenice, Nawojowa, Niepołomice, Nowy Targ, Piwniczna i Stary Sącz. Informacje o kampanii pojawią się także w parkach narodowych: Tatrzańskim, Pienińskim, Gorczańskim, Ojcowskim, Magurskim i Babiogórskim, jak również w parkach krajobrazowych: Beskidu Małego, Wiśnicko-Lipnickim, Dłubniańskim, Tenczyńskim, Orlich Gniazd, Bielańsko-Tynieckim, Popradzkim, Rudniańskim, Ciężkowicko-Rożnowskim oraz w Parku Krajobrazowym Pasma Brzanki i Dolinkach Krakowskich.

W Radiu Kraków będzie emitowany spot z udziałem zwierząt. Przygotowano także dedykowaną animację, która będzie wyświetlana w pociągach Kolei Małopolskich a także na nośnikach partnerów kampanii. Będzie można także spotkać na żywo ambasadora kampanii – niedźwiedzia brunatnego, który wziął już udział w akcji Czyste Tatry EkoMałopolska, a pojawi się także na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Ekologicznych Kraków Green Film Festiwal. Kampanię będą wspierać także działania w prasie, internecie i social mediach.

archiwum UMWM

Ekoturystyka ma także ogromne znaczenie dla jego mieszkańców, ponieważ integruje przemysł turystyczny z celami ochrony przyrody i życiem lokalnych społeczności. Ale jakie obszary, atrakcje i elementy dziedzictwa powinny się znaleźć na ekoturystycznej mapie? Pomocą w jej tworzeniu będzie ankieta „Badanie potencjału do rozwoju ekoturystyki w Małopolsce”. Zachęcamy do jej wypełnienia m.in. pracowników samorządów lokalnych oraz jednostek im podległych, administracji obszarów chronionych, branży turystycznej i organizacji społecznych zainteresowanych rozwojem ekoturystyki.

Wypełnij ankietę

Na wolontariuszy czekało także wiele atrakcji: animacje i warsztaty ekologiczne, spotkanie z podróżniczką Beatą Pawlikowską i youtuberami, a także energetyczny koncert grupy Afromental.

– Efektem akcji Czyste Tatry są nie tylko wysprzątane góry i ilość zebranych śmieci. Tak wiele zaangażowanych osób oraz szeroki zasięg akcji z pewnością zaowocuje także w innych miejscach regionu, stając się inspiracją do dbania o najbliższe otoczenie – mówi Tomasz Urynowicz, Wicemarszałek Województwa Małopolskiego.

Więcej dowiesz się tutaj

Zjawisko to – dla którego podczas audycji wymyślono polskie nazwy, np. ODzyskanki, ODnówki i Renówki – jest bardzo bliskie ekoMałopolsce. Nasz projekt powstał m.in. po to, aby promować tego rodzaju działania sprzyjające ochronie środowiska i dające nadzieję, że poprzez codzienne zachowania i drobne nawyki pomagamy zapobiec ekologicznej dewastacji Ziemi.

Więcej na stronie Radia Kraków

W ramach wydarzenia, które potrwa do 5 czerwca, odbędą się m.in. wykłady poświęcone technologii przyjaznej środowisku i oszczędzaniu energii, imprezy sportowe, oraz premierowy pokaz pierwszej polskiej łodzi elektrycznej. Konferencja to również wieczorne uroczystości – m.in. Gala II. Edycji Krajowej Nagrody Ekologicznej „EKOJANOSIK – Zielona Wstęga Polski”. W wydarzeniu weźmie udział wicemarszałek województwa Tomasz Urynowicz.

Więcej informacji: https://www.malopolska.pl/aktualnosci/srodowisko/dobro-srodowiska-w-centrum-uwagi-ekotrendy-w-krakowie

Wydarzenie adresowane jest do Ekodoradców, przedstawicieli gmin i powiatów, organizacji branżowych i instytucji związanych z rozwojem instalacji OZE oraz wszystkich osób zainteresowanych tematyką efektywnych budynków przyszłości.

Więcej informacji:
https://powietrze.malopolska.pl/aktualnosci/zapowiedzi/dom-bez-rachunkow/ 

Uwagi i sugestie można zgłaszać za pomocą formularza konsultacyjnego dostępnego na stronie: https://powietrze.malopolska.pl/aktualnosci/ekomalopolska

Więcej informacji: www.malopolska.pl/aktualnosci/srodowisko/konsultacje-projektu-ekomalopolska