Logo Województwa Małopolskiego

Zgodnie z wymogiem artykułu 87, ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zarząd województwa, powiatu lub wójt (burmistrz, prezydent miasta) sporządza na okres 4 lat odpowiednio wojewódzki, powiatowy lub gminny program opieki nad zabytkami.

W Departamencie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, przy współudziale powołanego przez Zarząd Województwa Małopolskiego zespołu zadaniowego, opracowano Wojewódzki program opieki nad zabytkami w Małopolsce na lata 2018-2021. Aktualny program obejmuje obszar województwa małopolskiego w jego administracyjnych granicach i stanowi naturalną kontynuację wcześniejszych 3 dokumentów programowych.

Schemat dokumentu:

• wprowadzenie i podstawy prawne sporządzania wojewódzkiego programu opieki nad zabytkami,
• zakres, w jakim program realizuje zapisy: Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego, Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego, Programu Strategicznego Dziedzictwo i Przemysły Czasu Wolnego,
• kontekst programowy – odniesienia do międzynarodowych dokumentów programowych, określających wartość dziedzictwa kulturowego i zasady jego ochrony, w szczególności Konwencji UNESCO oraz Konwencji Rady Europy w dziedzinie kultury, wskazujących cele i zadania, do realizacji których zostaliśmy zobowiązani wobec całej międzynarodowej społeczności,
• wnioski wynikające z diagnozy zasobów dziedzictwa kulturowego województwa małopolskiego,
• rzeczowa analiza strategiczna (SWOT) zagadnień ochrony dziedzictwa kulturowego w województwie małopolskim obejmująca rozpoznanie jej mocnych i słabych stron (analiza wewnętrzna) oraz obecnych i przyszłych zmian w jej otoczeniu, czyli szans i zagrożeń (analiza zewnętrzna),
• wnioski wynikające z analizy SWOT,
• sformułowanie wizji i misji Wojewódzkiego programu opieki nad zabytkami w Małopolsce na lata 2018-2021,
• sformułowanie celów, priorytetów i kierunków działań programowych,
• wyznaczenie działań wspierających ochronę regionalnego dziedzictwa kulturowego (m.in. obiektów, które zasługują na wpisanie na Listę UNESCO i uznanie za pomniki historii, wpisanie do wojewódzkiego rejestru zabytków, proponowanych obszarów chronionego krajobrazu, parków kulturowych, szlaków kulturowych i turystycznych),
• wskazanie finansowania działań w obszarze ochrony dziedzictwa kulturowego (źródła krajowe, budżet państwa i jednostek samorządu terytorialnego, środki Unii Europejskiej – okres programowania 2014-2020).

Misja Wojewódzkiego programu opieki nad zabytkami w Małopolsce na lata 2018-2021 realizowana jest poprzez 1 cel strategiczny, 2 cele operacyjne, 5 priorytetów oraz 29 kierunków działań, które stanowią wytyczne horyzontalne ułatwiające prowadzenie skutecznej polityki ochrony regionalnego dziedzictwa kulturowego oraz sprawowania właściwej opieki właścicielskiej nad posiadanymi dobrami kulturowymi.

Z uwagi na długi okres planowania (2018-2021) programowi nadano szeroki zakres, uwzględniający dynamikę zmian w dziedzinie ochrony przestrzeni kulturowej i dziedzinach synergicznych. Formułując niniejszy dokument brano pod uwagę złożoność problematyki, różnorodność i mnogość zagadnień dotyczących dziedzictwa kulturowego oraz specyfikę obszarów problemowych i strategiczne podejście – obejmujące swoim zasięgiem zarówno opiekę nad zabytkami położonymi na obszarze województwa małopolskiego, w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, jak i politykę w dziedzinie ochrony regionalnej przestrzeni kulturowej.

Celem działania samorządu województwa – wypełniającego obowiązki narzucone przepisami krajowego prawa i umowami międzynarodowymi, ale przede wszystkim działającego na rzecz poszanowania, ochrony i wykorzystania bogatych i unikatowych zasobów dziedzictwa kulturowego, które stanowi o wyjątkowości i atrakcyjności regionu – jest skorelowanie polityki ochrony przestrzeni kulturowej z polityką rozwoju regionalnego i strategią zrównoważonego zagospodarowania województwa. Tylko prowadzenie spójnej polityki i zintegrowanej ochrony dziedzictwa kulturowego oraz współdziałanie wszystkich szczebli jednostek samorządu terytorialnego w województwie z instytucjami rządowymi i organizacjami pozarządowymi, placówkami badawczymi, środowiskami naukowymi, podmiotami gospodarczymi i właścicielami lub użytkownikami zabytków umożliwi osiąganie wyznaczonych celów i zamierzeń określonych w niniejszym dokumencie programowym.