Logo Województwa Małopolskiego

Podczas szkolenia omawiać będziemy proces przygotowania gminnego programu rewitalizacji zgodnie z ustawą o rewitalizacji. Szkolenie odbędzie się w formule on-line i adresowane jest zarówno do samorządów, które posiadają już programy rewitalizacji, jak i tych gmin, które dotychczas działań rewitalizacyjnych nie rozpoczęły, ale zastanawiają się nad ich podjęciem.

Program szkolenia

Aby wziąć udział w szkoleniu, konieczna jest rejestracja. Zgłoszenia należy dokonać przesyłając na adres mailowy  wypełniony formularz zgłoszenia. Nie trzeba go drukować, podpisywać i skanować, wystarczy wersja elektroniczna.

Formularz zgłoszenia na szkolenie

Szkolenia realizowane są w ramach projektu dotyczącego wzmacniania zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych finansowanego ze środków budżetu państwa oraz środków Funduszu Spójności Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020.

Podczas szkolenia omawiane będą zagadnienia związane z dostępnością w świetle ustawy z dnia 19 lipca 2019 roku o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami oraz Programu rządowego Dostępność Plus 2018-2025, m.in. wymogi nałożone na gminne programy rewitalizacji przez ustawę o dostępności.

Proponujemy dwa terminy szkoleń (do wyboru):

• 29 marca (wtorek) – szkolenie w formule stacjonarnej
• 31 marca (czwartek) – szkolenie w formule on-line

Program szkolenia stacjonarnego

Program szkolenia online

Aby wziąć udział w szkoleniu, konieczna jest rejestracja. Zgłoszenia należy dokonać przesyłając na adres mailowy  wypełniony formularz zgłoszenia. Nie trzeba go drukować, podpisywać i skanować, wystarczy wersja elektroniczna.

Formularz zgłoszenia na szkolenie

Szkolenie realizowane jest w ramach projektu dotyczącego wzmacniania zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych finansowanego ze środków budżetu państwa oraz środków Funduszu Spójności Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020.

Podcast NID: Dziedzictwo w rewitalizacji – wypowiedzi praktyków. Sezon drugi

Wykorzystanie potencjału dziedzictwa w procesach rewitalizacji w polskich miastach jest coraz częstsze i coraz więcej jest ciekawych przykładów dobrych praktyk. Na stronie NID: https://samorzad.nid.pl/rewitalizacja/materialy/dziedzictwo-w-rewitalizacji-wypowiedzi-praktykow-sezon-drugi/ pojawił się drugi sezon podcastów czyli wypowiedzi kolejnych ośmiu ekspertów – praktyków rewitalizacji.  Są wśród tych ekspertów twórcy krajowego i regionalnych systemów rewitalizacji – w tym Paulina Sikorska z Mazowsza i Grzegorz Gawrysiak z Podlasia, osoby odpowiedzialne za proces rewitalizacji w miastach, a także eksperci i doradcy. Każda z wypowiedzi dotyczy tego, jak ujmowanie są elementy dziedzictwa w procesach rewitalizacji. Seria zawiera 8 podcastów. Rozmowy z ekspertami przeprowadzili Andrzej Brzozowy i Rajmund (Kuba) Ryś z firmy Projekty Miejskie. Zapraszamy do odsłuchu!

Zarządzanie danymi w miastach. Podręcznik dla samorządów

Pomysł na przygotowanie podręcznika "Zarządzanie danymi w miastach. Podręcznik dla samorządów" zrodził się z przekonania, że poprawa zarządzania danymi, którymi dysponują urzędy miast oraz podległe im instytucje i spółki miejskie, ma absolutnie fundamentalne znaczenie, zarówno z punktu widzenia bardziej efektywnego wykorzystania nowych technologii w procesach administracyjno-zarządczych, jak i z perspektywy zarządzania i planowania strategicznego. Poprawa jakości i dostępności danych w mieście to pierwszy krok na drodze do tego, aby nie tylko firmy, ale również miejskie instytucje publiczne (i sami mieszkańcy miast, którym te instytucje służą) odnosiły realną korzyść z dobrodziejstw cyfrowej rewolucji. 

Informacje zawarte w publikacji będą przydatne w zasadzie wszystkim pracownikom urzędu miejskiego mającym styczność z danymi – od burmistrzów i prezydentów, którzy na podstawie danych podejmują decyzje, po specjalistów zajmujących się tworzeniem rejestrów i ewidencji. Książkę można polecić szczególnie osobom odpowiedzialnym za politykę smart city oraz transformację cyfrową, a także kierownikom wydziałów zajmujących się rozwojem miasta i zarządzaniem strategicznym. Wiele przydatnych do pracy wskazówek znajdą w podręczniku również miejscy informatycy oraz specjaliści od zamówień publicznych. Podręcznik będzie również pomocny na etapie tworzenia diagnoz oraz systemu monitorowania procesu rewitalizacji.
Podręcznik został przygotowany w ramach projektu predefiniowanego "Budowanie potencjału instytucjonalnego średnich i małych miast w Polsce na rzecz wdrażania skutecznych lokalnych polityk rozwoju, w ramach programu Rozwój lokalny" realizowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG) przy Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej. 

Więcej informacji oraz podręcznik do pobrania na stronie: https://www.eog.gov.pl/strony/aktualnosci/dane-miejskie-zarzadzanie-danymi-w-miastach-podrecznik-dla-samorzadow/

Jak powstawał Urban Lab?

Zapraszam do zapoznania się z animacją podsumowującą 3-letni projekt Urban Lab jako pilotażowe narzędzie poprawy jakości życia mieszkańców miast zgodne z ideą smart city (2019-2021), który realizowany był przez Instytut rozwoju miast i Regionów we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej. Urban lab to w skrócie narzędzie wspomagające zarządzanie miastem, przy wykorzystaniu potencjałów różnych interesariuszy miejskich i przy czynnym udziale ich mieszkańców. W ramach projektu opracowana w Instytucie koncepcja urban labu została pilotażowo wdrożona w dwóch polskich miastach – Gdyni oraz Rzeszowie. Animacja krótko prezentuje powstałe efekty projektu. Dłuższym podsumowaniem jest natomiast publikacja pt. „Jak zrobiliśmy Urban Lab. Wnioski i rekomendacje z pilotażowego wdrożenia w Gdyni i w Rzeszowie”. Więcej informacji o projekcie i jego efektach na stronie: https://urbanlab.net/

Model można wykorzystać do budowania współpracy ze społecznością lokalną także w ramach procesu rewitalizacji.

Światowe Forum Miejskie (WUF11)

Światowe Forum Miejskie (WUF11) coraz bliżej. Jego organizacja to jedno z kluczowych zadań Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej i partnerów – UN-Habitat, Miasta Katowice, Instytutu Rozwoju Miast i Regionów oraz Rady Młodych WUF11. To też ogromne wyzwanie – programowe, organizacyjne i promocyjne. O podejmowanych działaniach można dowiedzieć się z nowej strony internetowej i profilu na Facebooku. Oba kanały komunikacji obsługuje Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Oprócz informacji o samym wydarzeniu, znajdują się tam też artykuły o polityce miejskiej, wideo i podcasty. Adres nowej strony internetowej to gov.pl/wuf11.
Z kolei profil na Facebooku nosi nazwę „WUF11 – cities of the future”, a bezpośredni link, który kieruje do profilu to: https://www.facebook.com/WUF11. Zachęcamy do polubienia, śledzenia i rozpropagowania profilu.

Jednocześnie przypominamy, że trwa rejestracja na Światowe Forum Miejskie. Można się zarejestrować jako uczestnik lub zgłosić chęć zorganizowania własnego wydarzenia lub stoiska. Zachęcamy też do odwiedzenia oficjalnej strony internetowej WUF11 prowadzonej przez UN-Habitat oraz strony Miasta Katowice: https://wuf11.katowice.eu/pl/#

Regiony Rewitalizacji w działaniu

Ambitne Podlaskie wypracowało pierwszą w kraju Regionalną Politykę Rewitalizacji Województwa Podlaskiego 2030. Została ona stworzona po to, aby ustanowić system wspierania rewitalizacji w gminach w ramach prowadzenia polityki regionalnej w województwie podlaskim, a także po to, aby była praktycznym narzędziem skutecznego wspomagania rozwoju lokalnego w województwie.

Zapraszamy do zapoznania się z dokumentem: https://rewitalizacja.wrotapodlasia.pl/pl/rpr/regionalna-polityka-rewitalizacji-wojewodztwa-podlaskiego-2030.html

Dokument został zaakceptowany przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej o czym można przeczytać tutaj: https://rewitalizacja.wrotapodlasia.pl/pl/aktualnosci/czas-na-rewitalizacje.html

Podkarpackie publikuje

Zachęcamy do lektury 8 artykułów, które w sposób syntetyczny i zrozumiały przedstawiają różne zagadnienia procesu rewitalizacji:

• aktualizacja programu rewitalizacji
• dostępność w rewitalizacji
• praktyczne aspekty przygotowania i uchwalenia GPR
• rola działań w małej skali w procesie rewitalizacji
• rola zieleni w procesie rewitalizacji
• włączenie społeczności lokalnej w proces rewitalizacji
• zarządzanie procesem rewitalizacji
• znaczenie delimitacji obszarów zdegradowanych

Artykuły dostępne do pobrania na stronie: https://www.podkarpackie.pl/index.php/gospodarka-i-transport/rewitalizacja/8662-artykuly-instytutu-miast-i-regionow-dotyczace-rewitalizacji

Okiem eksperta na Śląsku

Zachęcamy do lektury ekspertyzy pn. „Model funkcjonowania instytucji inżyniera rewitalizacji oraz wskazanie możliwości jego wdrożenia w gminach województwa śląskiego”. Opracowanie systematyzuje wiedzę dotyczącą prawidłowego prowadzenia procesu rewitalizacji oraz wskazuje najefektywniejsze doświadczenia, w tym określa ramy powołania odrębnej jednostki wyspecjalizowanej w prowadzeniu procesów rewitalizacji, tzw. inżyniera rewitalizacji. Oprócz przybliżenia idei „inżyniera rewitalizacji” opracowanie ma pomóc w podjęciu decyzji co do wdrożenia takiego rozwiązania na własne potrzeby.

Publikacja dostępna tutaj: https://rpo.slaskie.pl/media/files/cms/Rewitalizacja/%C5%9Al%C4%85skie%20programy%20rewitalizacji/Ekspertyza_in%C5%BCynier%20rewitalizacji.pdf

oraz tutaj: https://rpo.slaskie.pl/czytaj/aktualnosci_rewitalizacja

Pomorskie edukuje

Dla spragnionych wiedzy o mieście Zespół ds. rewitalizacji przygotował listę lektur tzw. książkowy „Pakiet miejski” https://www.rpo.pomorskie.eu/-/pakiet-miejski-ksiazki-o-tematyce-miejskiej-czesc-i oraz listę czasopism https://www.rpo.pomorskie.eu/-/czasopisma-dla-miast-co-czytac-

Dla tych, którzy wolą posłuchać jest lista podcastów https://www.rpo.pomorskie.eu/-/podcasty-o-tematyce-miejskiej-zapraszamy-do-odsluchu

Centra Kompetencji NID ds. Rewitalizacji

Centra Kompetencji NID ds. rewitalizacji pomagają gminom w zarządzaniu dziedzictwem, doradzają jak zweryfikować jego zasób i walory oraz jak wykorzystać ich potencjał w procesie rewitalizacji. Więcej informacji o ofercie i działalności Centrów dostępnych jest na stronie: https://samorzad.nid.pl/rewitalizacja/ ale można się także z nią zapoznać z bardzo przystępnej animacji: https://www.youtube.com/watch?v=nERDcjb3USE

Cykl seminariów FRL o WUF11

ZMP rozpoczyna nowy cykl seminariów w ramach Forum Rozwoju Lokalnego. Seminaria będą poświęcone przygotowaniu polskich miast do udziału w 11. Sesji Światowego Forum Miejskiego, który odbędzie się 26-30 czerwca br. w Katowicach. World Urban Forum (WUF11) to najważniejsze globalne wydarzenie dotyczące polityki miejskiej oraz zrównoważonej urbanizacji powołane do życia przez Program Narodów Zjednoczonych ds. Osiedli Ludzkich (UN-Habitat).Cykl seminariów FRL przygotowujących do WUF11 ma na celu przybliżenie przedstawicielom miast głównych kwestii, wokół których zorganizowane są tegoroczne obrady Światowego Forum Miejskiego, takich jak miasta sprawiedliwe, zielona przyszłość miast, budowanie odporności miast, planowanie i zarządzanie miejskie, przyszłość gospodarki i finansów miejskich.

Więcej informacji o WUF11 można znaleźć na stronie: https://wuf11.katowice.eu/

Działania w ramach programu wsparcia dla gmin „Regiony Rewitalizacji – wzmacnianie zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych” – podsumowanie na koniec 2021 roku

Celem programu wsparcia dla gmin „Regiony Rewitalizacji” zainicjowanego przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej jest wzmocnienie zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych. Działanie to realizowane jest poprzez współprace z Urzędami Marszałkowskimi – Zespołami ds. rewitalizacji, organizującymi szkolenia i doradztwo dla gmin. Do końca roku 2021 – pomimo sytuacji pandemicznej – przeprowadzono 229 spotkań edukacyjnych dla gmin w ramach czterech obowiązkowych modułach szkoleniowych. Ponadto przeprowadzono konsultacje z 234 gminami w ramach wsparcia doradczego. Zorganizowano także 34 spotkania edukacyjne w ramach tematów dodatkowych. Powstało 16 regionalnych serwisów o rewitalizacji promujących działania rewitalizacyjne oraz dobre praktyki, a w 6 województwach rozbudowano geoprtal regionalny o moduł „Rewitalizacja”. Opracowano także dokumenty wspomagające realizację przez gminy procesu rewitalizacji, m.in. „Regionalna Polityka Rewitalizacji Województwa Podlaskiego 2030”, ekspertyza dotycząca operatora rewitalizacji i 2 filmy o rewitalizacji.

W roku 2021 Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej podpisało także porozumienie o współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa, który realizuje komplementarny projekt wsparcia gmin w procesach planowania i wdrażania gminnych programów rewitalizacyjnych uwzględniających dziedzictwo kulturowe.

Szczegółowe informacje tutaj – zapraszamy do lektury.

Ze względu na duże zainteresowanie gmin wsparciem doradczym wprowadzono zmiany polegające na:

• wyodrębnieniu dwóch etapów naboru wniosków, z przypisaniem puli godzin przeznaczonych na wsparcie doradcze w ramach poszczególnych etapów naboru;
• ustanowieniu limitu godzin wsparcia doradczego na gminę w wysokości 15 godzin w ramach jednego etapu naboru, z możliwością składania kolejnego wniosku w etapie drugim;
• wprowadzeniu zasady, iż o wsparcie doradcze mogą się ubiegać gminy planujące prowadzenie rewitalizacji po 2023 r. w oparciu o gminny program rewitalizacji.

W związku ze zgłaszanym przez gminy zapotrzebowaniem na indywidualne szkolenia z tematów, które są lub będą realizowane w ramach projektu w formule grupowych szkoleń/warsztatów, zdecydowano o wyłączeniu indywidualnych szkoleń z oferowanych form wsparcia doradczego i przeznaczeniu dostępnej puli godzin na konsultacje on-line oraz analizy materiałów przesyłanych przez gminy. Gminy, które zgłaszały zapotrzebowanie na szkolenia indywidualne, zapraszamy do udziału w szkoleniach grupowych.  

Z uwagi na zmianę zasad przesunięto o 10 dni okres realizacji wsparcia doradczego – udzielane ono będzie w okresie od 10 lutego 2022 r. do 10 października 2022 r.

Pozostałe zmiany mają charakter techniczno-redakcyjny.

Zasady korzystania z usługi wsparcia doradczego – wersja aktualna

Wszystkie wnioski o udzielenie wsparcia doradczego (także te złożone do 3 lutego 2022 r.) rozpatrywane będą według zasad obowiązujących od 3 lutego 2022 r., a wsparcie realizowane będzie w ramach puli godzin przeznaczonych na pierwszy etap naboru.

Wsparcia doradczego udzielać będą specjaliści z Centrum Doradztwa Rewitalizacyjnego Instytutu Rozwoju Miast i Regionów. Gminy nie ponoszą żadnych kosztów z tytułu korzystania z usługi doradczej.

Serdecznie zapraszamy do skorzystania z tej formy wsparcia. Wystarczy wypełnić krótki wniosek o udzielenie wsparcia doradczego oraz przesłać go na adres email:

Do 31 maja 2022 r. można składać wnioski o udzielenie wsparcia doradczego, które ma być świadczone w okresie od 10 lutego do 30 czerwca 2022 r. – wniosek do pobrania

Nabór wniosków o udzielenie wsparcia doradczego, które ma być udzielane od 1 lipca do 10 października 2022 r. rozpocznie się 1 czerwca 2022 r.

Wsparcie doradcze udzielane będzie w ramach projektu pn. „Wzmacnianie zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych”, realizowanego przez Województwo Małopolskie i współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020, Oś priorytetowa 3. Potencjał beneficjentów funduszy europejskich, Działanie 3.1 Skuteczni beneficjenci.

Podczas szkolenia omawiana będzie procedura ustanowienia, korzyści, skutki prawne i finansowe takich narzędzi jak: zakaz wydawania decyzji o warunkach zabudowy i prawo pierwokupu, a także specjalna strefa rewitalizacji oraz miejscowy plan rewitalizacji.

Szkolenie odbędzie się w formule on-line.

Program szkolenia

Do udziału w szkoleniu zachęcamy zarówno gminy, które posiadają już programy rewitalizacji, jak i te samorządy, które dotychczas działań rewitalizacyjnych nie rozpoczęły, ale zastanawiają się nad ich podjęciem.

Aby wziąć udział w szkoleniu, konieczna jest rejestracja. Zgłoszenia należy dokonać przesyłając na adres mailowy  wypełniony formularz zgłoszenia. Nie trzeba go drukować, podpisywać i skanować, wystarczy wersja elektroniczna.

Formularz zgłoszenia na szkolenie 28.02.2022 r.

Szkolenie realizowane jest w ramach projektu dotyczącego wzmacniania zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych finansowanego ze środków budżetu państwa oraz środków Funduszu Spójności Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020.

Do udziału w szkoleniach zachęcamy zarówno gminy, które posiadają już programy rewitalizacji, jak i te samorządy, które dotychczas działań rewitalizacyjnych nie rozpoczęły, ale zastanawiają się nad ich podjęciem.

Szkolenia realizowane będą w formule on-line w dwóch terminach: 8 i 21 lutego 2022 r.

Szkolenie w dniu 8 lutego dedykowane jest gminom miejskim i miejsko-wiejskim.

Gminy wiejskie zapraszamy na szkolenie w dniu 21 lutego.

Program szkolenia

Aby wziąć udział w szkoleniu, konieczna jest rejestracja. Zgłoszenia należy dokonać przesyłając na adres mailowy  wypełniony formularz zgłoszenia. Nie trzeba go drukować, podpisywać i skanować, wystarczy wersja elektroniczna.

Formularz zgłoszenia na szkolenie 8 lutego 2022 r.

Formularz zgłoszenia na szkolenie 21 lutego 2022 r.

Szkolenia realizowane są w ramach projektu dotyczącego wzmacniania zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych finansowanego ze środków budżetu państwa oraz środków Funduszu Spójności Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020.

Szkolenie odbędzie się w formule on-line i adresowane jest zarówno do samorządów, które posiadają już program rewitalizacji (a tym samym zobowiązane są do jego monitorowania i oceny), jak i do tych, które dotychczas działań rewitalizacyjnych nie rozpoczęły, ale zastanawiają się nad ich podjęciem.

Tematy omawiane podczas szkolenia są ilustrowane przykładami, a zagadnienia zostały tak dobrane, aby były przydatne nie tylko w zakresie rewitalizacji, ale także w przygotowywaniu i monitorowaniu innych dokumentów gminnych o charakterze programowym i strategicznym.

Program szkolenia on-line

Aby wziąć udział w szkoleniu, konieczna jest rejestracja. Zgłoszenia należy dokonać przesyłając na adres mailowy  wypełniony formularz zgłoszenia. Nie trzeba go drukować, podpisywać i skanować, wystarczy wersja elektroniczna.

Formularz zgłoszenia na szkolenie w wersji edytowalnej

Szkolenia realizowane są w ramach projektu dotyczącego wzmacniania zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych finansowanego ze środków budżetu państwa oraz środków Funduszu Spójności Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020.

Szkolenia adresowane są zarówno do samorządów, które posiadają już program rewitalizacji (a tym samym zobowiązane są do jego monitorowania i oceny), jak i do tych, które dotychczas działań rewitalizacyjnych nie rozpoczęły, ale zastanawiają się nad ich podjęciem.

Szkolenia organizowane są osobno dla miast (gmin miejskich i miejsko-wiejskich) oraz osobno dla gmin wiejskich. Dzięki temu tematy omawiane podczas szkolenia są ilustrowane adekwatnymi przykładami. Co istotne, omawiane zagadnienia zostały tak dobrane, aby były przydatne nie tylko w zakresie rewitalizacji, ale także w przygotowywaniu i monitorowaniu dokumentów gminnych o charakterze programowym i strategicznym.

Terminy szkoleń dla gmin miejskich i miejsko-wiejskich: 15 listopada (stacjonarne) oraz 22 listopada i 6 grudnia (on-line).

Szkolenie dla gmin wiejskich odbędzie się 7 grudnia (on-line).

Program szkolenia stacjonarnego 

Program szkolenia on-line

Aby wziąć udział w szkoleniu, konieczna jest rejestracja. Zgłoszenia należy dokonać przesyłając na adres mailowy  wypełniony formularz zgłoszenia.

Formularz zgłoszenia dla miast

Formularz zgłoszenia dla gmin wiejskich

Szkolenia realizowane są w ramach projektu dotyczącego wzmacniania zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych finansowanego ze środków budżetu państwa oraz środków Funduszu Spójności Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020.

Regiony Rewitalizacji - dzieje się

• Podlaskie Rewitalizuje - podsumowanie wizyty w województwie podlaskim w ramach międzyregionalnej sieci Zespołów ds. Rewitalizacji - w dniach 13-17 września 2021 r. Województwo Podlaskie gościło przedstawicieli Zespołów ds. Rewitalizacji innych urzędów marszałkowskich oraz przedstawicieli Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Celem wizyty studyjnej była prezentacja i promocja dobrych praktyk rewitalizacyjnych naszego regionu: rozwiązań wypracowanych przez Miasto Grajewo w ramach Modelowej Rewitalizacji Miast, a także doświadczeń rewitalizacyjnych Miasta Hajnówka, Gminy Hajnówka oraz Gminy Supraśl. Link do podsumowania wizyty znajduje się tutaj.

• Zachodniopomorskie - Rewitalizacja środowisk popegeerowskich - zachęcam do obejrzenia filmu pt. Rewitalizacja środowisk popegeerowskich, opowiadającego o działaniach rewitalizacyjnych w małych miastach i wsiach położonych w tzw. Specjalnej Strefie Włączenia – czyli obszarze województwa zachodniopomorskiego o relatywnie niższym potencjale społeczno-gospodarczym. Scenariusz filmu obejmuje nie tylko efekty działań, ale przede wszystkim zaangażowanie społeczne, zmianę postaw i poczucie sprawczości wśród mieszkańców obszarów zdegradowanych, której znaczną cześć stanowią miejscowości popegeerowskie. Film można zobaczyć tutaj.
• Lubuska Rewitalizacja warta zachodu - Zachęcam do lektury publikacji „Rewitalizacja warta zachodu. Praktyczny poradnik i dobre praktyki”. Publikacja z jednej strony wskazuje zasady prowadzenia rewitalizacji i zawiera praktyczne wskazówki przydatne przy planowaniu i realizacji procesu rewitalizacji, z drugiej jest przewodnikiem po dobrych praktykach, wypracowanych przez gminy województwa lubuskiego. Publikacja składa się z sześciu rozdziałów, z których każdy zawiera część poradnikową i opis udanego rozwiązania, które może stanowić inspirację dla innych gmin. Publikacja dostępna jest w regionalnym portalu o rewitalizacji.
• Rewitalizacja w Wielkopolsce - Jak przebiega rewitalizacja w Wielkopolsce i dlaczego udział mieszkańców jest taki ważny? O modelowych praktykach z Konina i Leszna, dobrych praktykach z Czeplina i wiele więcej można dowiedzieć się z dodatku "Rewitalizacja w Wielkopolsce", który ukazał się na łamach dziennika Głos Wielkopolski i dostępny jest także w regionalnym portalu o rewitalizacji.

Relacja z seminarium „Dziedzictwo kulturowe w rewitalizacji”

W dniach 22 i 23 września 2021 w Pałacyku Konopackiego w Warszawie spotkali się przedstawiciele Wojewódzkich Urzędów Ochrony Zabytków, Urzędów Marszałkowskich zaangażowanych w projekt Regiony Rewitalizacji oraz Centrów Kompetencji NID ds. rewitalizacji. Celem spotkania było sieciowanie podmiotów wspierających gminy we wdrażaniu programów rewitalizacji z uwzględnieniem wyzwań związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego.

Organizatorami spotkania byli Narodowy Instytut Dziedzictwa oraz Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, we współpracy z Dzielnicą Pragi Północ m. st. Warszawy.

Relacja dostępna jest na stronie NID.

Raport NIK o efektach programów rewitalizacji

Zachęcam do zapoznania się z Informacją Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli pn. Realizacja programów rewitalizacji i ich efekty. Niestety kontrola wykazała, że programy rewitalizacji wdrażane były przez gminy często niezgodnie z przyjętymi założeniami. Zwłaszcza sposób prowadzenia monitoringu lub ewaluacji programu rewitalizacji nie pozwalał na dokonanie pełnej i obiektywnej oceny efektów wdrażanych działań. Skutkiem tego, chociaż w każdej gminie zachodziły przesłanki do całościowej analizy i aktualizacji programów rewitalizacji, w zdecydowanej większości w ogóle nie podejmowano takich działań. Znikome było również zaangażowanie w proces rewitalizacji lokalnej społeczności, a gminy jedynie sporadycznie korzystały z dojrzałych form partycypacji społecznej, takich jak współdecydowanie czy kontrola obywatelska. W niewielkim stopniu wykorzystano możliwości Komitetów Rewitalizacji. Pełniona przez nie funkcja opiniodawczo-doradcza w praktyce była ograniczona.

Jak zauważa NIK, rewitalizacja - czasem nadal błędnie utożsamiana jedynie z odnową zabytków - to złożony proces, którego celem jest wyprowadzanie obszarów zdegradowanych ze stanu kryzysowego, a jego skutkiem ma być poprawa zagospodarowania objętego nią terenu, a zwłaszcza jakości życia jego mieszkańców. Nazbyt często programy rewitalizacji są jednak traktowane przez gminy tylko jako wymóg formalny, którego spełnienie umożliwia ubieganie się o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej.

W oparciu o zebrane dane NIK przygotował wnioski kierowane zarówno do Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej, zarządów województw, jak i organów wykonawczych oraz stanowiących gmin - zachęcam do zapoznania się z pełnym raportem i wnioskami.

Raport NIK dostępny jest tutaj. 

Informacja prasowa o wynikach kontroli znajduje się tutaj.

NIK przygotowała raport na temat efektów programów rewitalizacji w wybranych gminach. Kontrola objęła lata 2016-2020. W 17 gminach wspieranych przez 5 urzędów marszałkowskich NIK przyjrzała się szczegółowo wdrażaniu i monitorowaniu programów rewitalizacji. Końcowa ocena kontrolerów NIK pokazuje, że w zakresie rewitalizacji jest jeszcze wiele pracy na wszystkich poziomach.

Zachęcamy do zapoznania się z raportem z kontroli, który można znaleźć poniżej.

W rewitalizacji to gmina jest odpowiedzialna za wytyczenie kierunków działań, które mają poprawić jakość życia mieszkańców obszarów zdegradowanych, ale działania powinna realizować nie tylko we własnym zakresie - ważna jest współpraca z szerokim kręgiem interesariuszy rewitalizacji. I takim narzędziem współpracy może być właśnie partnerstwo publiczno-prywatne. PPP może mieć szerokie zastosowanie w przedsięwzięciach rewitalizacyjnych, jak i bieżącej działalności inwestycyjnej samorządów.

Partnerstwo publiczno-prywatne w rewitalizacji

Zachęcamy do zapoznania się z materiałem informacyjnym Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej pt. "Czy rewitalizacja przestrzeni publicznej w PPP jest możliwa?" z serii "Pełnomocnik rządu ds. partnerstwa publiczno-prywatnego wyjaśnia…", w której Pan Waldemar Buda, Wiceminister w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej  przybliża konkretne zagadnienia z obszaru partnerstwa publiczno-prywatnego.

Materiał odpowiada na pytanie czy rewitalizacja przeprowadzona w partnerstwie publiczno-prywatnym pozwala odzyskać zaniedbaną przestrzeń publiczną by ponownie służyła lokalnej społeczności i gospodarce.  Artykuł dostępny jest pod tym adresem.

Wsparcie rozwoju rynku PPP w Polsce

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej jako Centralna Jednostka ds. Partnerstwa Publiczno-Prywatnego, w celu wsparcie rozwoju rynku PPP prowadzi portal: https://www.ppp.gov.pl/ Na portalu można zapoznać się z:

• Wytycznymi PPP.
• Praktycznymi doświadczeniami - na portalu prezentowane są inwestycje (rządowe i samorządowe) wraz z dokumentacją opracowaną w trakcie procesu przygotowania projektów i wyboru partnera prywatnego charakterystyczna dla różnorodnych sektorów. Wśród przykładów m.in. inwestycje dot. efektywności energetycznej i termomodernizacji: https://www.ppp.gov.pl/efektywnosc-energetyczna/
• Ofertą MFiPR - Ministerstwo oferuje m.in.:
  - kompleksowe wsparcie (prawne, ekonomiczno-finansowe i techniczne) w całym procesie wyboru partnera prywatnego i zamknięcia finansowego, świadczone przez zespół wyspecjalizowanych ekspertów,
  - wydanie opinii nt. zasadności realizacji przedsięwzięcia w formule PPP przez Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej,
  - szkolenia i warsztaty, w tym bezpłatne szkolenia e-learning,
  - narzędzie ułatwiające przygotowanie projektu PPP.

Podręcznik "Partnerstwo publiczno-prywatne w rewitalizacji"

Zachęcamy także do zapoznania się z podręcznikiem, co prawda z 2015 r., ale wartościowym pt. "Partnerstwo publiczno-prywatne w rewitalizacji" autorstwa Ireny Herbst, Aleksandry Jadach-Sepioło, Katarzyny Sobiech-Grabki. Podręcznik jest próbą zaprezentowania najważniejszych elementów projektów PPP w rewitalizacji. Publikacja dostępna jest na stronie PARP.

Regiony Rewitalizacji -  dzieje się

• Podlaskie Rewitalizuje – pomysł na Regionalną Politykę Rewitalizacji - na stronie Wrota Podlasia można zapoznać się z podsumowaniem warsztatu poświęconego roli regionów w systemie rewitalizacji zrealizowanego podczas pierwszego dnia Kongresu Polityki Miejskiej 2021. Współorganizatorem warsztatu był Zespół ds. Rewitalizacji w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podlaskiego. A we wrześniu podczas wizyty studyjnej będzie możliwość zapoznania się z postępem prac nad Podlaską Regionalną Politykę Rewitalizacji.
• Zespół ds. Rewitalizacji w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego udostępnił listę podcastów o tematyce miejskiej. Podcasty to prosta, wygodna i darmowa formą zdobywania i rozwijania wiedzy na prawie każdy temat. Wskazana dwunastka podcastów przybliża tematykę miejską dotyczącą m.in. problemów miast, ich wyzwań, inspirujących przedsięwzięć, czy wizji miast przyszłości - jest tu m.in. podcast NID. Lista stanowi subiektywny wybór naszych kolegów z województwa pomorskiego, ale może zainspiruje także osoby z innych województw. Z podcastami można zapoznać się pod tym linkiem.

Pilotaż rewitalizacji w Radomsku

Instytut Rozwoju Miast i Regionów, wspólnie z Ministerstwem Rozwoju, Pracy i Technologii (Lider konsorcjum) oraz Uczelnią Łazarskiego, realizuje projekt „Nowy model urbanizacji w Polsce – praktyczne wdrożenie zasad odpowiedzialnej urbanizacji oraz miasta zwartego (NewUrbPact)”, współfinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach Strategicznego Programu Badań Naukowych i Prac Rozwojowych „Społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizujących się rynków” – GOSPOSTRATEG.

Jednym z działań w ramach projektu jest Zadanie 3. Konsultacje i pilotaż modelowych rozwiązań na rzecz odpowiedzialnej urbanizacji w Polsce. Do wdrożenia działań pilotażowych wybrano miasto Radomsko, na rzecz którego przeprowadza się konsultacje i pilotaż modelowych rozwiązań w zakresie rewitalizacji.

W ramach pilotażu opracowany zostanie Gminny Program Rewitalizacji Miasta Radomska 2030+, jednocześnie przetestowane zostaną:

• model przejścia z lokalnego programu rewitalizacji na ustawowy gminny program rewitalizacji,
• opracowanie modelowej koncepcji architektoniczno-urbanistycznej dla obszaru rewitalizacji,
• wykorzystanie narzędzi rewitalizacji do ograniczania negatywnych skutków depopulacji i „rozlewania się” miasta.

Projekt pilotażowy potrwa do 31.12.2021 r. Więcej o pilotażu i działaniach w zakresie rewitalizacji w Radomsku na stronie NewUrbPact oraz stronie Miasta Radomsko.

Konkurs Modelowa Rewitalizacja Miast jako dobra praktyka dla innych

Miło mi poinformować, że konkurs Modelowa Rewitalizacja Miast wskazywany jest jako dobra praktyka współpracy Ministerstwa z miastami na arenie międzynarodowej. Konkurs został m.in. ujęty jako dobra praktyka w publikacji “Sustainable and circular reuse of spaces and buildings”, która jest wynikiem współpracy dwóch partnerstw w ramach Agendy Miejskiej: Partnership on Circular Economy oraz Partnership on Sustainable Land Use. Podręcznik dostępny jest do pobrania na stronie Komisji Europejskiej. Z kolei 30 lipca br. pakiet wsparcia na rzecz rewitalizacji w Polsce był prezentowane podczas konferencji „Sustainable and Circular Re-Use of spaces and buildings” (nagranie z wydarzenia jest dostępne tutaj).  

Ponadto konkurs MRM został ujęty jako dobra praktyka  Strategii 21! czyli European Heritage Strategy for the 21st Century - więcej informacji o Strategii znajdą Państwo pod tym linkiem, a opis dobrej praktyki w tym miejscu.

Niezmiennie polecam Krajowe Centrum Wiedzy o Rewitalizacji

Ostatnio w portalu zamieszczono podsumowanie dotychczasowych działań Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej w zakresie rewitalizacji – Panel „Miasta w rewitalizacji” podczas Kongresu Polityki Miejskiej 2021.

A na stronie www.urbcast.pl można zapoznać się z rozmowami, które miały miejsce na Scenie medialnej podczas Kongresu (w tym także o rewitalizacji) w przystępnej podcastowej formie "Urbcast na KPM".

W ramach ósmego newslettera o rewitalizacji przedstawione zostało podsumowanie dotychczasowy działań Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej w zakresie rewitalizacji czyli nagrania z panelu „Miasta w rewitalizacji” podczas Kongresu Polityki Miejskiej 2021.

Podsumowanie dotychczasowy działań Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej w zakresie rewitalizacji – Panel „Miasta w rewitalizacji” podczas Kongresu Polityki Miejskiej 2021

Kongres Polityki Miejskiej to największe wydarzenie poświęcone tworzeniu i wdrażaniu polityk miejskich w Polsce. W dniach 7-8 czerwca 2021 roku toczyły się rozmowy o tym, czym ma być i jak ma wyglądać polityka miejska w Polsce. Podczas spotkania nie mogło zabraknąć także dyskusji o rewitalizacji, dlatego zaplanowano panel "Miasta w rewitalizacji" oraz cykl warsztatów o rewitalizacji.

W związku z trwającą pandemią tegoroczne wydarzenie odbyło się w formule hybrydowej. Tych wszystkich, którzy nie mogli wziąć udziału w wydarzeniu zapraszam do zapoznania się z nagraniem sesji "Miasta w rewitalizacji" z drugiego Kongresu Polityki Miejskiej 2021. Podczas panelu szukaliśmy odpowiedzi na jakim etapie rewitalizacji jest Polska, biorąc pod uwagę efekty realizowanego przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej projektu strategicznego Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju pn. „Pakiet działań na rzecz wsparcia samorządów w programowaniu i realizacji rewitalizacji”. Przedstawione zostały pierwsze efekty wsparcia administracji mołdawskiej w budowaniu systemu rewitalizacji z wykorzystaniem polskich doświadczeń. Na zakończenie toczyła się dyskusja o trendach w rewitalizacji.

Zachęcam do obejrzenia nagrania sesji "Miasta w rewitalizacji" oraz filmu podsumowującego dotychczasowe efekty projektu strategicznego SOR „Pakiet działań na rzecz wsparcia samorządów w programowaniu i realizacji rewitalizacji”.

Dlaczego tak ważne jest abyśmy świadomie i poprawnie używali terminu "rewitalizacja"? Określanie rewitalizacją działań i akcji, które nią nie są, może popsuć jej wizerunek na trwałe i zniechęcić ludzi do angażowania się w ten proces. Konsekwencją będą nie tylko negatywne nagłówki w prasie, ale niechęć aktywnych mieszkańców, społeczników czy urzędników do podejmowania kolejnych działań, ograniczanie źródeł jej finansowania czy zaniechania tworzenia nowych narzędzi prawnych do jej wspomagania.

Od 2015 roku rewitalizacja ma swoją prawną definicję. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o rewitalizacji:

"Rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji."

W ramach  projektu pn. "Regiony Rewitalizacji" Ministertswo Funduszy i Polityki Regionalnej wspólnie z Zespołami ds. Rewitalizacji funkcjonującymi w urzędach marszałkowskich prowadzi działania mające na celu wzmacnianie zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych. Pamiętajmy o podstawach i wspólnie zadbajmy o pokazywanie prawdziwego obrazu rewitalizacji.

Felieton "Alarm dla rewitalizacji"

Z felietonu dowiemy się nie tylko jaki jest problem z dyskusją o rewitalizacji, ale także poznamy 3 filary prawdziwej rewitalizacji:

1. Rewitalizacja to całościowy partycypacyjny proces prowadzony na ściśle określonym terenie w oparciu o uchwalony program, a nie punktowe działanie remontowe lub modernizacyjne (termin „rewitalizacja parku, rynku czy budynku” to błąd rzeczowy).
2. To czy jakaś inwestycja wchodzi w skład procesu rewitalizacji czy też nie rozstrzyga treść programu rewitalizacji (i wykazanie jej powiązań z celami programu i ściśle określonym programem rewitalizacji), a nie wola inwestora, który chce zareklamować swoją inwestycję i lepiej ją sprzedać.
3. Rewitalizacja musi opierać się na aktywnej partycypacji społecznej – jeśli jej zabrakło i prowadzone działania nie mają akceptacji społecznej, w istocie nie mamy do czynienia z faktyczną rewitalizacją.

Felieton Rajmunda (Kuby) Rysia z Projektów Miejskich dla Magazynu Miasta dostępny jest tutaj.

Słowniczek pojęć - jeśli nie rewitalizacja to co?

Jak zatem określać działania, których się podejmujemy w odniesieniu do budynków w ramach procesu rewitalizacji? Zachęcam do zapoznania się z krótkim słowniczkiem pojęć i terminów, dzięki czemu takie pojęcia jak: konserwacja zabytków, renowacja, rekonstrukcja, rewaloryzacja czy remont zabytku nie będą dla nas zagadką. Artykuł dostępny na stronie NID.
Polecam także słowniczek pojęć na portalu budowlaneABC.

Rewitalizacja a gentryfikacja

Często przy dyskusji o rewitalizacji napotykamy na kolejny termin: gentryfikacja. Zazwyczaj termin ten ma negatywne konotacje. Zachęcam do wysłuchania odcinka 45 podcstu Urbcast - pt. "GENTRYFIKACJA - zło konieczne czy szansa dla miast? Gościem odcinka jest Łukasz Drozda - doktor nauk o polityce publicznej, urbanista, politolog. Z odcinka można dowiedzieć się czym jest gentryfikacja i czy ma coś wspólnego z rewitalizacją. A także jak mierzyć gentryfikację, czy da się ją kontrolować i jakie są skutki uszlachetniania przestrzeni.

Podcast do posłuchania na Google Podcasts, Spotify, Apple Podcasts, Anchor i innych platformach podcastowych - m.in. tutaj.

Niestety rewitalizację kojarzy się często z usuwaniem zieleni i betonowaniem przestrzeni... Na szczęście jest już coraz więcej miast, organizacji i inicjatyw, które zwracają uwagę na potencjał jakim jest zieleń w mieście, także na obszarze rewitalizacji. Dlaczego warto podkreślać rolę terenów zielonych? Zieleń w mieście nie tylko poprawia estetykę przestrzeni, ale służy nam jako miejsca rekreacji i wypoczynku, pełni funkcje zdrowotne, ochronne czy stanowi siedlisko wielu gatunków zwierząt. Niewątpliwie przyczynia się do poprawy jakości naszego życia. Więcej można dowiedzieć się dzięki inicjatywom i dobrym praktykom przedstawionym w niniejszym wydaniu newslettera.

Doceń zieleń – webinaria edukacyjne w województwie pomorskim

W ramach zadania Regiony Rewitalizacji, Zespół ds. rewitalizacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego zorganizował serię szkoleń i seminariów online poświęconych tematyce zieleni "Zieleń jako element zagospodarowania przestrzeni publicznych na obszarach zdegradowanych" oraz "Estetyka przestrzeni publicznej". Celem seminariów było podniesienie wiedzy uczestników w zakresie zagospodarowania przestrzeni publicznych, w tym m.in. o roli drzew w mieście, o gatunkach drzew i krzewów, które najlepiej sadzić w przestrzeniach miejskich, angażowaniu interesariuszy w rozwój zieleni oraz zarządzaniu zielenią miejską na terenach zabytkowych. Omawiano także zagadnienia związane z kształtowaniem ładu przestrzennego, ochroną dziedzictwa kulturowego czy wykorzystaniem walorów krajobrazowych.
Więcej o przeprowadzonych działaniach na stronie Województwa Pomorskiego.

Zieleń na obszarach rewitalizacji - dobre praktyki

Poniżej przykłady dobrych praktyk z miast modelowych:

• Społeczny potencjał terenów zieleni w mieście - dobre praktyki z projektu modelowego Lublina, czyli jak dzięki inwentaryzacji istniejących i potencjalnych terenów zieleni powstała Zielona Sala Wykładowa.
• Jednym ze sposobów na zmianę przestrzeni miejskiej, integrację sąsiedzką i angażowanie mieszkańców do działań na rzecz poprawy otoczenia mieszkaniowego są ogrody społeczne. Czym one są i jak je zorganizować można dowiedzieć się z publikacji "Ogrody społeczne. Bank dobrych praktyk" przygotowanej w ramach projektu modelowego Wrocławia.
• Kliny zieleni,  trawniki deszczowe, parki kieszonkowe to tylko kilka inicjatyw realizowanych przez miasto Słupsk mające na celu wprowadzanie terenów zielonych w gęsto zabudowane tereny śródmiejskie. Więcej o działaniach miasta pod linkami: Słupskie kliny zieleni i Słupskie trawniki deszczowe.

Jak zbadać na ile miasto jest zielone? 

Eksperci Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR wykorzystując zdjęcia satelitarne Sentinel 2 przeanalizowali dla miast powyżej 100 tysięcy mieszkańców wskaźniki związane z kondycją zieleni miejskiej. Analizie zostały poddane trzy wskaźniki:

1) udział terenów zieleni w całkowitej powierzchni miasta,

2) pofragmentowanie zieleni – analiza stosunku krawędzi do wnętrza terenów zieleni,

3) dostępność zieleni – udział osób z dostępem do terenów zieleni w obrębie 5 minutowego spaceru.

Więcej o badaniu i wnioskach z niego płynących można dowiedzieć się z artykułu dostępnego na stronie OPM.

Bonus: Ewaluacja systemu zarządzania i wdrażania procesów rewitalizacji w Polsce

Eksperci z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów opublikowali wyniki badań, których celem była ocena dotychczasowego systemu prowadzenia rewitalizacji oraz sformułowanie wniosków i rekomendacji dotyczących jego dalszego funkcjonowania. Publikacja "Ewaluacja systemu zarządzania i wdrażania procesów rewitalizacji w Polsce" została opracowana na podstawie raportu końcowego z badania ewaluacyjnego, zrealizowanego na zamówienie Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.

Z analiz wynika, że główne zasady systemu (tj. fakultatywność rewitalizacji jako zadania własnego, limity koncentracji, prymat obszarów zamieszkałych w wytyczaniu obszarów rewitalizacji, fundamentalna rola problemów społecznych w wyznaczaniu obszarów zdegradowanych, etapowanie działań na obszarze zdegradowanym, znaczenie partycypacji społecznej, dążenie do zwiększenia zaangażowania środków prywatnych) sprawdzają się, ale
wymagają wzmocnienia m.in. przez promocję dobrych praktyk. Autorzy zwracają uwagę, że ze względu na długoterminowy horyzont planowanych działań rewitalizacyjnych, obecnie jest za wcześnie aby jednoznacznie ocenić ich efekty.  

Publikacja jest dostępna do pobrania na stronie OPM.

Newsletter zawiera informacje dotyczące działań podejmowanych przez NID, które ukierunkowane są na wspieranie gmin w wykorzystaniu potencjału dziedzictwa kulturowego w działaniach rewitalizacyjnych. Ponadto, zawarte są również informacje o projekcie IRMiR dotyczącym efektywności energetycznej budynków w Specjalnych Strefach Rewitalizacji.

Rozstrzygnięcie naboru „Wzorcowa Rewitalizacja”

Narodowy Instytut Dziedzictwa zakończył proces wyboru gmin, z którymi podejmie współpracę w ramach pilotażowego Programu wsparcia pn. „Wzorcowa rewitalizacja”. W ramach naboru wpłynęło 96 formularzy zgłoszeniowych, finalnie do udziału w Programie wybrane zostały 24 gminy. Dzięki udziałowi w Programie wybrane gminy otrzymają indywidualne wsparcie ekspertów NID, którzy w sposób stały i ciągły będą uczestniczyli w rozwiązywaniu wskazanych przez gminy problemów z zakresu dziedzictwa kulturowego pojawiających się podczas planowania i realizacji procesu rewitalizacji. Efektem współpracy będzie wypracowanie modelowych rozwiązań, narzędzi i procesów, które następnie zostaną opisane i opracowane przez NID jako standard działań związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego w ramach rewitalizacji.
Lista gmin i informacje o wsparciu dostępne są na stronie NID.

Działania edukacyjne NID

Narodowy Instytut Dziedzictwa uruchomił platformę e-szkoleniową dla wszystkich zainteresowanych tematem zarządzania dziedzictwem i wykorzystania w pełni jego potencjału. Na platformie dostępne są e-szkolenia, w tym e-szkolenie pn. Dziedzictwo w rewitalizacji, obejmujące takie zagadnienia jak narzędzia rewitalizacji, etapy planowania i wdrażania, przygotowanie dobrego programu rewitalizacji i odpowiednie ujmowanie w nim dziedzictwa. Więcej informacji o platformie dostępnych jest na stronie NID.

Dostęp do szkoleń i wszystkich materiałów jest bezpłatny dla zarejestrowanych użytkowników pod adresem: https://szkolenianid.learncom.pl

Ponadto w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków, NID zorganizował webinarium pt. „Architektura drewniana od deski do deski. Teoria i praktyka”, które odbyło się 21 kwietnia br. Program wydarzenia dostępny jest pod linkiem: https://evenea.pl/pl/wydarzenie/architekturadrewniana.

Projekt EDINA: Energooszczędny rozwój w Specjalnych Strefach Rewitalizacji i na obszarach miejskich

Instytut Rozwoju Miast i Regionów wraz z partnerami Fundacją Poszanowania Energii oraz Housing Initiative for Eastern Europe realizuje projekt pn. „Energooszczędny rozwój w Specjalnych Strefach Rewitalizacji i na obszarach miejskich (EDINA)”. Projekt ten jest częścią Europejskiej Inicjatywy Klimatycznej, której nadrzędnym celem jest wspieranie współpracy klimatycznej w Unii Europejskiej w celu redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Głównym celem projektu jest opracowywanie norm/standardów efektywności energetycznej dla remontowanych, prywatnych budynków oraz opracowanie narzędziownika (toolkit) dla miast, które będą dążyć do poprawy efektywności energetycznej budynków na obszarach rewitalizacji objętych Specjalną Strefą Rewitalizacji. W projekcie zostanie także rozbudowany kalkulator efektywności energetycznej, na bazie kalkulatora efektywności finansowej, który jest produktem projektu pilotażowego w zakresie rewitalizacji w Wałbrzychu. W projekt zaangażowane są wszystkie miasta w Polsce, w których funkcjonuje Specjalna Strefa Rewitalizacji. Więcej informacji o projekcie dostępnych jest na stronach IRMiR oraz https://edina.irmir.pl/

Na stronie projektu EDINA zamieszczone zostały podcasty dotyczące wsparcia prywatnych remontów w Specjalnych Stref Rewitalizacji w Polsce: https://edina.irmir.pl/podcasty/

Natomiast więcej informacji o Wałbrzyskim pilotażu rewitalizacji, w tym koncepcja kalkulatora efektywności finansowej dostępne są na stronie Krajowego Centrum Wiedzy o Rewitalizacji.

Newsletter powstał w celu bieżącego przekazywania najważniejszych informacji o rewitalizacji i powiązanych z nią kwestiach z obszaru polityki miejskiej czy dziedzictwa kulturowego, a także dobrych praktykach, ciekawostkach i inspiracjach. Obecny numer zawiera informacje dotyczące polityki miejskiej - zarówno prac nad nowym krajowym podejściem do polityki miejskiej, jak i inicjatywami nakierowanymi na wspieranie miast.

Seminarium Forum Rozwoju Lokalnego dot. Krajowej Polityki Miejskiej

Aktualny stan prac nad Krajową Polityka Miejską był jednym z tematów seminarium Forum Rozwoju Lokalnego realizowanego przez Związek Miast Polskich pt. Krajowa Polityka Miejska 2030 a rola samorządu lokalnego w jej tworzeniu i wdrażaniu. Seminarium odbyło się w formule online już 8 kwietnia br. ZMP przygotował także ankietę dla miast Ankieta „Postulaty miast do Krajowej Polityki Miejskiej 2030”.
Więcej informacji dostępnych jest na stronie https://forum-rozwoju-lokalnego.pl/aktualnosci/krajowa-polityka-miejska-zapraszamy-na-kolejne-seminarium-frl

Partnerska Inicjatywa Miast - przygotowania do II edycji

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej prowadziło prace nad przygotowaniem II edycji wsparcia miast w ramach projektu Partnerska Inicjatywa Miast. W tym celu przygotowało formularz dla miast, który ma pomóc określić docelowy zakres planowanych sieci miast wspartych w ramach PIM. Formularz był aktywny do 12 kwietnia 2021 r., natomiast więcej szczegółów znajduje się pod adresem: https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/kolejny-etap-realizacji-projektu-partnerska-inicjatywa-miast--zaproszenie-do-wspolpracy

Ministerstwo zdefiniowało tematy dla trzech nowych sieci:

• Sieć Miasto cyfrowe ma służyć wymianie doświadczeń związanych z rozwiązaniami cyfrowymi dotyczącymi funkcjonowania elementów infrastruktury miejskiej (zarządzanie miastem), jak również na poziomie styku urzędu z mieszkańcem (e-usługi).
• Sieć Miasto Zielone ma wspierać miasta w wdrażaniu rozwiązań pro-klimatycznych opartych na naturze, przyczyniać się do zwiększenia odporności miast na ekstremalne zjawiska klimatyczne i atmosferyczne oraz stanowić odpowiedź na wyzwania społeczne i środowiskowe.
• Sieć Miasto produktywne ma odnosić się do większego wykorzystania partnerstwa publiczno-prywatnego w realizacji inwestycji miejskich, co powinno zapewniać miastom optymalizowanie wydatkowania środków budżetowych i dawać możliwość korzystania z wiedzy i doświadczenia biznesu.

Prace nad reformą systemu planowania przestrzennego

Ministerstwo Rozwoju Pracy i Technologii prowadziło prace nad reformą systemu planowania przestrzennego. Reforma została wpisana do projektu Krajowego Planu Odbudowy  i zarezerwowano na nią bezzwrotne środki w wysokości 900 mln zł w komponencie „Odporność i konkurencyjność gospodarki”.

Z postępem prac, podsumowaniem dotychczasowych spotkań oraz składem zespołu roboczego ds. reformy można zapoznać się na tutaj oraz na stronach MRPiT.

Newsletter powstał w celu bieżącego przekazywania najważniejszych informacji o rewitalizacji i powiązanych z nią kwestiach z obszaru polityki miejskiej czy dziedzictwa kulturowego, a także dobrych praktykach, ciekawostkach i inspiracjach. W ramach niniejszego wydania wskazane zostało jakie dokumenty powinna przygotować gmina i jakie narzędzia mogą ją wspomóc w ich opracowaniu. 

Strategia rozwoju gminy. Poradnik praktyczny

Nowy pakiet przepisów dotyczących polityki rozwoju – ustawa o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw, który wszedł w życie 13 listopada 2020 r. -  wprowadza dla jednostek samorządu terytorialnego wiele zmian w obszarze planowania strategicznego. Jest to pierwszy etap reformy, której celem jest integracja wymiaru społecznego, gospodarczego i przestrzennego w dokumentach strategicznych przygotowywanych na różnych poziomach administracji, w tym samorządowej.

Na poziomie lokalnym zmiany dotyczą w szczególności strategii rozwoju gminy, która po raz pierwszy w polskim ustawodawstwie zyskała podstawę prawną w ustawie o samorządzie gminnym. Ustawa ta określa także zakres i procedurę sporządzania strategii.

Strategia rozwoju gminy – mimo że nie jest obowiązkowa – traktowana jest jako podstawowy i najważniejszy dokument samorządu lokalnego, kierujący wytyczne dla dokumentów wdrożeniowych i planowania przestrzennego. Podręcznik wskazuje krok po kroku jak przygotować dobrą strategię.

Jak w strategii rozwoju gminy odnieść się do kwestii rewitalizacji czy dziedzictwa kulturowego i ochrony zabytków - tego m.in. innymi można dowiedzieć się z podręcznika. Co ważne autorzy podręcznika wskazują, że w pracach nad przygotowaniem strategii rozwoju gminy i w jej wdrażaniu warto wykorzystać doświadczenia zebrane w ramach prac nad programem rewitalizacji i płynące z realizowanych przez gminy procesów rewitalizacji. Podręcznik dostępny jest na stronie MFiPR.

Raport o stanie gminy

W nawiązaniu do wprowadzenia przepisów dotyczących przygotowania strategii rozwoju gminy warto przypomnieć, że obecnie gminy mają obowiązek przygotowywać corocznie raport o stanie gminy. Obowiązek ten został wprowadzony ustawą z dnia z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych.

Zgodnie z art. 28aa ustawy o samorządzie gminnym raport o stanie gminy przygotować do 31 maja. Raport obejmuje podsumowanie działalności wójta/burmistrza/prezydenta w roku poprzednim, w szczególności realizację polityk, programów (w tym programu rewitalizacji i programu opieki nad zabytkami) i strategii, uchwał rady gminy i budżetu obywatelskiego. Ustawa nie wprowadza szczegółowego zakresu raportu, daje natomiast możliwość radzie gminy określenia w drodze uchwały szczegółowych wymogów dotyczących raportu. Raport jest prezentowany na sesji absolutoryjnej rady gminy, ale ma charakter publiczny, bo w debacie mają prawo brać udział również mieszkańcy, dlatego powinien być przejrzysty i maksymalnie czytelny.

Związek Miast Polskich przygotował propozycję zakresu raportu o stanie gminy, z którym można zapoznać się tutaj.

Monitoring rewitalizacji i polityki rozwoju gminy

Problem braku monitorowania rozwoju jest jednym z podstawowych deficytów procesów decyzyjnych w Polsce. Niemożliwość uchwycenia tendencji rozwojowych może negatywnie odbić się na rozwoju gminy. Dlatego ważna jest budowa narzędzi umożliwiających gminom dokonywanie rzetelnych diagnoz, na bazie których opracowywane są strategie rozwoju oraz systemu weryfikacji postępów ich realizacji. Zarówno do monitorowania rewitalizacji jak i całokształtu polityki rozwoju zachęcam do skorzystania z wypracowanych narzędzi i podręczników:

• Monitora Rozwoju Lokalnego to narzędzie pozwalające na syntetyczną ocenę potencjału społeczno-ekonomicznego gminy w czasie i w relacji do innych gmin o podobnej funkcji w strukturze osiedleńczej kraju. Nie jest to zatem ocena w kategoriach bezwzględnych – a zawsze w porównaniu z tym co dzieje się w jednostkach samorządu terytorialnego, stanowiących grupę porównawczą. Tym samym to jest wsparcie władz i mieszkańców w przygotowaniu decyzji, przede wszystkim o charakterze strategicznym. Narzędzie dostępne jest na stronie ZMP.
• Podręcznik poświęcony monitorowaniu procesów rozwoju na poziomie wewnątrzmiejskim podpowiada natomiast jak monitorować program rewitalizacji. Załącznikami do podręcznika są listy wskaźników (głównych i pomocniczych) oraz szczegółowe metryczki wskaźników głównych. Metryczki zawierają konkretne informacje dotyczące cech wskaźników głównych (m.in. definicję, sposób wyliczenia, źródło danych, częstotliwość pomiaru, interpretację).  Podręcznik dostępny jest na stronie Krajowego Centrum wiedzy o Rewitalizacji.

Narzędzia zostały został przygotowane w ramach projektu „Monitoring rozwoju lokalnego na poziomie miejskim i wewnątrz-miejskim” finansowanego przez ówczesne Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju (obecnie MFiPR) w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020.